VU brengt ‘onverklaarde’ gebedsgenezingen in kaart

De Vrije Universiteit buigt zich over een van de meest omstreden thema’s in de medische wetenschap: wonderlijke genezingen.

Een groep medici onder leiding van de promoverende huisarts Dirk Kruijthoff verzamelt de komende tijd verhalen van mensen die bij handoplegging of ziekenzalving een omslag beleefden, zoals verlamden die na gebed plots opstaan uit hun rolstoel. Ze willen nagaan of er voor die genezingen misschien toch wetenschappelijke verklaringen zijn. Vinden ze die niet, dan delen ze het label ‘onverklaard’ uit. Of, als een verklaring net tekortschiet, het label ‘opmerkelijk’.

auteur: Robin De Wever
datum: 28 december 2016
website: https://www.trouw.nl/religie-filosofie/

U gaat onderzoeken of gebedsgenezing werkt?
Kruijthoff: “Nee, die vraag valt niet te beantwoorden. Verreweg de meeste mensen die in kerken of andere christelijke groepen voor zich laten bidden, zien hun situatie niet significant veranderen. Maar er zijn gevallen waarin iemand wél lijkt te genezen, en waarin die genezing niet toe te schrijven is aan pillen of een andere medische behandeling. Daarvan heb ik er een deel in kaart gebracht, en ik hoop dat er nog een aantal bij komen.

Van de 15 casussen zijn er inmiddels 11 afgevallen. Daar bleek toch een mogelijke verklaring voor te zijn, bijvoorbeeld omdat er in de vakliteratuur andere gevallen zijn van mensen die spontaan genazen. Vier casussen staan nog overeind, die worden nog verder onderzocht. Zoals iemand die kanker had en uitbehandeld was verklaard, maar die toch ineens genas. We gaan ook met die mensen in gesprek over wat zij precies ervaren hebben.”

Naar gebedsgenezing is in het buitenland toch al veel onderzoek gedaan? Telkens bleek het effect van gebed niet aantoonbaar.
“Met al die onderzoeken is wel iets mis. Ze vergeleken bijvoorbeeld een groep patiënten voor wie niet gebeden werd met een groep patiënten voor wie wél gebeden werd en vonden geen verschillen. Vervolgens concludeerden ze dat gebed geen verschil maakt. Maar dan behandel je gebed als een pilletje en dat kan niet. Vaak gebeurt er niets, maar soms wel.

Tegenover de onderzoeken die u noemt, staan de gevallen die onafhankelijke medici al 150 jaar documenteren in Lourdes. Daar zitten onverklaarde gevallen tussen, en gevallen die wij ‘opmerkelijk’ noemen – als iemand na gebed veel sneller herstelt dan voor de hand ligt.”

U bekijkt alleen genezingen die optraden rond gebed. Is dat wel zuiver? Zo lijkt u een verband tussen gebed en genezing te suggereren.
“Een causaal verband laat zich nooit aantonen. We kunnen medisch vastleggen dat de genezing optrad rond het gebed, en dat de situatie na het gebed anders was dan daarvoor. We kunnen niet zeggen: het gebeurde dóór het gebed. Maar wel: tijdens het gebed vond er kennelijk iets plaats.

“Je kunt ook kijken naar genezingen die opgetreden zouden zijn in andere situaties, maar wij kiezen ervoor om dit te doen in relatie tot gebed. Dat is relevant, want is nog nooit gedaan, terwijl er in sommige kerken wel veel discussie is over gebedsgenezing.”

Het idee voor het onderzoek ontstond na een artikel in Trouw, zes jaar geleden, Kruijthoff, zelf christen, vertelde toen over een patiënt uit zijn praktijk in Bleskensgraaf (Zuid-Holland). Die was volgens hem na een bezoek aan een gebedsgenezingsbijeenkomst van evangelist Jan Zijlstra genezen van dystrofie. “Nadien kreeg ik tientallen mails van mensen die ook zo genezen zouden zijn”, zegt Kruijthoff. “Ik was sceptisch, maar wel geïntrigeerd.”