Trigger – Complex – Trauma

In de traditionele psychologie wordt trauma vaak benaderd als een psychologische wond uit het verleden. Maar als we de menselijke ervaring echt serieus nemen, zien we dat trauma niet alleen een herinnering is—het leeft voort in ons lichaam, onze reacties, onze relaties. En soms worden we zó meegesleept door wat er in ons gebeurt, dat we denken dat het nu gebeurt, terwijl het eigenlijk toen gebeurde. Dit noemen we een complex. En wat ons daar naartoe trekt, is een trigger.

Wat is trauma?
Trauma is niet alleen wat er is gebeurd, maar vooral wat er ontbrak of wat te vroeg kwam. Een veelgebruikte omschrijving luidt:
“Trauma is alles wat je als kind hebt gekregen wat je nog niet aankon, of wat je niet hebt gekregen terwijl je het nodig had.”
Het gaat niet alleen om heftige gebeurtenissen zoals mishandeling of misbruik, maar ook om ogenschijnlijk “kleine” dingen zoals het niet gezien worden, geen ruimte krijgen voor emoties, of te vroeg verantwoordelijkheid moeten dragen.
Trauma vormt ons zenuwstelsel, onze overlevingsmechanismen, ons gevoel van eigenwaarde. Het legt als het ware een blauwdruk in ons lichaam: dit is hoe je moet overleven.

Wat is een complex?
Een complex is geen herinnering—het is een herbeleving. Het is een beweging van het hier en nu, waarin een situatie of persoon iets in jou raakt dat lijkt op iets ouds. Je wordt getriggerd, en ineens is je reactie veel groter dan de situatie zelf lijkt te rechtvaardigen. Je bent er met huid en haar in.

In een complex lijkt het alsof het NU gebeurt wat TOEN gebeurde.
Je denkt dat je reageert op het moment, maar eigenlijk is het je innerlijke kind, je overlevingsdeel, dat reageert. Je partner zegt iets kritischer, en jij voelt je ineens weer vijf jaar oud, onveilig en afgewezen. Dat is een complex.

En de trigger?
De trigger is het haakje. Het woord, het gebaar, de blik, de geur—alles wat onbewust lijkt op die oude situatie. Het activeert een automatische overlevingsreactie: vluchten, vechten, bevriezen, pleasen.
Maar de trigger is nooit het echte probleem. De trigger raakt alleen iets aan wat al in jou leeft: het trauma.

Waarom dit onderscheid belangrijk is
Veel mensen proberen triggers te vermijden of onderdrukken, maar dan blijft het complexe patroon onder de oppervlakte woekeren. Werkelijk helen begint bij:

>> Bewustwording van je complexen
Herkennen dat je reactie niet gaat over nu, maar over toen.

>> Regulatie van het zenuwstelsel
Leren voelen zonder overspoeld te raken. Leren aanwezig blijven bij wat moeilijk is.

>> Integratie van het trauma
Niet wegduwen, maar langzaam voelen wat er toen niet gevoeld mocht worden. Soms met begeleiding, soms in kleine stapjes zelf.

Een ander verhaal over heling
Heling is geen lineair proces. Je kunt jarenlang “prima” functioneren tot iets (of iemand) een oud complex activeert. Dat voelt als terugvallen, maar het is juist een uitnodiging. Niet om terug te gaan naar het verleden, maar om iets ouds in het nu te ontmoeten, met je volwassen bewustzijn erbij.

Met dank aan: Franz Ruppert, Gabor Maté of Peter Levine.

LEES VERDER:
* luisteren-vanuit-je-complex/
* ik-en-mijn-complex/
* uit-een-complex-komen-in-het-hier-en-nu/