Hoogbegaafd en autisme

Hoogbegaafdheid en ASS (autistisch spectrum stoornis, een verzamelnaam voor de bekende autistische stoornissen) worden nogal eens verward.

Tegelijkertijd zijn er veel overeenkomsten tussen deze twee. Hoogbegaafden houden er bijvoorbeeld vaak ook van systematisch te werken en veel te analyseren. Nog een aantal overeenkomsten bij kinderen zijn het liever contact hebben met volwassenen dan met leeftijdsgenoten, de interesse voor details en de al vroeg serieuze aard van de kinderen.

Er is wel een verschil tussen hoogbegaafde mensen die niet lijden aan autisme en mensen met Autisme Spectrum Stoornis (ASS) in de sociale en emotionele intelligentie. Bij mensen met ASS zijn de laatste twee meestal vrij zwak ontwikkeld terwijl dit bij hoogbegaafden doorgaans niet per definitie het geval is. Ook zijn “hoogbegaafden vaak op meerdere vlakken erg intelligent terwijl de intelligentie van iemand met ASS zich vaak richt op één onderwerp.” Schrijft expert in autisme Sander Begeer. Hoogbegaafden zijn vaak flexibeler dan mensen met ASS, bijvoorbeeld in het veranderen van schema’s of afspraken.

Ook hier geldt dus dat de twee fenomenen niet hetzelfde zijn, maar dat de kenmerken elkaar vaak overlappen. Er bestaat natuurlijk ook een aantal autistische hoogbegaafden, dan zijn de verschillen nog moeilijker te ontdekken.

Asperger is een voorbeeld van een ontwikkelingsstoornis uit het Autisme spectrum die niet alleen vaak wordt verward met hoogbegaafdheid, maar waarvan de patiënten ook vaak een zeer hoog IQ hebben. Als iemand èn hoogbegaafd is èn een stoornis heeft, wordt dit “twee maal speciaal” genoemd. Asperger is een ontwikkelingsstoornis die zich vrijwel alleen voordoet bij personen met een gemiddelde tot hoge intelligentie. De oorzaak van Asperger is nog niet definitief bekend. De hypothese is dat er in de eerste maanden van de zwangerschap een aantal verbindingen in de hersenen anders worden gelegd.

Op de site voor personen uit het autistisch centrum (www.pasnederland.nl) worden de verschillende kenmerken wederom naast elkaar gezet:

Hoogbegaafd	Asperger
Brede interesse op meerdere gebieden en vaak met meerdere interesses tegelijk bezig. Neiging niets echt diepgaand te ontwikkelen.	Kleiner aantal zeer specifieke interessegebieden.
Motorische, sociale en ruimtelijke vaardigheden min of meer in evenwicht met cognitieve. Op sociaal gebied potentie om aan te passen.	Motorisch, sociaal en ruimtelijk vaak zwak in verhouding tot algehele intelligentie. Niet goed in staat tot aanpassing aan gedragscodes en vaak onhandig.
Groot gevoel voor rechtvaardigheid, nietnaïef.	Naïef, eerlijk.
Meestal creatief.	Meestal creatief.