Ware Zelf en Valse Zelf (01) – Richard Rohr

Wie ben ik?
Vergeef me, als dit te hard lijkt, maar het lijkt me dat veel van religie een preoccupatie is geworden met vormen in plaats van met substantie. Mensen als Augustinus van Hippo, Teresa van Avila, Thomas Merton en Karl Rahner vertellen ons dat de ontdekking van ons diepste zelf en de ontdekking van God dezelfde ontdekking zouden moeten zijn. Daarom werken goede spiritualiteit en goede psychologie goed samen.

auteur: Richard Rohr
datum: 6 augustus 2017
website: Daily Meditation van het Center for Action and Contemplation
vertaling: Dineke van Kooten

Te veel van zowel religie als gewone therapie lijkt erop gericht mensen op hun gemak te stellen met wat velen van ons ons ‘valse zelf’ noemen. Het is gewoon het herschikken van de ligstoelen op de Titanic, die toch gaat zinken. Om van onderaf te worden herbouwd, moet je beginnen met de grond van je wezen. Het spirituele pad moet u helpen te leren waar uw ware grond, uw diepste waarheid en uw eeuwige leven werkelijk zijn. Onze gebruikelijke uitdrukking hiervoor is ‘je ziel vinden’.

Ik geloof dat God ons onze ziel – onze diepste identiteit, ons Ware Zelf, onze unieke blauwdruk – al bij onze conceptie geeft. Ons unieke stukje hemel wordt aan het begin door de fabrikant geïnstalleerd! We krijgen een tijdspanne van jaren om het te ontdekken, te kiezen en ten volle onze eigen unieke bestemming te leven. De ontdekking van onze eigen ziel is eerlijk gezegd waarvoor we hier zijn.

Je ziel is wie je bent in God en wie God in jou is. We “maken” of “creëren” onze ziel niet. We maken ze alleen wakker, staan ze toe en leven vanuit hun diepste boodschappen. Normaal gesproken moeten we veel valse berichten afleren – gegeven door familie, religie en cultuur – om terug te keren naar dat fundamentele leven dat “verborgen is met Christus in God” (Kolossenzen 3: 3). Ja, transformatie gaat vaak meer over afleren dan over leren, en daarom noemen de religieuze tradities het “bekering” of “bekering”.

Als jonge monnik herinner ik me dat ik erg in de war was over het feit dat Jezus zijn prediking begon met het woord “verandering” (Marcus 1:15, Matteüs 3: 2). Waar moest ik van veranderen? Ik was een goede katholiek, een franciscaan, zou binnenkort priester worden en ik probeerde mijn geloften na te komen. Ik nam aan dat hij het bedoelde voor andere “slechte” mensen. Maar die rollen en identiteiten waren nog steeds allemaal ‘vormen’, niet noodzakelijkerwijs de substantie van mijn ziel. Ik hoop dat je het begrijpt. Het valse zelf is des te meer waanvoorstellingen naarmate het meer ‘goed’ lijkt te zijn.

Toegangspoort tot de Stilte: Ik ben liefde.

VOETNOTEN:
References:
Adapted from Richard Rohr, Falling Upward: A Spirituality for the Two Halves of Life (Jossey-Bass: 2011), ix-xi;
Immortal Diamond: The Search for Our True Self (Jossey-Bass: 2013), 13, 16; and
True Self/False Self, disc 1 (Franciscan Media: 2003), CD.

Wat is het Valse Zelf?
Je egoïsche valse zelf is wie je denkt te zijn, maar je denken maakt het niet waar. Je valse zelf is een sociaal en mentaal construct om je op weg te helpen op je levensreis. Het is een reeks overeenkomsten tussen u en uw ouders, uw gezin, uw schoolgenoten, uw partner of echtgenoot, uw cultuur en uw religie. Het is uw ‘container’. Het wordt grotendeels gedefinieerd in tegenstelling tot anderen, precies als je gescheiden en unieke zelf. Het is waarschijnlijk nodig om te beginnen, maar het wordt problematisch als je daar stopt en de rest van je leven doorbrengt met het promoten en beschermen ervan.

auteur: Richard Rohr
datum: 7 augustus 2017
website: https://cac.org/what-is-the-false-self-2017-08-07/
vertaling: Dineke van Kooten

Jezus zou je valse zelf je “wijnzak” noemen, waarvan hij opmerkt dat het alleen nuttig is voor zover het wat goede en nieuwe wijn kan bevatten. Hij zegt dat “oude wijnzakken” geen nieuwe wijn kunnen bevatten; in feite “barsten ze en zowel de huiden als de wijn gaan verloren” (Lucas 5: 37-38). Dit is een nogal veelzeggende en wijze metafoor, die Jezus ‘voorkeur voor groei en verandering onthult. “De oude wijn is goed genoeg” (Lucas 5:39), zegt de man of vrouw die hun wegen bewandelt.

Het valse zelf, dat we ook het ‘kleine zelf’ zouden kunnen noemen, is niet meer dan je lanceerplatform: je uiterlijk, je opleiding, je baan, je geld, je succes, enzovoort. Dit zijn de attributen van het ego die je helpen een gewone dag door te komen. Ze zijn wat Bill Plotkin wijselijk je ‘overlevingsdans’ noemt, maar ze zijn nog niet je ‘heilige dans’. [1]

Begrijp alsjeblieft dat je valse zelf niet slecht of inherent bedrieglijk is. Je valse zelf is eigenlijk best goed en zo ver als het gaat. Het gaat gewoon niet ver genoeg, en het poseert vaak en vervangt dus het echte werk. Dat is het enige probleem, en daarom noemen we het “vals”. Het valse zelf is meer nep dan slecht; het pretendeert meer te zijn dan het is. Er zijn verschillende valse zelven (tijdelijke kostuums) nodig om ons allemaal op weg te helpen, maar ze laten hun beperkingen zien als ze te lang blijven. Als mensen blijven groeien, sterven hun verschillende valse zelf meestal bij blootstelling aan meer licht. Dat wil zeggen, als ze ooit meer licht binnenlaten; velen niet.

Als je in staat bent om voorbij je valse zelf te gaan – op het juiste moment en op de juiste manier – zal het voelen alsof je niets hebt verloren. Als alles wat je weet het valse zelf is en je weet niet dat er iets “buiten” is, zal de overgang waarschijnlijk aanvoelen als doodgaan. Pas nadat je in het Ware Zelf bent gevallen, kun je met de mystieke Rumi zeggen: “Wat heb ik ooit verloren door te sterven?” [2] Je hebt ware vrijheid en bevrijding ontdekt. Als je verbonden bent met het geheel, hoef je het onderdeel niet langer te beschermen of te verdedigen. Je bent nu verbonden met iets onuitputtelijks.

Als je je valse zelf niet op het juiste moment en op de juiste manier loslaat, blijf je vast, gevangen en verslaafd. (Het traditionele woord daarvoor was zonde.) Helaas bereiken veel mensen de hoge leeftijd die nog steeds verankerd is in hun egoïsche besturingssysteem. Alleen je Ware Zelf leeft voor altijd en is echt vrij in deze wereld.

Toegangspoort tot Stilte: Ik ben liefde.

VOETNOTEN:
[1] Bill Plotkin, Soulcraft: Crossing into the Mysteries of Nature and Psyche (New World Library: 2003), 84.
[2] Rumi, “Tell Me, What Have I Lost?” in The Winged Energy of Delight: Selected Translations, trans. Robert Bly (Harper Perennial: 2005), 339.

Adapted from Richard Rohr, Immortal Diamond: The Search for Our True Self (Jossey-Bass: 2013), 27-29, 36

De wereld afzweren
Het Nieuwe Testament gebruikt vaak het woord wereld om over het collectieve valse zelf te spreken. ‘Wereld’ die op deze manier wordt gebruikt, heeft het niet over de schepping, de planeet of de natuur, maar over wat we ‘het systeem’ zouden kunnen noemen. Helaas zijn veel christenen verliefd op het „smerige, verrotte systeem”, en tonen ze weinig bezorgdheid over de zorg op aarde, dieren of de opwarming van de aarde. Wat een vreemde en trieste ommekeer van de oorspronkelijke bedoeling.

auteur: Richard Rohr
datum: 8 augustus 2017
website: https://cac.org/renouncing-the-world-2017-08-08/
vertaling: Dineke van Kooten

“De wereld” in de Bijbel is het systeem van wederzijdse vleierij en constante beloning van het valse zelf. Jezus zei: “In de wereld [systeem] zult u problemen hebben; maar wees moedig, ik heb het al overwonnen ”(Johannes 16:33). Hij overwon de verleiding en illusie van het systeem door in een totaal ander referentiekader te leven, wat hij ‘de regering van God’ noemde en wat ik het grote plaatje noem. Het valse zelf is niet langer een bedreiging of een blijvende aantrekkingskracht als je eenmaal het Ware Zelf hebt ervaren. Dit is wat we als christenen proberen te zeggen als we met Pasen op tientallen manieren zingen: “Jezus vernietigde de dood!” Mensen zouden dit veel beter kunnen begrijpen als we zouden zeggen: “Jezus legde de leugen bloot.” Als de sluier eenmaal uit illusie is teruggetrokken, is het slechts een kwestie van tijd voordat het systeem afbrokkelt en we weer opbouwen met de waarden en begeleiding van het Ware Zelf.

Ik was gezegend om kort na het overlijden van Moeder Teresa bij Moeder Teresa’s Missionaries of Charity in het moederhuis in Calcutta te wonen. De zusters concentreerden zich zo op het Ware Zelf in God dat ze het valse zelf bijna minachtten (dat misschien zijn eigen problemen heeft, geef ik toe). Maar het verklaarde voor mij hun duidelijke vrede, geluk en tevredenheid, die het grootste deel van onze wereld zeker niet geniet. Ze gaven een stralend getuigenis van een radicaal leven in het Ware Zelf in God in een wereld die grotendeels vals zelf was.

Elke keer dat je in stilte zit, doe je hetzelfde en weigert te produceren en te presteren. Blijf bij je contemplatieve beoefening – minstens één keer per dag – totdat het valse zelf zich laat zien voor de gedeeltelijke bedrieger die het is.

Zowel Jezus als Boeddha wijzen op een essentiële ‘verloochening’ van het valse zelf, een fundamentele dood van het ego waarover in onze huidige wereld eerlijk gezegd moeilijk te praten is. Dit afsterven aan zichzelf vormt de kern van de spirituele reis.

Toegangspoort tot stilte: Ik ben liefde.

VOETNOTEN:
Adapted from Richard Rohr, Immortal Diamond: The Search for Our True Self (Jossey-Bass: 2013), 37-38, 41-44.

Een flits van liefde
Hoe teleurgesteld ik ook raak in religie, ik kan het niet opgeven, omdat alleen een gezonde religie bereid is om je voorbij het louter psychologische naar het kosmische, naar het universele, naar het absolute te wijzen. Alleen een gezonde religie is bereid om alle dingen opnieuw op één lijn te brengen en opnieuw te verbinden en ons te herpositioneren binnen de ware gemeenschap in plaats van louter individualisme.

auteur: Richard Rohr
datum: 9 augustus 2017
website: https://cac.org/a-flash-of-love-2017-08-09/
vertaling: Dineke van Kooten

Alleen je ziel kan de ziel van andere dingen kennen. Slechts een deel kan het geheel herkennen waaruit het afkomstig is. Maar eerst moet iets in jou, je Ware Zelf, worden gewekt. De meeste zielen zijn aanvankelijk “niet gered” in de zin dat ze zich niet kunnen voorstellen dat ze één zouden kunnen zijn met God / Realiteit / het universum. Dit is de leugen van het valse zelf dat langzaam sterft, en pas na veel testen en oefenen in overgave.

Thomas Merton (1915-1968) zei dat het Ware Zelf niet als iets anders moet worden gezien dan het leven zelf – maar niet mijn kleine leven – het Grote Leven. [1] De franciscaanse filosoof John Duns Scotus (ca. 1266-1308) zei dat de menselijke persoon niet verschilt van of gescheiden is van het zijn zelf – niet het kleine wezen waaraan jij en ik gehecht raken en die je te serieus nemen, maar het universele zijn of ‘ Degene in wie wij leven en bewegen en ons bestaan hebben ”, zoals Paulus zei tegen de Atheners (Handelingen 17:28). Wij franciscanen noemen dit “de univocity van al het zijn” (sprekend over alle wezens met één consistente stem), “dat alles één kan zijn. . . ” (Johannes 17: 21-23).

Als je je te op je gemak voelt met je gescheiden zelf en je het leven noemt, zul je op dat niveau vast komen te zitten en je zult eraan vasthouden voor je lieve leven – want dat is het enige lieve leven dat je denkt te hebben. Tenzij iemand je vertelt over het grotere leven of als je een bewuste verbinding hebt gehad met de diepste grond van je wezen, kun je op geen enkele manier je valse zelf loslaten. Maar je valse zelf moet “sterven” of “de enkele graankorrel blijft slechts een enkele graankorrel” (Johannes 12:24).

Je Ware Zelf is Leven en Zijn en Liefde. Liefde is waarvoor je gemaakt bent en liefde is wie je bent. Als je buiten Liefde leeft, leef je niet vanuit je ware Wezen of met volledig bewustzijn. Het Hooglied zegt: “Liefde is sterker dan de dood. . . . De flits van liefde is een flits van vuur, een vlam van JHWH ”(Hooglied 8: 6). Je Ware Zelf is een klein vlammetje van deze Universele Werkelijkheid die het Leven zelf is, Bewustzijn zelf, Zelf Zijn, Liefde zelf, Gods zelf.

VOETNOTEN:
[1] Merton writes about the true self throughout New Seeds of Contemplation (New Directions: 1961).

Adapted from Richard Rohr, True Self/False Self, disc 2 (Franciscan Media: 2003), CD; and
Immortal Diamond: The Search for Our True Self (Jossey-Bass: 2013), 60.

Het goddelijke circuit voltooien
Laat me Gods universele liefde zo goed mogelijk beschrijven: liefde is jezelf herkennen in de ander door te beseffen dat ze geen ander zijn! We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Normaal gesproken moeten we beginnen met kleine anderen – geliefde, vriend, kind, ouders – om klaar te zijn voor de grote sprong in de Grote Ander. Dit is een continu spiegelproces van beide kanten, en God doet het allereerst in ons, zodat we kunnen leren het door te geven. Paulus zegt het goed: “Momenteel zien we onduidelijk, zoals in een spiegel, maar dan zullen we van aangezicht tot aangezicht zien. Momenteel weet ik gedeeltelijk; dan zal ik het volledig weten, zoals ik volledig bekend ben ”(1 Korintiërs 13:12).

auteur: Richard Rohr
datum: 10 augustus 2017
website: https://cac.org/completing-divine-circuit-2017-08-10/
vertaling: Dineke van Kooten

In een of andere vorm van woordeloos, contemplatief gebed, laat je jezelf naakt kennen door God, zonder pretentie, zonder perfecte woorden, zonder enig prestatieprincipe. Als een spiegel laat je jezelf gewoon zien zoals je bent. Alles wat God kan liefhebben is wie je werkelijk bent, je Ware Zelf, want dat is sowieso het enige dat bestaat. Als je jezelf beter moet maken of jezelf als slechter moet beoordelen, laat je de perfecte en onvoorwaardelijke blik van God niet toe.

Het valse zelf waarvan je denkt dat je het bent of moet zijn, is slechts een idee in je hoofd. Tijdens rustig gebed word je beetje bij beetje naakter en kwetsbaarder. Het is als het maken van liefde. Je kleedt je langzaam uit en wordt perfect weerspiegeld in de veiligheid en zachtheid van Gods intieme aanwezigheid.

In gebed sta je toe dat God van je houdt en het circuit van liefde voltooit, wat de manier is waarop alle elektriciteit moet werken – in een circuit. God ziet de Christus in jou en kan niet van je houden. Dat deel van jou – je Ware Zelf – heeft altijd van God gehouden en heeft altijd ja tegen God gezegd. Contemplatief gebed is jezelf herkennen in God en God laten herkennen in jou. Nu is het circuit compleet en kan de kracht die genade wordt genoemd, vrij stromen.

Toegangspoort tot stilte: Ik ben liefde.

VOETNOTEN:
Adapted from Richard Rohr, True Self/False Self, discs 2 and 3 (Franciscan Media: 2003), CD.

Heilige ademhaling: alles is!
Alle mensen hebben toegang tot hun Ware Zelf vanaf hun allereerste inademing en uitademing, wat het geluid van het heilige is. Het is de letterlijk onuitsprekelijke Joodse naam voor God, JHWH. Het kan niet worden gesproken, maar alleen ademen: in- en uitademen met open lippen. [1] Het is het eerste en laatste ‘woord’ dat je ooit zult uiten – waarschijnlijk zonder het te weten.

auteur: Richard Rohr
datum: 11 augustus 2017
website: https://cac.org/sacred-breathing-all-of-it-is-2017-08-11/
vertaling: Dineke van Kooten

William Stafford (1914-1993) beschreef het Ware Zelf in zijn gedicht “The Way It Is”:
Er is een thread die je volgt. Het gaat tussen
dingen die veranderen. Maar het verandert niet.
Mensen vragen zich af wat u nastreeft.
Je moet uitleggen over de draad.
Maar het is moeilijk voor anderen om te zien.
Terwijl je het vasthoudt, kun je niet verdwalen.
Er gebeuren tragedies; mensen raken gewond
of sterf; en je lijdt en wordt oud.
Niets dat u doet, kan het ontvouwen van de tijd stoppen.
Je laat de draad nooit los. [2]

Deze draad is het Ware Zelf. En je Ware Zelf is wie je bent en altijd in God bent geweest. In de kern is je Ware Zelf liefde. Liefde is zowel wie je bent als wie je nog aan het worden bent, zoals een zonnebloemzaadje dat zijn eigen zonnebloem wordt. In het grootste deel van de menselijke geschiedenis wordt naar het Ware Zelf verwezen als je ‘ziel’ of ‘je deelname aan het eeuwige leven van God’. De grote verrassing en ironie is dat ‘jij’, of wie je denkt te zijn, niets te maken had met de oorspronkelijke creatie van je Ware Zelf. Het enige wat je kunt doen is het koesteren, wat best veel zegt. Het is liefde die liefde wordt in deze unieke vorm die ‘ik’ wordt genoemd.

We mogen een paar jaar lang het wonderbaarlijke mysterie van het leven en de liefde berijden – totdat leven en liefde zichzelf openbaren als hetzelfde, wat de laatste en volledige boodschap is van de verrezen Christus, het leven verandert in een liefde die voorbij ruimte en tijd gaat. Christus ademt letterlijk sjalom en vergeving in de universele lucht (Johannes 20: 22-23). Je mag je eigen finishing touch van liefde toevoegen, je eigen levensadem aan de Grote Adem, en dan het voltooide pakket teruggeven aan de maker in een gloednieuwe, maar dezelfde vorm. Het is inderdaad hetzelfde “ik”, maar nu is het in gewillige vereniging met de grote “IK BEN” (Exodus 3:14). Het is niet langer slechts één, maar ook niet twee.

Merk op dat Stafford je niet instrueert om de draad niet los te laten; hij biedt eerder een belofte en voorspelt de toekomst: “Je laat de draad nooit los.” Waarom? Omdat je het niet kunt. Liefde heeft jou. Liefde ben jij. Liefde, en je diepe behoefte aan liefde, erkent Liefde zelf. Onthoud dat je al bent wat je zoekt. Elke vrees dat uw gebrek aan trouw Gods trouw zou kunnen opheffen, is “absurd” (Romeinen 3: 3). Liefde overwint eindelijk angst. Uw huis wordt herbouwd op een nieuw en stevig fundament. Dit fundament was er altijd, maar het kost ons veel tijd om het te vinden; onthoud: “het is alleen liefde die duurt” (1 Korintiërs 13:13).

Toegangspoort tot stilte: Ik ben liefde.

VOETNOTEN:
[1] See Richard Rohr, The Naked Now: Learning to See as the Mystics See (The Crossroad Publishing Company: 2009), 25-26.
[2] William Stafford, The Way It Is: New and Selected Poems (Graywolf Press: 1998), 42.

Adapted from Richard Rohr, Immortal Diamond: The Search for Our True Self (Jossey-Bass: 2013), 25, 176-179.

Samenvatting: zondag 6 augustus – vrijdag 11 augustus 2017
Je ziel – je Ware Zelf, je diepste identiteit, je unieke blauwdruk – is wie je bent in God en wie God in jou is. (Zondag)

Alleen je Ware Zelf leeft voor altijd en is echt vrij in deze wereld. (Maandag)

Zowel Jezus als Boeddha wijzen op een essentiële ‘verloochening’ van het valse zelf, een fundamentele dood van het ego waarover in onze huidige wereld eerlijk gezegd moeilijk te praten is. Dit afsterven aan zichzelf vormt de kern van de spirituele reis. (Dinsdag)

Je Ware Zelf is Leven en Zijn en Liefde. Liefde is waarvoor je gemaakt bent en liefde is wie je bent. (Woensdag)

God ziet de Christus in jou en kan dus niet van je houden. Dat deel van jou – je Ware Zelf – heeft altijd van God gehouden en heeft altijd ja tegen God gezegd. (Donderdag)

Je Ware Zelf is wie je bent en altijd in God bent geweest. In de kern is je Ware Zelf liefde. Liefde is zowel wie je bent als wie je nog aan het worden bent, zoals een zonnebloemzaadje dat zijn eigen zonnebloem wordt. (Vrijdag)

auteur: Richard Rohr
datum: 12 augustus 2017
website: https://cac.org/true-self-and-false-self-week-1-summary-2017-08-12/
vertaling: Dineke van Kooten

Oefening: Lege ruimte tekenen
Het is moeilijk om ons Ware Zelf te zien omdat het zo dicht bij ons is. We identificeren ons overdreven met ons valse zelf, onze egoïsche ideeën over wie we zijn, en missen als het ware het bos door de bomen. Het Ware Zelf is verborgen en moet worden opgezocht. Door te oefenen kunnen we leren anders te kijken, onze focus te verleggen. Deze eenvoudige oefening speelt met onze gebruikelijke manier om de werkelijkheid waar te nemen en nodigt uit tot een innerlijke verandering in hoe we onszelf, de wereld en het goddelijke zien.

Zittend aan een tafel met een potlood en een stuk blanco, ongevoerd papier, kijk naar een voorwerp in de buurt (bijvoorbeeld een vaas met bloemen, een stoel, een boom buiten). Richt je aandacht op de lege of ‘negatieve’ ruimte rondom het object. In plaats van je te concentreren op de contouren van het object, kijk je naar de lijnen en rondingen van de ruimte die tegen het object aanliggen, de plaatsen tussen en rond het ding zelf. Adem diep in en begin deze hoekjes en gaatjes van lucht en leegte te tekenen. Houd uw focus op de ‘negatieve’ ruimte terwijl u tekent.

U kunt alle ruimtes rondom het object tekenen of slechts enkele ogenblikken tekenen. Als je potlood tot stilstand komt, observeer dan de vorm en details van het ‘niets’ dat je hebt getekend. Weet dat je Ware Zelf, hoewel misschien minder zichtbaar dan ego en persona, ruim en objectief is. Laat je innerlijke getuige rustig de ‘negatieve ruimte’ in jezelf observeren. Rust in deze overvloedige leegte, vol Aanwezigheid.

Toegangspoort tot stilte: Ik ben liefde.

VOETNOTEN:
Adapted from Richard Rohr, A Spring Within Us: A Book of Daily Meditations (Center for Action and Contemplation: 2016), 95-96.

Voor verder studie:
Richard Rohr, Immortal Diamond: The Search for Our True Self (Jossey-Bass: 2013)
Richard Rohr, True Self/False Self (Franciscan Media: 2003), CD

Lees verder: https://www.dinekevankooten.nl/archief/ware-zelf-en-valse-zelf-02-richard-rohr/