Willem Breedveld – mijn leermeester
Willem Breedveld (Nieuw-Lekkerland, 22 maart 1945 – Oudewater, 11 oktober 2010) was een Nederlands journalist en columnist.
Breedveld was sinds 1968 als parlementair journalist verbonden aan Trouw. Hij onderbrak die functie tussen 1973 en 1977 om ambtenaar te worden op het ministerie van Algemene Zaken als politiek adviseur van Joop den Uyl en later Dries van Agt. Bij Trouw had hij ook een vaste column. In 1988 werd aan hem de Anne Vondelingprijs uitgereikt. In 2008 werd Breedveld onderscheiden als Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij was ook redacteur van het televisieprogramma Het Capitool en nam veelvuldig deel aan discussies op Radio 1. Hij ging in februari 2010 met pensioen en kreeg bij zijn afscheid een toespraak van de voorzitter van de Tweede Kamer Gerdi Verbeet. Breedveld was ook als docent mediacommunicatie verbonden aan de Campus Den Haag van de Universiteit Leiden. Ik ben bij hem aan RUL in 1991 afgestudeerd in Politicologie en Massacommunicatie. Ik reed met hem mee in zijn Citroën, terwijl hij zijn pijp rookte op weg naar een symposium of congres. Ik kreeg onderweg van hem, met zijn rauwe stem, prive college, een van zijn vele monologen, in gang gezet door 1 vraag van mij.
Hij overleed veel te vroeg op 65-jarige leeftijd na een kort ziekbed. De Tweede Kamer herdacht hem met een minuut stilte.
In memoriam: Willem Breedveld
AMSTERDAM – In het – zo bleek dezelfde dag – laatste stuk dat in Trouw onder zijn naam verscheen, komt Willem Breedveld zelf aan het woord. Zijn artikel over de wording van het kabinet Den Uyl in 1973 levert een prachtige anekdote op.
auteur: Paul Onkenhout
datum: 12 oktober 2010
website: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/in-memoriam-willem-breedveld~b9b568ef/
Parlementair verslaggever Breedveld, maandag op 65-jarige leeftijd na een ziekbed van enkele maanden overleden, was adviseur van Den Uyl toen hij de minister-president na het schrijven van een speech terugbracht naar het Catshuis.
Blik van de marechaussee
Met merkbaar plezier schrijft Breedveld in zijn krant: ‘Wat mij vooral is bijgebleven, is de blik van de marechaussee bij het hek van het Catshuis, die van argwaan overging in verbijstering toen zich uit de gammele Eend de minister-president naar buiten wurmde.’
Bijna vier decennia lang was Breedveld verbonden aan Trouw. Naar aanleiding van zijn 65ste verjaardag, in februari, betoonde hoofdredacteur Willem Schoonen hem eer. ‘Zijn bijna puberale genoegen in de journalistiek en in het politieke debat is geen micrometer gesleten.’
Coryfee op het Binnenhof
Breedveld was een coryfee op het Binnenhof die bedachtzaam te werk ging en zijn geloof in de kracht van de parlementaire democratie voortdurend uitdroeg. Niet veel collega’s kenden, zoals hij, het hele spel en alle regels.
Tot zijn ergernis constateerde hij dat het politieke debat steeds vaker op de volgens hem verkeerde plek werd gevoerd: de televisie. Zelf was hij vaak te gast in radioprogramma’s waarin hij, met zijn karakteristieke raspende stem, de politieke ontwikkelingen tot op het bot analyseerde.
Warme bewoordingen
Hoezeer hij indruk maakte op het Binnenhof, bleek in februari toen politiek Den Haag zijn 65ste verjaardag vierde. In warme, bijna liefdevolle bewoordingen schetste Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet een portret van hem.
Ze stak de draak met zijn overstap naar de ambtenarij in de jaren zeventig en prees zijn (ongewone) combinatie van journalistiek handwerk en wetenschappelijke diepgang. ‘Een intellectueel in de journalistiek, het is geen algemeen verschijnsel’, stelde ze vast.
Willem Breedveld bracht de liefde voor het debat bij
Tot een paar maanden geleden schreef Willem Breedveld op deze plek. Wekelijks deelde hij met u, de lezer, zijn verbazing en, veel minder vaak, zijn ergernis over ontwikkelingen in, vooral, het maatschappelijk debat. Vooral het maatschappelijk debat, want daarvoor had Breedveld een enorme passie.
Maar Willem is niet meer onder ons. Ik zou, toen ziekte Breedveld in april trof, tijdelijk zijn column vullen. Ook al was het maar tijdelijk, ook een paar maanden in zijn schoenen staan, zag ik toen al als een ondankbare taak. Willem is niet te vervangen, ook niet tijdelijk.
auteur: Lex Oomkes
datum: 13 oktober 2010
website: https://www.trouw.nl/nieuws/willem-breedveld-bracht-de-liefde-voor-het-debat-bij~b7e70820/
Breedveld zorgde er echter persoonlijk voor dat je die schroom zoveel mogelijk van je afzette of er althans wat minder last van had. Vanaf zijn ziekbed moedigde hij aan, leverde kritiek en inspireerde. Want uiteraard nam hij pennevruchten op deze plek met een zekere gretigheid tot zich. Ook dit stukje behoort immers tot dat debat.
Ik behoor tot een in de loop der jaren behoorlijke uitgedijde groep mensen, die door Breedveld werden opgevoed in de politieke journalistiek. Voor zover er sprake is van voor Trouw typische politieke journalistiek, is die traditie voor een zeer belangrijk deel afkomstig van Breedveld.
Hoe die traditie omschreven moet worden is niet gemakkelijk. De verschillen met andere redacties aan het Binnenhof zitten voornamelijk in de details. Immers, nieuws is nieuws, ook voor Breedveld, ook voor opeenvolgende politieke redacties van Trouw.
Breedveld hamerde er op dat zijn collega’s zich altijd zouden afvragen wat het grotere idee was achter het optreden van een politicus. Willem hield in de jaren van machtspolitiek en toenemende hegemonie van het liberale marktdenken vast aan de overtuiging dat ideologieën, hoe bleek en armoedig soms ook, wel degelijk politici nog dreven. Elke zweem van cynisme, elke vooronderstelling dat ijdelheid de politicus zou drijven, werd door hem met de nodige felheid bestreden.
Notawijsheden en diep duiken in de techniek van een beleidsterrein deden Breedveld gruwelen: het ging om het idee dat achter een politiek voorstel zat en om niets anders.
Breedveld had een rotsvast en onwankelbaar vertrouwen in al het goede dat uit de botsing van ideologieën naar voren zou komen. Daarom hechtte hij ook aan het openbare debat in het parlement. Zonder dat debat en het ritueel van de verantwoording was er in zijn ogen geen politiek.
Jongere collega’s als ondergetekende, die binnenkwamen met de vooronderstelling dat politiek overal in de samenleving wordt gemaakt en maar voor een heel klein beetje aan het Binnenhof, konden op langdurige monologen rekenen, waarin Breedveld zijn diepste overtuigingen trachtte over te brengen.
De wijze waarop het parlement zich in de afgelopen decennia zelf buitenspel zette met wurgende regeerakkoorden, deed hem vanuit dat perspectief meer dan alleen pijn aan het hart. Bij tijd en wijle kon Willem in woede ontsteken als hij de teloorgang van het vrije debat moest aanschouwen. Ik zat met hem aan een bureau toen de toenmalige fractievoorzitter van het CDA, Pieter van Geel, bij het debat over het crisispakket plompverloren stelde dat de oppositie lawaai kon maken, maar dat er nu eenmaal een akkoord lag. Het was voor Willem het absolute dieptepunt.
Wij zijn door Willem besmet. We zetten zijn traditie voort.
Volledig thuis in het Trouw-nest
Willem Breedveld was sinds 1968 actief op het Binnenhof. Als journalist, en korte tijd aan ‘de andere kant’.
Dinsdag is bekend gemaakt dat na een ziekbed Willem Breedveld, politiek commentator bij dagblad Trouw, is overleden.
Hopelijk zullen veel partijen de komende weken de moed opbrengen tegen het stormtij in te schreeuwen. Zo besloot politiek commentator Willem Breedveld van dagblad Trouw in april van dit jaar zijn wekelijkse column. Het blijkt zijn laatste column voor de krant te zijn geweest. Op 65-jarige leeftijd is Breedveld, de nestor van de Haagse journalistiek, gisteren na een ziekte overleden.
auteur: Mark Kranenburg
datum: 13 oktober 2010
website: https://www.nrc.nl/nieuws/2010/10/13/volledig-thuis-in-het-trouw-nest-11955078-a489779
De zorg over het functioneren van de parlementaire democratie, zoals ook verwoord in zijn laatste column, was een terugkerend thema in de stukken van Breedveld, die met zijn kenmerkende, krakende stem ook vaak commentaar gaf op radio en televisie. Het waren de volksvertegenwoordigers zelf die ondanks de goede bedoelingen telkens weer hun macht inleverden om een regeringscoalitie in stand te houden. Breedveld: „De relatie tussen parlementsleden en kabinetsleden is zo intens dat niemand in de gaten heeft, dat zo de verantwoordelijkheden niet meer te scheiden zijn.” De gekozen volksvertegenwoordiging diende volgens hem het belangrijkste orgaan te zijn.
De Nederlands-hervormde Breedveld ontplooide als jong journalist zijn eerste activiteiten in Dordrecht en Oud-Beijerland. Het was de „kunst dingen zo te registreren dat medeburgers begrijpen wat er is voorgevallen”, zo vatte Breedveld zijn werk van toen samen. En dat gold eigenlijk ook voor de latere verslaggeving op het Binnenhof, waar hij in 1968 voor Trouw ging werken. „Een ingewikkelde vergadering samenvatten in een leesbaar bericht is van belang voor een samenleving”, zei hij in 1983 in een vraaggesprek met het weekblad De Tijd.
Breedveld, tevens in de kerk actief als ouderling, paste volledig in het protestants-christelijke Trouw-nest. Zelf omschreef hij dit eens als volgt: „We hebben een warme betrokkenheid bij problemen, anders dan de analyserende distantie van NRC Handelsblad.”
In 1973 maakte hij voor korte tijd een verrassende overstap naar ‘de andere kant’. Hij werd assistent van premier Den Uyl. Samen met Henk Beereboom vormde Breedveld op het Binnenhof ‘het duo oog en oor’. Hun taak was voornamelijk op te snuiven hoe de politieke temperatuur was in de Kamer. Een zeer leerzame periode, vond Breedveld, die hem goed van pas kwam toen hij in 1977 terugkeerde naar Trouw. „In de journalistiek bestaat veel fictie over het regeren.”
Enkele maanden voor het schrijven van zijn laatste column had Breedveld de AOW-leeftijd bereikt. Maar zoals voor meer journalisten met een vast plekje in de krant geldt: het schrijven gaat door. Tot de dood erop volgt.
Politiek commentator Willem Breedveld overleden
Vier decennia was hij als politiek redacteur en commentator een drijvende kracht van deze krant en nu is Willem Breedveld, op 65-jarige leeftijd, overleden.
auteur: Willem Schoonen en hoofdredacteur Trouw
datum: 12 oktober 2010
website: https://www.trouw.nl/nieuws/politiek-commentator-willem-breedveld-overleden~b53f24cd/
Het bericht van zijn overlijden bereikte ons dinsdag, op de dag dat we in de Verdieping een verhaal hadden over de formatie van nu en die van 1973. Collega Hans Goslinga schreef dat verhaal met Willem, zittend aan diens ziekbed. Breedveld had nog veel meer willen schrijven, hij had nog veel meer willen doen, maar het werd hem niet gegund.
Willem Breedveld heeft bijna veertig jaar voor Trouw gewerkt, met een onderbreking begin jaren zeventig, toen hij ambtenaar was op Algemene Zaken en premier Joop den Uyl van advies diende en, vooral, tegenspel bood.
Willem is al die jaren van groot belang geweest voor de krant. Vanwege zijn pen en zijn kennis van het politieke bedrijf, maar vooral vanwege zijn liefde voor het debat. Hij ging hier op de redactie met liefde in discussie en had belangstelling voor iedereen. Dat was geweldig, voor de redactie en bovenal voor de krant.
Trouw heeft veel te danken aan de intelligente en vooral warme, hartelijke man die Willem was.
De hoofdredactie
En altijd met gevoel voor humor
Vele lezers stuurden deze week hun herinnering aan Willem Breedveld, commentator en columnist van deze krant, die maandag op 65-jarige leeftijd overleed.
Jarenlang heb ik met plezier de columns van Willem Breedveld gelezen. Vooral zijn grote waardering voor de democratie sprak mij zeer aan. In huize Breedveld werd getrakteerd op taart als er verkiezingen werden gehouden voor de Tweede Kamer, schreef hij eens. Onze kinderen waren toen in de puberteit. Ze waren niet erg betrokken bij politiek en verkiezingen. Dat wilde ik graag veranderen. Het idee van Willem Breedveld om bij verkiezingen op taart te trakteren, bleek een goede stimulator. Het heeft het bewustwordingsproces in gang gezet. Onze vier kinderen gaan inmiddels allemaal trouw naar de stembus en herinneren mij eraan dat ik taart moet halen als er weer verkiezingen zijn.
datum: 16 oktober 2010
website: https://www.trouw.nl/nieuws/en-altijd-met-gevoel-voor-humor~bfb18c5a/
In mijn actualiteitenprogramma voor het radiostation in onze gezamenlijke woonplaats was hij verschillende keren mijn gast. De eerste keer toen ik vond dat de landelijke politiek een potje maakte van het Europees referendum. Aan zijn keukentafel nam ik een uur interview op, waarvoor hij drie uur tijd en veel koffie beschikbaar stelde. Het gesprek ging over veel meer dan dat referendum. Zo ging dat altijd. En ook altijd met een goed gevoel voor humor.
Ook nodigde ik in het programma elk jaar alle geridderden uit, dus ook Willem Breedveld. Hij vertelde dat hij als zeventienjarige als verslaggever was begonnen. En gaf grif toe dat het volstrekt onverantwoord was. Maar jong geleerd bleek oud gedaan. Bedankt.
Trudie Scherpenzeel Oudewater
Ik studeer filosofie op de Hovo, gisteren hebben we een stukje behandeld uit de Tractatus van Wittgenstein. Willem Breedveld zou net als Wittgenstein zeggen, denk ik: „Bij een antwoord dat men niet kan uitspreken, kan men ook de vraag niet uitspreken”. Breedveld stelde altijd ’zinnige’ vragen. Zoals in zijn in memoriam stond, was het zijn vaste overtuiging dat je mensen door de ’juiste’ vragen te stellen bij de politieke zaak kon betrekken. Heel filosofisch dus. Het leidt ertoe de zaken diepgaander te doorgronden, waardoor er steeds nieuwe vragen boven zullen komen. Ik miste hem al en zal hem blijven missen.
Jitske van der Meer Voorburg
In de nadagen van Paars I maakte ik met oud-collega Sven Kockelmann voor ’Netwerk’ de serie ’politieke dieren van Paars’. Alle bewindslieden van het kabinet-Kok kregen een rapportcijfer en een spotprent. Willem Breedveld was een van de juryleden. Na afloop moesten de heren nog een politiek dier bedenken om de politicus in kwestie te typeren. Dat werd allengs moeilijker. De dieren dreigden op te raken, na de das, het ratje, de uil en het doodshoofdaapje.
Maar Willem Breedveld was bedreven in het bedenken van nieuwe dieren. Misschien kwam het doordat hij tussen de weilanden van het Groene Hart woonde. Ad Nuis was een roerdomp. Op vakantie zie ik vaak zo’n beest. Dan denk ik even aan Breedveld, kenner van de politiek en van vreemde vogels.
Simone van Geest Amsterdam
Ik herinner mij Willem Breedveld als de man met de schorre stem, die op radio en tv de juiste verhoudingen bij politieke ontwikkelingen wist weer te geven. Hij wist politieke personen eerlijk te beschrijven en op een subtiele manier ook hun fouten weer te geven. En hij wist lezers te bewegen in de pen te klimmen. Dat zou hij nu zeker ook gedaan hebben bij de vorming van het kabinet-Rutte-Verhagen. Ik zie de kop al voor me. ’Is een rechts kabinet een zegen of vloek voor ons land?’ De reacties zouden binnenstromen. Zo hield Trouw een goede band met de lezers. Ik vond het erg jammer dat hij als vaste commentator verdween uit de redactie. Nu is het ’doek’ helaas echt gevallen.
Jan Olthaar Vorden
Ik ben werkelijk geschokt door het overlijden van Willem Breedveld. Wat een verlies voor Trouw en voor politiek Den Haag. Afgelopen april sprak ik hem op een bijeenkomst van oud-Tweede Kamerleden. Zijn onderwerp was ’Politieke partijen en hun ideologie’. Het was een inspirerend betoog. Ik was het dikwijl eens met zijn columns hoewel ik geen CDA- maar D66-lid ben. Met plezier las ik de discussievragen over politieke dilemma’s die hij jarenlang de lezers voorlegde. Hij zette je aan het denken. Ik hoop dat Trouw zijn inhoudelijke en progressieve koers blijft volgen.
Elida Tuinstra Oegstgeest
Op een zondag in december 1981 kwam Willem Breedveld als lid van de beroepingscommissie Hervormde Gemeente Haastrecht naar de kerk in het Zeeuws-Vlaamse Waterlandkerkje, waar hij – met de andere commissieleden – luisterde naar mijn preek over het negende gebod ’Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste’ in combinatie met de adventsboodschap uit Johannes 1: het Woord is vlees geworden. Van de preek herinner ik mij weinig meer maar onvergetelijk was Breedvelds reactie onder de koffie in de pastorie. Ik had een preek gehouden „dicht bij de bijbeltekst maar ook dichtbij de mensen”. Dat stond hem aan. Volgens mij had hij meer gehoord dan ik had gezegd maar, na het lezen van Lex Oomkes, woensdag, begrijp ik dat hij iets had gehoord van het grotere idee achter de woorden. Daar was hij naar op zoek.
Maarten Hooymeijer Almere
Bij het afstuderen van de eerste lichting studenten van de Academie voor Journalistiek in Tilburg, in 1983, trad Willem Breedveld op als gecommitteerde. Hij deed dat op de van hem bekende licht-ironische manier. In de examenvergadering rees de vraag of het noodzakelijk was dat een journalistiek werkstuk een flinke lengte had. Veel docenten meenden van wel, maar Breedveld antwoordde: „Mijn eerste chef zei altijd: ’Die stukjes van een piklengte, daar gaat het om’.” Sommige docenten keken geshockeerd, maar de docenten journalistiek glimlachten tevreden.
Ger Dullens Oosterhout
Willem Breedveld was niet te beroerd om op een druilerige zondagochtend naar Zoetermeer af te reizen om in een zaaltje in de oude dorpskern een lezing te komen geven. Na het uitgaan van de mis, dat dan weer wel. Als gespreksleider heb ik hem twee keer mogen uitnodigen voor een debat, over de kloof met de burger en over de toekomst van de christelijke politiek. Beide keren kwam hij zonder aarzelen en nam alle tijd. Hij ontving slechts een boekenbon. Willem kon bij uitstek de ’kloof’ tussen Den Haag en het gewone volk overbruggen, door goed te luisteren en op een innemende wijze te reageren. En het rook lekker naar pijptabak in dit dorpse zaaltje, uren later nog!
Rene Kiebert Zoetermeer
Mijn herinnering aan Willem Breedveld stamt uit de tijd dat we samen in de eerste klas van de lagere school zaten. Ik kreeg een blaadje sommen mee om thuis te oefenen, maar Willem vroeg erom bij de juf, omdat hij daar plezier in had, wat ik weer niet begreep.
Adri Hoeve de Haan Amsterdam
Sinds onze trouwdag in december 1963 zijn wij geabonneerd op Kwartet/Trouw en wij zijn dus mét Willem oud geworden. Wij hebben zijn commentaren altijd met smaak verorberd, zowel in Trouw alsook via de radio waar hij regelmatig optrad. Wij zullen hem missen, net als Bert Klei en Johan Woldendorp. Dat is de prijs die we betalen voor het ouder worden.
Willem Smit Zwijndrecht
Willem Breedveld was voor mij het gezicht en het geluid van Trouw. Opgegroeid en meegegroeid met dit dagblad heb ik me altijd thuisgevoeld bij het politieke commentaar van deze integere journalist. Uitgaande van een gedegen inhoudelijke kennis gaf hij zijn visie op een breed spectrum van het publieke domein; hij (ver)oordeelde niet, maar zette lijnen uit, die tot nadenken stemden. Niet modieus, niet gehaast, maar weloverwogen.
Het was prettig en leerzaam hem te volgen. Persoonlijkheden zoals Willem Breedveld, kunnen we node missen in deze tijd van vluchtige meningen en opgeklopte journalistiek. Ik ben altijd weer geschokt, wanneer mensen van zijn kaliber vroeg overlijden, terwijl ze nog zoveel hadden kunnen betekenen voor de samenleving.
Margreet Wielenga Doetinchem
Ik zal mij hem blijven herinneren als een mens met een rechte kiel op ethisch en godsdienstig gebied. Daardoor hebben mijn vrouw en ik vele jaren lang zijn commentaren als betrouwbare richtingswijzers ervaren en gewaardeerd. Willem en ik kenden elkaar uit de jaren dat ik hoofd voorlichting van de gemeente Amsterdam was. Wij hérkenden elkaar door onze afkomst als jongens uit de polder, onze geloofsachtergrond en de wijze waarop wij beiden via lokale bladen waren opgeklommen.
Trouw lijdt een groot verlies. Wij ook. Dank Willem!
Jan Mastenbroek Gorinchem
Waren alle journalisten maar zoals Willem Breedveld
Vandaag wordt Willem Breedveld begraven, de ‘nestor van de Haagse journalistiek’, zoals hij in NRC Handelsblad werd genoemd. Maar Breedveld was niet alleen de klassieke journalist met een pijp in zijn mondhoek, hij had ook een zeldzame belangstelling voor de nieuwe crossmediale wereld.
Onder de vele foto’s van Willem Breedveld die na het nieuws van zijn overlijden opdoken, is er één waarop hij Jan Peter Balkenende interviewt in het Torentje. In een ‘radio-setting’; beiden met een microfoon voor de mond.
auteur: Bas de Vries
datum: 16 oktober 2010
website: https://www.denieuwereporter.nl/2010/10/waren-alle-journalisten-maar-zoals-willem-breedveld/
Aan die foto uit 2006 van de premier en hét journalistieke gezicht van Trouw zit een verhaal vast. Over een experiment bij de krant, waarbij voor het eerst niet de interviewer, maar het publiek de vragen aandroeg die aan verschillende lijsttrekkers werden gesteld. De antwoorden op die vragen werden opgenomen en zo snel mogelijk daarna als audiofragmenten op de site geplaatst.
Later kwam er uiteraard ook een uitgeschreven versie van het interview in de krant. Maar op dat moment hadden duizenden mensen de complete inhoud al gedownload. Zoals dat vier jaar geleden al hoorde in de 24-uurs-nieuwscyclus: het snelle internet eerst en daarna pas de bedachtzaamheid van het papier.
Kluwen aan snoeren
En dus liep Willem, de journalist die in 1968 aan het Binnenhof was begonnen, die voorjaarsdag niet alleen met zijn blocnote het Torentje binnen, maar werd in zijn kielzog ook de benodigde apparatuur binnengedragen: twee microfoons, standaards, een laptop, een kastje dat het volume moest regelen, plus natuurlijk de kluwen aan bijbehorende snoeren.
Voor de duidelijkheid: hij installeerde die spullen niet zelf. Dat liet hij over aan collega Leo van Essen van de internetredactie. Maar wat belangrijker is: hij was onmiddellijk enthousiast toen hij met het voorstel van deze nieuwe aanpak werd geconfronteerd, een aanpak die ondermeer betekende dat hij de regie van zijn gesprek met de minister-president voor een belangrijk deel overdroeg aan de lezers.
De kracht van ideeën
Waarom Willem dat deed? Omdat hij een journalist was die nieuwsgierig was en dat de volle veertig jaar van zijn carrière bleef. Die meer dan open stond voor nieuwe ontwikkelingen en vormen in zijn vak. Naar de andere ideeën die jongere collega’s en niet te vergeten de lezers meebrachten. Naar de weinige kennis waar hij zelf niet over beschikte.
Want Willem geloofde heilig in de kracht van ideeën. En van de kracht van de botsing van die ideeën, zoals Hans Goslinga en Lex Oomkes mooi beschrijven in hun afscheidsstukken in Trouw. In de journalistiek zowel als in de politiek. Het beste Haagse beleid was in zijn ogen beleid dat was voorgekomen uit de botsing van intelligente opvattingen in de Tweede Kamer. Vandaar dat hij zich bijvoorbeeld zo mateloos ergerde aan de gang van zaken tijdens Paars, toen de toenmalige coalitiepartijen tegenstellingen gladstreken in het Torentje en de Kamer voortdurend buitenspel stond.
Goslinga noemt Willem terecht een ‘volleerd Uyliaan’, naar de man die hij enkele jaren adviseerde tijdens diens premierschap. Dat wil zeggen altijd bezig om op de redactie voluit debat en tegenspraak uit te lokken, om zijn eigen conclusies daaraan te scherpen. Als Willem een commentaar schreef over de gezondheidszorg dan voerde hij eerst gesprekken met de zorgspecialisten op de redactie, waarin hij aan de lopende band vragen stelde en prikkelende stellingen poneerde. Kreeg je zo’n telefoontje, dan wist je dat je in elk geval het eerstvolgende half uur aan niets anders toe zou komen.
In een bruine kroeg
Toen de verkiezingen van november 2006 naderden, was hij diegene die maar bleef aandringen op eenzelfde soort gesprek: wat zou Trouw kunnen doen tijdens de campagne om via internet zoveel mogelijk mensen te betrekken bij deze politieke krachtmeting en bij onze verhalen daarover? Dus doken we samen een bruine kroeg in aan de Amsterdamse Wibautstraat. Aan het einde van dat gesprek was het idee geboren van een ‘betere Stemwijzer’. De eerste stap richting het Kieskompas was gezet, dat op de eerste dag van zijn bestaan al 400.000 unieke bezoekers naar de site zou lukken.
Videocolumns
Sinds drie jaar werk ik niet meer bij de krant, maar ik bleef Willem uiteraard op de voet volgen. Om tevreden te constateren dat hij ook tijdens de laatste verkiezingscampagne op deze manier actief bleef. Met name via zijn videocolumns op Trouw.nl waarin hij bijvoorbeeld aan de hand van twee tips de vraag beantwoordde wat Balkenende nog zou kunnen doen om een CDA-verkiezingsnederlaag te voorkomen.
Het was op dat soort momenten dat ik vaak heb gedacht: waren alle journalistieke coryfeeën maar zoals hij. Willem Breedveld accepteerde niet alleen dat er in de moderne krantenwereld meer publicatieplatforms zijn dan alleen papier, hij omarmde die platforms met overtuiging. Omdat hij zijn verhaal aan zo veel mogelijk geïnteresseerde mensen kwijt wilde, en hij in dat opzicht onmiddellijk de potentie zag van die nieuwe wereld.
Bronzen stemgeluid
Het hielp natuurlijk ook dat hij er een talent voor had, voor zowel audio als video. Dat was te danken aan zijn ‘bronzen stemgeluid’ (opnieuw Goslinga), maar vooral zijn inzicht in de manier waarop je publiek radio- en tv-publiek naar je toe trekt. Door aan het begin van je verhaal een treffende vergelijking te gebruiken, zo geestig mogelijk geformuleerd, en dat daarna consequent uit te werken. Dat deed hij de afgelopen vier jaar op de website van Trouw, maar dat deed hij lang daarvoor al in allerlei programma’s, waarbij hij waar mogelijk teruggreep naar zijn eigen beschouwingen in de krant.
In dit opzicht was hij al een crossmediaal journalist nog voordat die term werd uitgevonden. Een bron van voortdurende inspiratie, in veel verschillende opzichten.
Leuk en nuttig artikel van Willem Breedveld
Goede Voornemens
Optimistisch als ik ben, voorspel ik een goede afloop voor de voornemens voor dit nieuwe jaar. Het is een optimisme uit lafheid misschien, want ik hou er niet van een werkelijkheid onder ogen te zien, waarin de dingen niet goed aflopen. Zelfs de taartsmijtscènes in een film die bij anderen de lachlust prikkelen, brengen mij al gauw in een staat van ontreddering. Zonde van de taart, zonde ook van alle rotzooi. Hoe moet dat ooit weer op orde komen?
Maar heb ik het over voornemens, dan bedoel ik ook echt goede voornemens. Vage voornemens kunnen bij mij op weinig mededogen rekenen. Zoals het voornemen om te stoppen met roken: dat klinkt stoer, maar de ervaren roker weet dat je op ieder moment kunt stoppen. Dat is tegelijk ook de reden dat het er zelden van komt. Er is altijd wel een geschikter moment om te stoppen. En zelfs ais het iemand al lukt om een maand te stoppen, dan blijkt dit bewijs van het kunnen stoppen vaak weer reden om het hele proces van voren af aan te beginnen. In zo’n geval aanvaard ik een goed voornemen alleen als tijd, plaats en duur exact worden omschreven. Evenmin praat ik van goede voornemens wanneer de uitvoering ervan aan anderen wordt opgedragen.
Daarmee doel ik op de vele voornemens waarmee politici ons de komende weken bestoken. Zonder uitzondering nemen zij zich voor om Nederland veiliger, rijker en schoner te maken. Wachtlijsten in de zorgsector zullen als sneeuw voor de zon verdwijnen en de geplaagde publieke sector zal verruimd adem kunnen halen. Prachtig allemaal, maar diezelfde politici verhullen meestal dat wij burgers daarvoor de prijs moeten betalen inde vorm van lastenverzwaring, inperking van de privacy en belemmering van vrijheid.
En eigenlijk is verhullen niet het goede woord: Vaak ook verzuimen zij opzettelijk, om de prijs in rekening te brengen.
Het beste voorbeeld is auto, het door een breed publiek terecht hoog gewaardeerde voertuig dat onze mobiliteit vleugels geeft. Iedere politicus weet dat het zelfmoord is om dat voertuig aan te pakken, op een enkele kleinere partij na. Maar elke politicus kent ook de schaduwzijden. Denk aan het milieu, de files en niet te vergeten, de veiligheid. In Frankrijk verdwijnen jaarlijks tienduizend burgers onder de zoden. In Nederland zijn dat er rond de duizend en in beide landen veroorzaakt de auto een niet te tellen legioen van invaliden. Een partij die echt wat aan de veiligheid wil doen, of aan de files, of aan het milieu, heeft hier een wereld te winnen. En met een goed systeem van rekening rijden, keiharde boetes voor te snel rijden, een absoluut alcoholverbod en vooral een goed openbaar vervoer als alternatief, valt er veel te bereiken.
Maar onder Paars haalde de PvdA als eerste bakzeil en onder Balkenende ging het CDA onder het juk door van Heinsbroek en de LPF. Met een coulant boetebeleid, bezuinigingen op het openbaar vervoer en het storten van veel beton voor extra rijstroken legde men de loper uit voor de automobilist. Het bleek lonende politiek.
Weliswaar verloor de PvdA bij de laatste verkiezingen, maar niet vanwege de auto. En het CDA groeide al betonstortend uit tot de grootste partij. Deze partijen hebben zich nu opnieuw voorgenomen de veiligheid te bevorderen, de publieke ruimte te ontzien en het openbaar vervoer te bevorderen. En hoe gek het ook klinkt, het publiek is graag bereid hen op hun woord te geloven, zolang de auto maar buiten schot blijft. Daar komt natuurlijk niets van terecht. Dit jaar worden de files langer, neemt de onveiligheid toe en blijft het openbaar vervoer een janboel.
Desondanks blijf ik optimistisch over de goede afloop. Want het is waar wat president Abraham Lincoln in 1865 zei: Soms kun je het hele volk voor de gek houden, zoals je ook sommige mensen altijd voor de gek kunt houden.
Maar je kunt niet alle mensen altijd voor de gek houden: You can’t fool all the people all the time.
Willem Breedveld
Uit Trouw 3 1 03
