Waarom wij alsnog ‘Lean In’ moeten lezen

Waarom hebben zo weinig Nederlandse vrouwen (en mannen) Lean In gelezen? Het boek waarin Sheryl Sandberg, chief operating officer van Facebook, de positie van vrouwen in het bedrijfsleven analyseert en carrièreadviezen geeft.

Het boek verscheen in maart, toen ons gezin nog in Boston woonde. Sandberg was overal. In boekhandels, in debatten, in de media, in gesprekken. Wekenlang.

auteur: Ben Tiggelaar
datum: 26 oktober 2013
website: https://www.nrc.nl/nieuws/

Terug in Nederland bleek dat Lean In hier heel wat minder ophef had veroorzaakt. Het aantal online reviews spreekt boekdelen. Bij Amazon hebben meer dan 1.600 Amerikanen een mening over het boek. Op de sites van zowel Bol als Managementboek vind je precies één review.

Ik geef eerlijk toe: Lean In heeft een dik half jaar ongeopend bij mij in de kast gestaan. Maar als echtgenoot van een ambitieuze vrouw en vader van vier slimme, ijverige dochters, moest ik er uiteindelijk aan geloven. Gelukkig maar, want ik heb veel geleerd van Sandberg. Vooral over mijn eigen vooroordelen.

Voor mij en mijn huisgenoten was het volgende de grote eyeopener. Sandberg vertelt over een onderzoek waarin studenten werd gevraagd om hun mening te geven over een succesvolle ondernemer. De ene helft van de studenten kreeg een casestudy te lezen over ondernemer Howard Roizen. De andere helft kreeg dezelfde tekst, alleen was hier de naam Howard vervangen door Heidi.

Zowel de mannelijke als de vrouwelijke studenten zagen Howard als sympathieker dan Heidi. Heidi werd gekwalificeerd als egoïstisch en „niet iemand die je graag zou aannemen of voor wie je graag zou werken”. Ook ander onderzoek laat overtuigend zien dat mannen én vrouwen ambitieuze, succesvolle vrouwen in de regel onsympathiek vinden. Veel vrouwen bagatelliseren daarom hun prestaties. Maar daardoor raken ze net zo goed achterop in de werkomgeving.

Uit al het Amerikaanse rumoer rond Lean In dit voorjaar had ik al een paar zaken opgepikt: Sandberg irriteert veel mensen. Mannen en vrouwen. Ze wordt hard, elitair en egoïstisch genoemd. Juist deze kritiek is het bewijs van haar stelling. Mannen én vrouwen hebben een hekel aan vrouwen die geen blad voor de mond nemen, voor zichzelf opkomen en bovenmatig presteren. Het is een onbewust, natuurlijk fenomeen.

Sandberg betoogt echter dat we met dit biologische foutje geen genoegen hoeven te nemen. Op tal van terreinen overwinnen we slechte neigingen door bewuste keuzes en wilskracht. Waarom zouden we dat ook niet doen op dit gebied?

Juist voor vrouwen (en mannen) in Nederland is het interessant dat Sandberg zich richt op de psychologische belemmeringen die vrouwen ervaren in hun loopbaan. Volgens Amerikaanse critici had ze minstens evenveel aandacht moeten besteden aan de externe barrières. En dat is misschien ook wel een logisch geluid in een land waar veel bedrijven niet eens een basale regeling voor zwangerschapsverlof kennen.

Maar in Nederland zijn de regels en voorzieningen voor vrouwen gunstiger. Op de Global Gender Gap Index van de OESO staat Nederland (11de plaats) er een stuk beter voor dan de VS (22ste plaats). Nederland biedt vrouwen meer mogelijkheden dan de meeste andere Westerse landen.

Waar vrouwen (en mannen) echter ook hier het slachtoffer van zijn, is van hun eigen denken. We hebben veel meer vooroordelen over vrouwen en succes dan we zelf weten. Daarom helpt het om alsnog Lean In te lezen. Dat geldt voor alle vrouwen. En ja, ook voor alle mannen die vrouwen een warm hart toedragen.


Ben Tiggelaar is gedragsonderzoeker, trainer en publicist en schrijft elke week over management en leiderschap.