Erich Neumann’s

Erich Neumann’s schreef het boek ‘De Grote Moeder – Een analyse van het archetype‘, Princeton University Press, 2015, ISBN 9780691166070, 185 pp

Mark Beumer schreef in: Kleio-Historia, nr. 5. (2017) een recensie:
Dit boek, van oorsprong in 1955 uitgegeven, bestaat uit tweedelen en vijftien hoofdstukken. Het centrale thema is deMoedergodin als archetype. In het eerste deel wordt destructuur en karakter van het archetype en het vrouwelijkegeanalyseerd in zeven hoofdstukken. De Grote Moeder ofMoedergodin vertegenwoordigt een mythisch symbolisme datteruggaat tot de prehistorie waarin er nog een matriarchalesamenleving bestond waarin vrouwen de baas waren. Ditweerspiegelt zich in religie, waarin eerst de vrouw heerste alsuniversele moedergodin. Met de evolutie van de maatschappijen het langzaam ontstaan van genderrollen, verschuift de machtbinnen de samenleving. Naast de vrouw kwam een man testaan, wat zich verbeeldt in diverse godenparen als Zeus enHera, Osiris en Isis. Hierna wordt de vrouwelijke figuur naar deachtergrond verplaatst en is alleen de mannelijke godheid nogheersend, zoals bij Jahweh en God. De Moedergodin wordtgetransformeerd naar heiligen zoals Maria. Naast het religieuzeaspect is er ook een biologisch aspect, waarin de het vrouwelijkeals baarmoeder en vat wordt weergegeven van waaruit alles ontstaat. Binnen detransformatiemythologie staat de maan centraal, bijvoorbeeld bij de Griekse Artemis. Kleine meisjesvoltooien een rite naar volwassenheid, waarbij er een soort wedergeboorte zichtbaar is en hetvrouwelijk symbool staat voor het creatieve van de mens. Deze transformatie wordt verderuiteengezet in vier polen waarbij er ruimte is voor psychische en historische fasen van het goddelijkevrouwelijke.

Het tweede gedeelte bestaat uit A en B. in deel II wordt de Moedergodin in haar prehistorische contextbesproken, waarbij vooral haar vruchtbaarheid centraal staat. Een dikke godin met grote borsten staatvoor fertiliteit. Deze godinnen zitten vaak op een troon, zoals bij de Moedergodin duidelijk zichtbaaris. Vervolgens wordt het positieve elementaire karakter van de Moedergodin beschreven vanuit ogen,mond en het lichaam. Voorts wordt de relatie tussen moeder en kind beschreven, waarbij ook wordtgereflecteerd op moedergodin en haar dochter, zoals Perséphoné en Demeter. Echter kent dezemaagdelijke godin een ambivalentie. De mythe van Aktaion bijvoorbeeld, verhaalt hoe hij de naaktegodin zag baden toen hij met zijn jachthonden aan het jagen was op herten, het heilige dier vanArtemis. Voor straf veranderde Artemis hem in een hert en werd door zijn eigen jachthondenverscheurd. Als negatief aspect wordt de dood en de onderwereld aan de Moedergodin gekoppeldzoals Kali. Heilige dieren als de raaf en kraai staat symbool voor de dood.

In deel B staat de transformatie centraal waarbij natuurlijke tegenstellingen als dacht en nacht, levenen dood en chaos versus orde worden beschreven. Een kenmerkend voorbeeld is Tiamat de draak uitwie alles wordt geschapen. Vooral de Egyptische godinnen komen in dit deel aan bod zoals Hathor, Isisen Nut die allen als emanaties van de Moedergodin worden gezien. Vervolgens wordt het accentgelegd op de oerwereld, het primordial, waarin alles nog niet gevormd was. De levensboom zoalsbekend bij de Noorse goden, Yggdrasil staat hier centraal om uit het moeras van het niets leven enorde te scheppen. In het laatste gedeelte staat de godin in relatie tot de dierenwereld centraal, waar Artemis en Diana wederom de belangrijkste godinnen zijn. Ook het spirituele aspect komt aan bodalsook de christelijke transformatie naar Sophia, die eigenlijk de christelijke godin van Wijsheid is enzo de wijsheid van Athena en Minerva in zich opneemt. Zo leeft de Moedergodin door na de prehistorieen Oudheid.

Het blijft belangrijk voor man en vrouw om zich te blijven verdiepen in deze archetypen, omdat hetkan helpen bij de bewustwording van de vrouw of het vrouwelijke. Gender is niet zwart-wit, maar eengroot grijs gebied waarbij er meerdere dimensies van mannelijkheid en vrouwelijkheid bestaan.Daarvoor blijft dit boek van onschatbare waarde