Vrouwen en leiderschap
In het boek “Geschapen om te regeren” van Robert Plomp is sinds 2022 gratis als download versie beschikbaar gesteld. In april 2021 publiceerde Robert Plomp zijn boek Geschapen om te regeren, in gesprek over vrouw en ambt. Hierin bespreekt hij de overwegingen om de ambten gesloten te houden voor vrouwen, aan de hand van twee brochures van de Gereformeerde Bond. Het boek leidde tot het beoogde doel: het bevorderen van het gesprek tussen de verschillende visies over de invulling van de ambten, zowel binnen als buiten de Gereformeerde Bond. Nu, één jaar later, verschijnt het ook als eBook in pdf-formaat.
Een klein tipje van de sluier ligt ik op, als Robert Plomp in dit boekje zegt en onderbouwt: “De vrouw moet niet zwijgen vanwege een goddelijk gebod, maar om de verspreiding van het Woord in een patriarchale” (Griekse) “wereld te dienen.”
De conclusie is:
Brochure I leest elke zwijgtekst door de bril van een scheppingsorde die als zodanig nergens in de Bijbel staat, en op basis van Genesis 1 en 2 al helemaal niet kan worden geconstrueerd. De onderwerping van de vrouw volgt pas als vloek op de zondeval in Genesis 3. De eigen hermeneutische regels komen bij de exegese bijna niet meer ter sprake. De focus ligt op de paar zwijgteksten, de andere teksten waar vrouwen wel een belangrijke rol spelen worden kort behandeld, erkend, maar niet verdisconteerd in de conclusies. De leesregel stelt: ‘De Schrift heeft in haar geheel gezag’, maar uiteindelijk hebben alleen de zwijgteksten, gelezen door de bril van een veronderstelde scheppingsorde, gezag. ‘Christus is het hart van de Bijbel’ lijkt ook uit beeld. Waar Paulus de prediking van de gekruisigde Christus centraal stelt, lijkt het soms alsof bij de Gereformeerde Bond een bepaalde opvatting over een scheppingsorde centraal staat.
Er blijven in de brochures vragen openstaan over de samenhang van de exegese; zo is er geen uitleg waarom Paulus in de Brieven aan de Romeinen en de Korinthiërs naar Adam wijst, maar in 1 Timotheüs Eva de verantwoordelijkheid geeft voor de zonde. De slavernij, die zeer nadrukkelijk in dezelfde context wordt genoemd door de apostelen, wordt niet betrokken bij de exegese. (Verderop in Brochure I zal hier met een paar zinnen aandacht aan worden gegeven.) Er wordt weinig gedaan met ‘de cultuur van toen en nu onderzoeken’.
Daarmee moet ik helaas constateren dat de exegese van de positie van de vrouw in het Nieuwe Testament niet alleen erg mager is, maar ook niet voldoet aan de regels die de Gereformeerde Bond zichzelf heeft opgelegd.
Een aantal teksten van Paulus is lastig te begrijpen. Juist dan is het belangrijk om onderscheid te maken tussen de meaning, de sense, en de significance van de tekst. De meaning van het hoofdschap en het zwijgen lijken zo duidelijk dat we voor de toepassing voorbij zouden kunnen gaan aan de sense en de significance. Maar bij nadere bestudering daarvan blijkt Paulus ons veel meer te geven dan een normatieve, hiërarchische scheppingsorde. Hij geeft ons handvatten om een christelijke weg te zoeken in een voortdurend veranderende wereld, waarbij onze dienstbaarheid, telkens op een andere manier, het evangelie van Christus dient.
Verder hield Robert een lezing over de vrouw en het ambt op 11 november 2022 onder de titel van: Paulus’ aanwijzingen voor vrouwen in het licht van het Evangelie.
In deze lezing bespreekt Robert Plomp de verschillende aanwijzingen die Paulus en Petrus geven aan vrouwen in de jonge christelijke gemeenten. Plomp plaatst deze in het licht van de kerkelijke accommodatie: De apostelen willen dat christenen zich voegen naar de ‘menselijke orde’, en dus de sociale verhoudingen van die tijd en cultuur volgen, zodat de Kerk van Christus kan bloeien in een heidense, vrouwonvriendelijke wereld. Om dat helder te maken plaatst Plomp de aanwijzingen die vrouwen krijgen naast soortgelijke aanwijzingen voor christen-slaven. De kern is dat bij alles wat wij doen en zeggen “Jezus Christus, en die gekruisigd” centraal komt te staan.
Op de website van Friends for Ministries in Fellows las ik de volgende woorden:
“Allereerst is van belang om te zien en te erkennen dat elke vrouw een bestemming en een plan van God op haar leven heeft. Of dit (alleen) binnen het gezin is, of (alleen) binnen de maatschappij, binnen de gemeente of elders binnen het Koninkrijk van God. Op iedere man én vrouw heeft God die bestemming gelegd die door niemand anders vervuld kan worden!
We zien dat God in onze tijd de positie van de vrouwen in de gemeente herstelt. De profeet Joel sprak het lang geleden al uit: “Uw zonen én Uw dochters zullen profeteren, en op zowel de dienstknechten als de dienstmaagden zal Mijn Geest worden uitgestort”. En Petrus zegt het daarna zelf in Handelingen 2: “Dít is het! Dit is het waar we op hebben gewacht!!”.
Wanneer zette God in het verleden vrouwen in? De Bijbel geeft ons hierover een aantal belangrijke sleutels. In het kort:
1) Wanneer de situatie heel erg complex geworden was;
2) wanneer de toekomst van generaties op het spel stond;
3) wanneer de grenzen van het land opnieuw ingevuld of verlegd moesten worden.
Opvallend genoeg werkten deze vrouwen altijd in eenheid met de mannen (bv: debora/ Barak, Miriam/ Mozes, Esther/ Mordechai, Rachab/Jozua). Het was dus nooit een one-man-show, maar zeker ook geen one-women-show!
Vrouwen in de bediening – dat is niet gericht tégen mannen of leiderschap, het is een boodschap vóór Gods gehele gemeente, om in eenheid verder op te trekken en Gods kracht openbaar te zien worden. Dit is dus ook geen boodschap van emancipatie (“zo nu zijn wij ook eens aan de beurt”…. / “wij hebben ook onze rechten…”) of rebellie. Dit gaat om eenheid en gezamenlijke kracht, naar het beeld en gelijkenis zoals God dat vanaf Adam en Eva duidelijk heeft gemaakt, en waarin man en vrouw elkaar eren en bevestigen.
Vanaf het begin van de schepping is de vrouw altijd de drager, de bewaarder en de voortbrenger geweest van het leven dat God geeft. Niet voor niets dat de vijand hier vanaf dag één bovenop heeft gezeten om de vrouw mét dit leven uit te schakelen! God had zo’n fantastisch plan gemaakt voor Zijn mensen, en toch hebben diezelfde mensen hierin vanaf de eerste dag onjuiste beslissingen gemaakt. Was dit het einde van Gods plan met de mensheid? Geenszins! Vanaf die eerste dag na de zondeval, zei God: Ik ga met jullie door! Mijn leven gaat in jullie leven overwinnen! Jullie zijn en blijven mijn kinderen! En meer dan ooit daarvoor was Gods opdracht aan Eva: jij gaat Mijn leven voortbrengen!
Vanuit FMF vinden we het belangrijk om een goed Bijbels fundament te leggen als het gaat om vrouwen in de bediening. We móeten met elkaar weten wat er in de Bijbel staat, en wat God zegt over vrouwen. Te lang hebben we ons als christenen laten beroven van de rijkdom die God hierin schenkt. Om die reden hebben we het afgelopen jaar een hele serie Debora-seminars gehouden door het hele land, waar Lineke Blijdorp heeft gesproken over deze zaken.
Samen ontdekken we het belang van de onmisbare zalving, voor mannen en vrouwen, om effectief te kunnen zijn in het werk met de Heilige Geest. Waarom was de positie van Maria Magdalena hierin zo uniek? Deze vrouw, die als enige niet alleen Zijn zalving zoekt op haar leven, maar juist zélf Hem haar zalving en aanbidding brengt.”
