De reformatorische vrouw

De emancipatie van de reformatorische vrouw wordt doodgezwegen.’ In Gouda willen ze dat doorbreken

REPORTAGE

Wat is de positie van de vrouw in reformatorisch Nederland? De ‘stille emancipatie’ is het onderwerp van gesprek in Gouda.

‘Klopt het dat een reformatorische vrouw maar één recht heeft, namelijk het aanrecht?’ Onderzoeker Anneke Pons stelt de vraag, in een zaal vol reformatorische christenen, of mensen die interesse hebben in reformatorisch Nederland. 

Pons is organisator van de studiedag. Volgens haar is er een ‘stille emancipatie’ aan de gang. Het aantal werkende reformatorische vrouwen stijgt, net zoals het aantal meiden en vrouwen met een hoge opleiding. En tegelijkertijd, ziet Pons, hebben reformatorische vrouwen nog geen stem- en spreekrecht in de kerk. 

Het Dutch Bible Belt Network is een groep christelijke wetenschappers die geïnteresseerd is in de reformatorische wereld. Elk jaar zetten zij op hun netwerkdag een thema centraal, dit jaar is dat de positie van reformatorische vrouwen. 

Meestal zijn er tussen de tachtig en de honderd mensen, voornamelijk mannen. Pons gokt dat maar 10 procent normaliter vrouw is. Maar vandaag is dat helemaal anders, de mannen zijn weggebleven en de zaal zit vol vrouwen. 

auteur: Ilse Brandemann
datum: zaterdag 18 november 2023 om 19:00 aangepast 19 november 2023 22:10
website: https://www.nd.nl/nieuws/nederland/1200939/de-emancipatie-van-de-reformatorische-vrouw-wordt-dood-gezweg

geweten

Eén van de mannen die normaal altijd komt, maar nu schittert door afwezigheid, heeft zich keurig afgemeld. Pons laat de afmelding zien, die veelzeggend is. ‘Op bijna alle dagen (studiedagen tot nu toe, red.) vonden op hoog niveau gesprekken plaats. Hoe kunnen we hierover spreken als er geen tegengas wordt gegeven? Als er alleen maar vrouwen spreken is de boodschap al duidelijk.’ De mannelijke afmelder hoopt dat er volgend jaar weer ruimte is om ‘op hoog niveau’ met elkaar in gesprek te gaan, over een ander thema. 

Eén van de mannen die wél is gekomen, is Rien Melis. Normaal neemt hij ook wat vrienden en bekenden mee, maar die zijn vandaag thuis gebleven. ‘De Biblebelt (de streek in Nederland waar veel reformatorische mensen wonen, red.) heeft mijn interesse. Ik volg de ontwikkelingen graag.’ Volgens Melis wordt de emancipatie van reformatorische vrouwen ‘doodgezwegen’. Het is goed dat dit thema op de kaart wordt gezet, vindt Melis. 

Meneer Teerds (79), gekleed in een zwart pak en een zwarte trui, vindt de studiedag over vrouwen heel interessant. Ook ziet hij dat de kloof in reformatorisch Nederland groter wordt. ‘Tussen de wat meer behoudende en de vooruitstrevende christenen’, zegt Teerds. ‘Ook op het thema vrouwen.’ Teerds vindt het noodzakelijk om met elkaar in gesprek te blijven. Hijzelf hoort meer bij de behoudende tak, naar eigen zeggen. ‘Maar let op; dat komt met name doordat ik al 79 jaar een visie op de vrouw hoor vanaf de kansel.’ En daar zit volgens Teerds nu verandering in. ‘Er zijn grote verschuivingen gaande en die raken de gewetens van mensen.’ 

ingebakken

De zaal zit vol vrouwen, jong en oud. Een jonge vrouw heeft haar baby mee, een jongetje van een paar maanden oud. Verder zijn er juffen, onderzoekers, vrouwen die politiek actief zijn of in organisaties en bedrijven werken. In de pauze herkennen ze zich in de dilemma’s die aan bod komen. 

Want wat is de rol van de vrouw? Moet zij alleen maar onderdanig zijn aan de man? En hoeveel ruimte is er om te werken? Verschillende sprekers krijgen het woord. Oprichter van het SGP-vrouwennetwerk Gonda van den Heuvel en wethouder Paula Schot spreken vooral over de progressievere reformatorische vrouw, die werkt en haar eigen keuzes maakt. 

Ook journalist en juf Gertrude de Wildt krijgt een podium. Zij benadrukt dat er een Bijbelse taakverdeling is tussen man en vrouw, die is ‘ingebakken’ in de schepping. Ze ziet verandering, ook in de wens om moeder te worden. Volgens De Wildt is het belangrijk ‘ontvankelijk’ te blijven en de ‘kinderzegen’ te blijven waarderen. 

Aan de andere kant vindt ook De Wildt dat de rolverdeling niet vast ligt in ‘het koninkrijk van God’. De Bijbelteksten die gaan over onderdanigheid zijn zo cryptisch, zegt De Wildt, dat het net lijkt alsof God wilde dat vrouwen ermee zouden worstelen. Maar ook geeft ze een boodschap mee. ‘Behoud je waardigheid, er is geen vrouw geroepen om de vieze sokken van je man in de was te gooien.’  

De Wildt ergert zich ook mateloos aan boeken geschreven door christelijke vrouwen, met een visie over de rolverdeling. ‘Het zijn vaak uitingen die klinken als een klok, zoals dat je een vrouw naar Gods hart moet zijn. Dus eigenlijk moet je als vrouw onderdanig zijn én het nog leuk vinden ook.’ Maar, benadrukt De Wildt, de definities zijn niet zo nauw. ‘We schrijven toch ook geen boekjes voor mannen met de titel: met vreugde doornen en distels trekken.’ Ze hint op de vrouwelijke boekvariant: Met vreugde vrouw zijn.