Weerstand in de relatie
Schreven we in dit artikel over de vijf fasen van een relatie, zoals Piet Weisfelt die aangaat, in dit artikel laten we zien hoe het fout kan gaan, als de crisis tussen de fasen niet wordt aangegaan:
Wat gebeurt er als mensen de crisis tussen twee fasen niet aangaan?
Het is niet altijd gemakkelijk om de crises die zich voordoen bij de overgang tussen verschillende fasen van een relatie te omarmen. Soms kiezen partners ervoor om deze cruciale momenten van verandering te vermijden, te negeren of zelfs te onderdrukken. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben voor de relatie. Wat gebeurt er echter wanneer deze overgangsperiodes niet daadwerkelijk worden aangegaan? Wat gebeurt er wanneer partners de confrontatie met de werkelijkheid of de emotionele uitdagingen niet aangaan?
De stagnatie van de relatie
Wanneer partners de crisis tussen twee fasen niet aangaan, kan de relatie in een stagnatietoestand belanden. Dit kan betekenen dat de partners zich in een soort emotionele impasse bevinden, waar de groei van de relatie wordt belemmerd. De overgang van verliefdheid naar differentiatie kan bijvoorbeeld niet volledig worden doorgemaakt wanneer de teleurstellingen en onvolkomenheden van de ander niet worden geaccepteerd. In plaats van de relatie op een realistischer niveau voort te zetten, blijven partners vastzitten in hun eerdere idealen, zonder de ruimte te geven voor een dieper begrip van elkaar. De relatie blijft oppervlakkig, en er ontstaat een gevoel van onvrede dat moeilijk te verwoorden is, maar altijd aanwezig is.
Onopgeloste conflicten
Wanneer de crisis van differentiatie niet wordt aangepakt, kunnen onopgeloste conflicten de relatie verder ondermijnen. Partners kunnen zich steeds verder van elkaar verwijderd voelen, maar zonder in staat te zijn om dit duidelijk te communiceren of er daadwerkelijk iets aan te doen. Dit leidt vaak tot voortdurende ontevredenheid of zelfs frustratie, waarbij de verschillen tussen beide partners steeds meer in het gezichtsveld komen te staan, zonder dat er wordt gewerkt aan de aanvaarding of de compromisbereidheid die essentieel is voor het verdere verloop van de relatie. Wanneer partners besluiten om de crisis van acceptatie niet aan te gaan, blijven ze vasthouden aan een geïdealiseerd beeld van de ander en ontstaat er een groeiende kloof die moeilijk te overbruggen is.
Verlies van verbinding en intimiteit
Het niet aangaan van de crisis die hoort bij de overgang naar de fase van bevestiging kan leiden tot een verlies van de diepte en intimiteit die nodig is voor een gezonde relatie. Het kunnen omarmen van verschillen en het loslaten van de perfecte versie van de partner is essentieel om de emotionele verbinding te verdiepen. Wanneer deze stap wordt overgeslagen, kan de relatie verworden tot een pragmatische of zelfs coöperatieve band, zonder de intense emotionele intimiteit die de relatie ooit kenmerkte. Partners kunnen zichzelf van elkaar vervreemden, wat resulteert in een gevoel van eenzaamheid, ondanks het feit dat ze fysiek nog steeds samen zijn.
Emotionele vermoeidheid en uitputting
Als partners de crisis van zingeving in de overgang naar productiviteit negeren, kunnen ze zich uitgeput of zelfs emotioneel vermoeid voelen. Het vinden van een gemeenschappelijk doel dat verder gaat dan de relatie zelf is vaak een diepgaande ervaring, maar wanneer deze niet wordt aangewend, kan de relatie zijn dieper liggende betekenis verliezen. Partners kunnen zich opgesloten voelen in hun eigen wereld en het gevoel hebben dat hun relatie hen niet meer vervult. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel van frustratie, waarbij beide partners proberen hun eigen behoeften te vervullen zonder rekening te houden met de bredere betekenis van hun partnerschap.
Moeite met het loslaten van het ego
In de overgang naar synergie is het noodzakelijk om het ego los te laten en de relatie als een kracht groter dan de individuele wensen te zien. Als partners deze fase niet aangaan, kunnen ze vast blijven zitten in een egocentrische benadering van de relatie, waarbij hun eigen belangen de overhand krijgen. Dit kan de relatie op den duur verzwakken, omdat er geen ruimte is voor samenwerking en gezamenlijke groei. In plaats van een kracht die hun leven verrijkt en hen in staat stelt om anderen te beïnvloeden, blijft de relatie zelfgericht en beperkt in zijn impact.
De kans op breuk of langdurige ontevredenheid
Het niet aangaan van de crises kan uiteindelijk leiden tot een breuk in de relatie. Wanneer de groei stagneert en de obstakels blijven bestaan, kunnen partners besluiten om hun weg te scheiden. Vaak gebeurt dit niet abrupt, maar is het eerder een geleidelijk proces van uitputting en ontevredenheid, waar beide partners zich niet meer in staat voelen om de relatie te laten groeien. In sommige gevallen kan het ook leiden tot langdurige ontevredenheid of een verstandshuwelijk, waarbij de emotionele band ontbreekt, maar de partners blijven samen om praktische redenen of uit angst voor verandering.
Conclusie: Het vermijden van de crisis kan leiden tot stagnatie en verlies
Het vermijden van de crises die zich voordoen tussen de fasen van een relatie kan ernstige gevolgen hebben voor de dynamiek van de relatie. Wanneer partners zich niet openstellen voor de moeilijkheden die gepaard gaan met verandering, blijven ze vastzitten in oude patronen en onverwerkte conflicten. De kans op stagnatie, verlies van verbinding, en uiteindelijk zelfs een breuk neemt toe. Het is de bereidheid om de crisis aan te gaan die de relatie in staat stelt te groeien, te verdiepen en sterker te worden. Zoals Weisfelt aangeeft, zijn de crises die we tegenkomen in een relatie niet slechts obstakels, maar kansen voor een dieper begrip en een meer vervullende band. Het niet aangaan van deze momenten van verandering is uiteindelijk een gemiste kans voor de relatie om te evolueren naar iets meer en dieper.
De gedragingen van vluchten, vechten of bevriezen kunnen op verschillende manieren tot uiting komen in de overgangen tussen de vijf fasen van een relatie. Deze reacties zijn vaak onbewuste beschermingsmechanismen die mensen gebruiken wanneer ze zich bedreigd, overweldigd of onzeker voelen over de veranderingen die plaatsvinden. In het kader van de crises die ik eerder beschreef, kunnen deze drie reacties de manier beïnvloeden waarop partners met de uitdaging omgaan. Laten we kijken naar hoe deze reacties eruit kunnen zien in de verschillende overgangen:
1. Van Verliefdheid naar Differentiatie: De Crisis van de Teleurstelling
- Vechten: In deze fase kan een van de partners zich verzetten tegen de teleurstellingen die gepaard gaan met de ontmaskering van de ander. Dit kan zich uiten in voortdurende ruzies, beschuldigingen of pogingen om de ander te veranderen. De partner die vecht, kan moeite hebben om te accepteren dat de ander niet voldoet aan hun ideale beeld en probeert te forceren dat de ander ‘verbeterd’ wordt.
- Vluchten: In plaats van de teleurstelling onder ogen te zien, kan een partner zich terugtrekken of afstand nemen. Dit kan betekenen dat ze minder emotioneel beschikbaar zijn, niet willen communiceren over de problemen of simpelweg wegblijven van moeilijke gesprekken. Het kan ook letterlijk zijn, zoals het vermijden van intieme momenten of het negeren van de veranderingen in de relatie.
- Bevriezen: Een partner kan zich overweldigd voelen door de plotselinge realiteit van de ander en in een emotionele bevriezing terechtkomen. Ze kunnen moeite hebben om hun gevoelens te uiten of de situatie aan te pakken, wat resulteert in passiviteit. Ze reageren niet op de problemen, en blijven in een toestand van interne spanning zonder er actie op te ondernemen.
2. Van Differentiatie naar Bevestiging: De Crisis van Accepteren en Verliezen
- Vechten: In de overgang naar de fase van bevestiging kan een partner vast blijven zitten in hun verwachtingen en idealen over de ander. Dit kan leiden tot voortdurende conflicten over de verschillen tussen hen. Het vechten komt dan voort uit de weigering om de ander volledig te accepteren zoals ze zijn, met de nadruk op wat niet goed genoeg is of wat veranderd moet worden.
- Vluchten: De partner kan proberen de verschillen te ontlopen door simpelweg niet meer actief deel te nemen aan het proces van acceptatie. Dit kan zich uiten in het vermijden van moeilijke gesprekken over de relatie, of het zoeken naar afleiding buiten de relatie, bijvoorbeeld door tijd door te brengen met anderen of werk.
- Bevriezen: De stress van het loslaten van idealen kan ervoor zorgen dat een partner in een toestand van emotionele stagnatie terechtkomt. Ze kunnen zich terugtrekken en geen actie ondernemen om de relatie te verbeteren, waardoor ze in een soort “wachten en zien”-houding blijven zitten, zonder werkelijk te reageren of te groeien. Dit kan leiden tot een situatie waarin ze de problemen niet aanpakken, maar zich niet genoeg loskoppelen om de relatie te beëindigen.
3. Van Bevestiging naar Productiviteit: De Crisis van Betekenis en Zingeving
- Vechten: De zoektocht naar een gemeenschappelijk doel kan botsen met persoonlijke verlangens en verwachtingen, wat leidt tot conflicten. Een partner die “vecht”, kan proberen zijn of haar persoonlijke visie voor de relatie op te dringen, of eisen stellen die de relatie in een bepaalde richting duwen die voor hen betekenisvol is, zonder rekening te houden met de wensen van de ander.
- Vluchten: Als de druk van het vinden van betekenis te groot wordt, kan een partner proberen te vluchten door zich terug te trekken van gezamenlijke gesprekken over de toekomst. Ze kunnen zich afkeren van het idee om samen een groter doel te bereiken, of zelfs beginnen te twijfelen aan de waarde van de relatie zelf, zonder er echter duidelijk over te communiceren.
- Bevriezen: In plaats van actief te vechten of te vluchten, kan een partner zich gewoon niet kunnen bewegen in deze fase van de relatie. Ze kunnen zich vastklampen aan het huidige scenario, zonder actief na te denken over de bredere betekenis of doel van hun relatie. Ze blijven passief in hun betrokkenheid, waardoor de relatie zichzelf niet verder ontwikkelt.
4. Van Productiviteit naar Synergie: De Crisis van Transcendentie
- Vechten: In deze fase kan een partner moeite hebben met het loslaten van persoonlijke belangen en het ego. Dit kan zich uiten in een gevecht om de controle in de relatie te behouden of zelfs om de relatie volgens hun eigen voorwaarden voort te zetten. Dit kan ook leiden tot conflicten over de richting die de relatie moet nemen, vooral als de andere partner zich meer bereid toont om een grotere, collectieve verantwoordelijkheid te omarmen.
- Vluchten: De gedachte aan een grotere, gezamenlijke verantwoordelijkheid kan voor sommige mensen beangstigend zijn. Ze kunnen zich terugtrekken of de dieperliggende vragen over de betekenis van de relatie vermijden. Dit kan leiden tot een innerlijke afstand tussen de partners, waarbij de relatie steeds meer een middel wordt voor persoonlijke behoeften in plaats van een gezamenlijke kracht.
- Bevriezen: In deze overgang kan bevriezen zich uiten in het gevoel vast te zitten in de relatie zonder echt verder te groeien. Partners kunnen zich onzeker voelen over de transformatie die van hen wordt gevraagd en besluiten geen actie te ondernemen. Ze blijven in hun huidige situatie hangen, zonder zich volledig in de nieuwe fase van de relatie te storten, wat leidt tot stagnatie in plaats van transformatie.
Conclusie: De Impact van Vluchten, Vechten of Bevriezen op Relaties
Vluchten, vechten en bevriezen zijn allemaal manieren waarop mensen proberen om met stressvolle of oncomfortabele situaties om te gaan, maar in de context van een relatie kunnen ze de voortgang en de diepte van de band tussen partners ernstig belemmeren. Wanneer deze reacties domineren, kunnen ze leiden tot stagnatie, conflicten of afstand in de relatie. Het aangaan van de crisis en het actief werken aan de overgang naar de volgende fase vereist moed, open communicatie en bereidheid om zowel persoonlijke als gezamenlijke groei aan te gaan. Alleen door deze uitdagingen aan te gaan, kunnen partners hun relatie echt verdiepen en verder ontwikkelen.
