Trauma Releasing Exercises (TRE)

David Berceli is een internationaal erkende specialist op het gebied van trauma en lichaamsgerichte therapieën. Zijn benadering heeft wereldwijd impact gehad, vooral in het werk met mensen die trauma’s hebben ervaren als gevolg van oorlogen, natuurrampen en andere ingrijpende gebeurtenissen. Zijn werk richt zich voornamelijk op het fysieke aspect van trauma en hoe lichaam en geest met elkaar in interactie staan bij het verwerken van traumatische ervaringen. Dit artikel onderzoekt zijn gedachten over trauma en hoe zijn benaderingen kunnen helpen bij de heling van traumagerelateerde aandoeningen.

David Berceli en zijn theorie over trauma

David Berceli is de ontwikkelaar van de Trauma Releasing Exercises (TRE), een lichaamsgerichte methode die is ontworpen om het zenuwstelsel van mensen die trauma hebben ervaren te helpen herstellen. Zijn werk is geworteld in de overtuiging dat trauma niet alleen in de geest plaatsvindt, maar zich ook in het lichaam vastzet. Berceli is van mening dat de meeste therapieën zich voornamelijk richten op het mentale aspect van trauma, terwijl het fysieke aspect vaak wordt verwaarloosd. Hij benadrukt dat, om volledig te herstellen van trauma, het noodzakelijk is om zowel het lichaam als de geest te behandelen.

Volgens Berceli ontstaat trauma wanneer het lichaam niet in staat is om de natuurlijke “ontspanning” te bereiken die nodig is om de fysieke en emotionele reacties op een stressvolle gebeurtenis te verwerken. Als reactie op extreme stress schakelt het lichaam vaak over op een overlevingsmodus, wat kan leiden tot een constante staat van spanning en verhoogde waakzaamheid. Deze spanning kan zich ophopen in het lichaam, met als gevolg chronische pijn, angst, depressie en andere lichamelijke en geestelijke symptomen.

Berceli beschrijft trauma als een verstoring in de balans tussen het autonome zenuwstelsel en het brein. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee takken: het sympathische zenuwstelsel (de ‘vecht-of-vlucht’-reactie) en het parasympathische zenuwstelsel (de ‘rust-en-verteren’-reactie). Bij traumatische gebeurtenissen wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd, wat de ‘vecht-of-vlucht’-reactie uitlokt. Deze reactie is een natuurlijke manier van overleven, maar als het zenuwstelsel niet de kans krijgt om weer terug te keren naar een rusttoestand, kan het leiden tot langdurige fysieke en emotionele effecten.

De rol van het lichaam in trauma

Berceli gelooft dat trauma diep in het lichaam wordt opgeslagen. Dit is te wijten aan het feit dat, wanneer een traumatische gebeurtenis zich voordoet, het lichaam fysieke reacties vertoont – zoals bevriezen, schokken, spierspanning, verhoogde hartslag en ademhaling – die bedoeld zijn om het individu te helpen omgaan met de situatie. Als deze fysieke reacties echter niet kunnen worden verwerkt of losgelaten, kunnen ze zich in het lichaam vastzetten. Dit leidt tot fysieke symptomen zoals spierspanning, pijn, chronische vermoeidheid, ademhalingsproblemen en zelfs posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Een belangrijk aspect van Berceli’s werk is zijn nadruk op de rol van het centrale zenuwstelsel in het verwerken van trauma. Wanneer iemand herhaaldelijk of langdurig wordt blootgesteld aan stressvolle of traumatische situaties, raakt het zenuwstelsel uit balans. Dit kan leiden tot langdurige effecten die zich niet alleen in psychische klachten uiten, maar ook in lichamelijke symptomen. Berceli stelt dat het herstellen van deze balans essentieel is voor genezing en dat dit niet altijd bereikt kan worden door alleen te praten over het trauma.

Trauma Releasing Exercises (TRE)

David Berceli ontwikkelde de Trauma Releasing Exercises als een manier om het lichaam te helpen de spanning die door trauma is veroorzaakt, los te laten. TRE bestaat uit een reeks oefeningen die ontworpen zijn om de spieren in het lichaam te ontspannen en de natuurlijke schudbewegingen (tremoren) die in het lichaam ontstaan tijdens het verwerken van stress te stimuleren. Deze schudbewegingen zijn een natuurlijke manier voor het lichaam om spanning te ontladen en de zenuwstelselbalans te herstellen.

De oefeningen zijn eenvoudig en kunnen door bijna iedereen worden uitgevoerd, ongeacht fysieke conditie. Ze helpen het lichaam in een staat van diepe ontspanning te komen, waardoor het zenuwstelsel de kans krijgt om de overlevingsreacties die het trauma veroorzaken, los te laten. Berceli legt uit dat de lichaamstrillingen die bij TRE optreden, lijken op de onwillekeurige trillingen die dieren vertonen na een stressvolle gebeurtenis, bijvoorbeeld wanneer een dier ontsnapt aan een roofdier. Deze trillingen helpen het dier om de trauma-energie los te laten en zijn lichaam weer in balans te brengen. Mensen kunnen hetzelfde proces doormaken door TRE te beoefenen.

Berceli’s visie op het helen van trauma

David Berceli benadrukt dat herstel van trauma niet alleen een proces van het behandelen van de geest is, maar een holistische benadering vereist die zowel het lichaam als de geest omvat. Dit betekent dat het essentieel is om de fysiek opgeslagen spanning die het gevolg is van trauma aan te pakken, naast de psychologische aspecten van de ervaring. Berceli’s benadering legt de nadruk op zelfregulatie en het vermogen van het lichaam om zichzelf te helen, met de juiste begeleiding.

Volgens Berceli kunnen traumatische herinneringen en ervaringen het zenuwstelsel langdurig beïnvloeden, waardoor het lichaam in een toestand van constante paraatheid verkeert. Dit leidt tot symptomen van angst, depressie en lichamelijke klachten. Een belangrijk element van genezing is daarom het creëren van een omgeving waarin het zenuwstelsel kan ontspannen en de spanning kan verdwijnen. Door het beoefenen van TRE, gecombineerd met andere technieken zoals mindfulness en ademhalingsoefeningen, kunnen mensen hun lichaam helpen om zichzelf weer in balans te brengen.

Erkenning

Berceli’s werk heeft zowel lof als kritiek ontvangen. De TRE-techniek wordt steeds meer erkend als een waardevolle aanvulling op traditionele therapieën voor trauma, vooral vanwege de focus op het lichaam en de praktische toepasbaarheid. Er is weliswaar bewijs dat lichaamsgerichte therapieën nuttig kunnen zijn voor traumaverwerking, maar verder onderzoek is nodig om de lange-termijnresultaten van TRE beter te begrijpen.

Desondanks heeft Berceli wereldwijd een belangrijke bijdrage geleverd aan het begrijpen van trauma en het ontwikkelen van alternatieve therapieën die mensen helpen om de fysieke en psychologische effecten van traumatische ervaringen te overwinnen.

Conclusie

David Berceli heeft een vernieuwende en holistische benadering van trauma ontwikkeld die de nadruk legt op het lichaam als sleutel tot genezing. Zijn werk met Trauma Releasing Exercises (TRE) biedt een waardevolle aanvulling op de traditionele psychologische benaderingen van traumaverwerking, door te focussen op het zenuwstelsel en de fysieke symptomen die vaak met trauma gepaard gaan. Het is duidelijk dat trauma niet alleen een psychologische ervaring is, maar diep in het lichaam wordt opgeslagen en kan worden verwerkt door gerichte oefeningen die het zenuwstelsel helpen weer in balans te komen. Hoewel zijn werk soms onderhevig is aan kritische evaluatie, blijft Berceli’s benadering van trauma een waardevolle bron voor zowel therapeuten als mensen die zelf op zoek zijn naar herstel na traumatische ervaringen.

David Berceli’s boek Trauma Releasing Exercises (TRE) biedt een gedetailleerd overzicht van een revolutionaire benadering voor het verwerken van trauma’s die diep in het lichaam zijn opgeslagen. Berceli, een wereldwijd erkende expert op het gebied van trauma en lichaamsgerichte therapieën, ontwikkelde TRE als reactie op de beperkingen van traditionele traumatherapieën, die vaak alleen op de geest focussen. Het centrale uitgangspunt van het boek is dat trauma niet alleen een mentale ervaring is, maar een fysiologische reactie die diep in het lichaam blijft hangen en daarom een lichamelijke benadering vereist om volledig geheeld te kunnen worden.

De Grondslagen van TRE

Het concept achter Trauma Releasing Exercises is relatief eenvoudig: trauma, vooral van de zwaarste aard zoals oorlog, geweld of natuurrampen, wordt niet alleen in het brein opgeslagen, maar ook in het lichaam. Berceli legt in zijn boek uit dat het lichaam een reactie vertoont op stressvolle en traumatische ervaringen, die vaak leidt tot chronische spanning in spieren, bindweefsel en zelfs in het zenuwstelsel. Deze spanning kan leiden tot lichamelijke en psychologische aandoeningen, van spierpijn en hoofdpijn tot angst, depressie en posttraumatische stressstoornis (PTSS).

De TRE-oefeningen zijn ontworpen om de natuurlijke trillingen en schudbewegingen van het lichaam te activeren, die het lichaam helpen de opgebouwde spanning te ontladen. Deze bewegingen worden vaak gezien in dieren, die na het ervaren van stress of gevaar onwillekeurige trillingen vertonen om hun lichaam weer in balans te brengen. Berceli gelooft dat mensen hetzelfde fysiologische proces kunnen gebruiken om trauma op een diep niveau los te laten.

Het boek biedt een gedetailleerde uitleg over hoe de oefeningen werken, hoe ze kunnen worden toegepast en hoe ze kunnen helpen bij het herstel van zowel lichamelijke als geestelijke trauma’s. De oefeningen zijn eenvoudig te leren, vereisen geen speciale apparatuur of ervaring en kunnen door vrijwel iedereen, ongeacht leeftijd of fysieke conditie, uitgevoerd worden.

De Wetenschappelijke Basis van TRE

Berceli heeft een interdisciplinaire benadering ontwikkeld voor TRE, die inzichten uit de neurofysiologie, de psychologie en de lichaamstherapie combineert. Hij legt uit hoe trauma het autonome zenuwstelsel (ANS) beïnvloedt, wat kan leiden tot een ontregeling van de balans tussen het sympathische zenuwstelsel (actief tijdens stress en gevaar) en het parasympathische zenuwstelsel (dat zorgt voor rust en herstel).

Volgens Berceli is trauma een verstoring van deze balans. Het autonome zenuwstelsel raakt verstrikt in een staat van overleving (vecht-vlucht-bevries), en kan niet vanzelf terugkeren naar zijn rustmodus. De oefeningen in TRE zijn ontworpen om het zenuwstelsel te helpen het trauma te verwerken door de spanning in het lichaam los te laten en de natuurlijke schudbewegingen van het lichaam te stimuleren, waardoor het zenuwstelsel weer in balans komt.

Wetenschappelijke studies naar het effect van TRE zijn nog relatief beperkt, maar de theorie wordt ondersteund door de principes van somatische ervaringen en lichaamsgerichte therapieën. Er is groeiend bewijs dat lichaamsgerichte therapieën helpen om de fysieke en psychologische effecten van trauma te verlichten, vooral bij mensen met PTSS en andere stressgerelateerde aandoeningen. Berceli zelf benadrukt dat TRE vooral effectief is voor mensen die een traumatische ervaring hebben gehad en die worstelen met de lichamelijke symptomen die daaruit voortkomen.

Hoe Werkt TRE?

In zijn boek beschrijft Berceli de specifieke stappen van de Trauma Releasing Exercises, die zijn ontworpen om het lichaam in staat te stellen de opgeslagen spanning los te laten door trillingen. De oefeningen zijn eenvoudig, maar krachtig, en omvatten onder andere het activeren van de heupspieren, het rekken van de onderrug en het aanspannen van de buikspieren. Door deze spieren te versterken, kan het lichaam zich voorbereiden op de onwillekeurige schudbewegingen die het trauma zullen helpen ontladen.

Een essentieel onderdeel van de TRE-oefeningen is de focus op zelfregulatie. Berceli benadrukt dat het belangrijk is voor de beoefenaar om bewust te blijven van hun eigen lichaam en zijn reacties. Door in een veilige omgeving te werken, kunnen mensen hun eigen spanningen herkennen en deze stap voor stap loslaten. De oefeningen beginnen zacht en langzaam, en worden vervolgens opgevoerd naarmate het lichaam meer in staat is om de spanning los te laten.

De kern van TRE ligt in het veroorzaken van de tremoren (trillingen), die in feite een fysiologische reactie van het zenuwstelsel zijn. Deze trillingen helpen het lichaam de diepe spanning die is opgebouwd als gevolg van trauma te ontladen. Door deze schudbewegingen te bevorderen, kan het lichaam het trauma afvoeren en zijn natuurlijke staat van ontspanning terugkrijgen.

De Belangrijke Concepten in het Boek

Berceli bespreekt in het boek verschillende fundamentele concepten die belangrijk zijn voor de effectiviteit van TRE:

Veiligheid: Een veilige en gecontroleerde omgeving is essentieel voor het proces. Het lichaam kan zich niet volledig ontspannen als het zich bedreigd voelt. Berceli benadrukt het belang van een veilige ruimte, zowel fysiek als emotioneel, om de oefeningen te kunnen uitvoeren.
Spanning versus ontspanning: Trauma kan het lichaam in een constante staat van spanning houden, waardoor het moeilijk is om te ontspannen. De TRE-oefeningen helpen deze spanning te verlichten door gecontroleerde fysieke bewegingen die het lichaam dwingen om zijn natuurlijke ontspanningsmechanismen te activeren.
Zelfherstel: Berceli gelooft sterk in het vermogen van het lichaam om zichzelf te helen. De oefeningen zijn geen ‘genezing op afstand’, maar een hulpmiddel voor het lichaam om zijn eigen natuurlijke helingsprocessen te ondersteunen. Het idee is dat het lichaam de spanning zelf kan afvoeren als het juiste gereedschap wordt aangereikt.
Holistische benadering van trauma: Het boek behandelt trauma als een holistisch proces, waarbij lichaam en geest onafscheidelijk zijn. Traumatische ervaringen hebben zowel fysieke als mentale gevolgen, en het helingsproces moet beide aspecten adresseren. TRE biedt een methode die het lichaam in staat stelt om zich aan te passen en te herstellen.

Effectiviteit en Getuigenissen

Het boek bevat ook getuigenissen van mensen die TRE hebben gebruikt om trauma’s, angst en stress te overwinnen. Van oorlogsveteranen en slachtoffers van natuurrampen tot mensen met langdurige chronische pijn, de verhalen over hoe TRE hen geholpen heeft om hun trauma los te laten, zijn krachtig en inspirerend. Dit biedt niet alleen bewijs voor de effectiviteit van de oefeningen, maar benadrukt ook de universele toepasbaarheid van de methode.

TRE heeft in de praktijk bewezen een waardevolle therapie te zijn voor mensen die traumatische ervaringen hebben gehad en die op zoek zijn naar een niet-verbale, lichaamsgerichte methode om hun trauma te verwerken. Het is een benadering die verder gaat dan praten en zich richt op de fysieke uitingen van trauma die vaak over het hoofd worden gezien in traditionele therapieën.

Conclusie

Trauma Releasing Exercises (TRE) is een baanbrekende benadering van traumaverwerking die de nadruk legt op het herstellen van het lichaam en het zenuwstelsel. David Berceli biedt in zijn boek niet alleen de methoden en oefeningen, maar ook een diepgaande theorie over hoe trauma het lichaam beïnvloedt en hoe we onszelf kunnen helpen om deze lichamelijke effecten te verwerken. Door zijn inzichten in de fysieke manifestaties van trauma biedt Berceli een krachtige, holistische benadering van herstel die wereldwijd steeds meer erkenning krijgt als een waardevolle aanvulling op bestaande behandelmethoden.

David Berceli’s Trauma Releasing Exercises (TRE) en de bredere impact van zijn werk. Hoewel de kern van TRE in het boek zelf goed wordt uitgelegd, zijn er verschillende bijkomende aspecten en bredere thema’s die het begrip van de techniek verder kunnen verrijken. Deze gaan niet alleen over de specifieke oefeningen, maar ook over de filosofie, de toepassing in diverse contexten, en de wetenschappelijke discussies die rondom TRE bestaan. Hieronder volgt een diepergaande bespreking van enkele van deze aspecten.

Het Filosofische Fundament van TRE

Het werk van Berceli is niet enkel een verzameling fysieke oefeningen, maar het heeft ook een diep filosofisch en psychologisch fundament. Berceli’s benadering van trauma is holistisch, wat betekent dat hij lichaam, geest en emotie als een onlosmakelijke eenheid beschouwt. Hij erkent dat traumatische ervaringen zowel psychologisch als fysiologisch van aard zijn, en zijn overtuiging is dat de meeste therapiemethoden zich vaak te veel richten op slechts één aspect, namelijk de geest of de psychologische toestand van de persoon. Volgens Berceli kunnen psychologische interventies alleen effectief zijn als het lichaam – waar trauma zich fysiek manifesteert – eveneens herstelt.

Een belangrijk concept in Berceli’s werk is de “body-mind connection” (lichaam-geest verbinding). Dit betekent dat trauma niet alleen psychologische en emotionele gevolgen heeft, maar dat het het autonome zenuwstelsel en het lichaam op een dieper niveau beïnvloedt. TRE is volgens Berceli een manier om het lichaam te helpen terug te keren naar zijn natuurlijke staat van evenwicht, wat vervolgens ook mentaal en emotioneel herstel mogelijk maakt.

Het Lichaam als Drager van Trauma

Berceli’s concept dat trauma zich in het lichaam vastzet, is een van de kernideeën van TRE. Trauma kan zich manifesteren in chronische spierspanning, fysieke pijn (bijvoorbeeld rug- of nekklachten), en een algemeen gevoel van spanning of hyperarousal. Wat Berceli onderscheidt van andere therapeuten die met trauma werken, is zijn nadruk op de fysiologie van stress.

Wanneer iemand een traumatische ervaring heeft, kunnen de overlevingsmechanismen van het lichaam (zoals de ‘vecht-of-vlucht’-respons) in gang worden gezet. Soms is het lichaam echter niet in staat om de ervaring fysiek te verwerken en wordt de spanning vastgehouden in de spieren en het bindweefsel. Dit is wat Berceli bedoelt met het concept van “trapped trauma” – trauma dat vastzit in het lichaam en doorloopt, zonder dat de persoon in staat is om het op een natuurlijke manier te ontladen. Het lichaam wordt gevangen in een toestand van verhoogde paraatheid en alertheid, wat vaak leidt tot chronische stress en lichamelijke klachten zoals spierpijn, ademhalingsproblemen of hoofdpijn.

Volgens Berceli kan het trillen of schudden dat TRE in gang zet, helpen om deze vastgezette spanning los te maken. Het lichaam komt terug in zijn natuurlijke staat van evenwicht, waardoor zowel de geest als het lichaam zich herstellen van de traumatische ervaring. Deze fysiologische reactie van trillen is een automatische respons die wordt waargenomen in dieren, zoals een gazelle die na het ontsnappen aan een jager begint te trillen om de resterende spanning los te laten.

De Fysiologie van Trillen en Schudden

Het is belangrijk te begrijpen waarom het trillen of schudden zo’n krachtige methode is om trauma te verwerken. Het tremoren (trillen) dat Berceli beschrijft is geen willekeurige reactie, maar een natuurlijk proces dat helpt bij het resetten van het zenuwstelsel. Schudbewegingen zijn inherent aan dieren in de natuur, die na een stressvolle situatie de spanning op natuurlijke wijze kunnen loslaten door te trillen. Dit is een fysiologisch proces dat evolutionair gezien van cruciaal belang is voor het herstel van een lichaam na stress. Mensen echter, worden vaak sociaal of psychologisch belemmerd om deze reacties in het dagelijks leven uit te voeren.

TRE triggert deze spontane schudbewegingen bij mensen. Berceli wijst erop dat de oefeningen in het programma het lichaam helpen om weer contact te maken met zijn diepere, onbewuste reacties. Dit maakt het mogelijk voor mensen om met trauma om te gaan op een manier die hen minder mentaal overweldigt, doordat het lichaam zelf zijn helingsmechanismen in gang zet.

TRE en Cultuurspecifieke Benaderingen van Trauma

Een ander belangrijk element van Berceli’s werk is de cultuursensitiviteit van TRE. Hij heeft gewerkt met verschillende bevolkingsgroepen over de hele wereld, waaronder vluchtelingen, oorlogsgetroffenen en andere gemeenschappen die te maken hebben met collectieve trauma’s. Het vermogen van TRE om aanpassingen te maken op basis van culturele en sociaal-psychologische contexten is een van de redenen waarom het wereldwijd populair is geworden.

In zijn boek bespreekt Berceli de toepasbaarheid van TRE voor verschillende bevolkingsgroepen, zoals mensen die traumatische ervaringen hebben gehad door oorlog, geweld, natuurrampen, en zelfs mensen die lijden onder chronische stress door werkdruk of persoonlijke conflicten. Omdat TRE geen verbale communicatie vereist, is het een uitstekende techniek voor mensen die moeite hebben met het uiten van emoties of het praten over hun trauma’s. Dit maakt het bijzonder geschikt voor gemeenschappen die stigma ervaren rond psychische gezondheid of voor mensen die geen toegang hebben tot traditionele praattherapieën.

Ondersteuning van Zelfhulp en Gemeenschapsinitiatieven

Berceli legt in zijn boek ook uit hoe TRE een hulpmiddel kan zijn voor zelfhulp en gemeenschapsinterventies. Door het programma in gemeenschappen te implementeren, kunnen mensen samen werken aan het verwerken van trauma. Dit bevordert niet alleen individuele genezing, maar helpt ook bij het opbouwen van een collectief gevoel van veerkracht. Het is mogelijk om met kleine groepen te oefenen, wat het toegankelijk maakt voor gemeenschappen die geen toegang hebben tot professionele therapeuten.

Berceli heeft TRE bijvoorbeeld ingezet in gebieden die getroffen zijn door oorlog en natuurrampen, zoals in het Midden-Oosten, Afrika en Zuid-Amerika, waar traditionele therapieën vaak moeilijk toegankelijk zijn. In deze omgevingen heeft TRE bewezen een belangrijke rol te spelen in het herstel van gemeenschappen na collectieve traumatische ervaringen. Het stelt mensen in staat om, zonder veel middelen of complexe therapieën, het traumatische effect van oorlog en geweld fysiek te verwerken en hun eigen welzijn te verbeteren.

Er is groeiend bewijs dat lichaamsgerichte therapieën, zoals TRE, effectief kunnen zijn in het verminderen van de symptomen van PTSS en andere stressgerelateerde aandoeningen. Diverse studies hebben aangetoond dat technieken die gericht zijn op het ontspannend maken van het zenuwstelsel, zoals TRE, bijdragen aan het verminderen van angst en het verbeteren van het algehele welzijn.

Conclusie

David Berceli’s boek Trauma Releasing Exercises (TRE) is meer dan alleen een gids voor een reeks lichamelijke oefeningen; het is een revolutionaire benadering van trauma die lichaam en geest samenbrengt om trauma fysiek en mentaal te verwerken. TRE biedt een waardevolle aanvulling op traditionele traumatherapieën door te focussen op de fysiologische reacties van het lichaam en het herstellen van de balans in het zenuwstelsel.

De kracht van TRE ligt niet alleen in de oefeningen zelf, maar ook in de onderliggende filosofie die trauma niet alleen als een psychologisch probleem beschouwt, maar als een fysiologisch proces dat door het lichaam zelf kan worden genezen. Door het te combineren met een holistische benadering van trauma, is TRE een belangrijke tool geworden voor therapeuten en individuen die op zoek zijn naar een alternatieve manier om trauma te verwerken, zonder alleen op verbale therapieën te vertrouwen.