Open brief aan de ministers van Ruimtelijke Ordening, Landbouw, de minister-president en andere bestuurders van Nederland

Geachte minister-president Schoof, ministers Keijzer en Wiersma, cc Van der Plas, Omtzigt, Wilders, Yesilgöz en alle bestuurders van Nederland,

Met deze brief doe ik een dringende oproep aan u om het stikstofdossier op te lossen. Dit vraagstuk is voor slechts 20% ecologisch, maar voor 80% een politiek en juridisch probleem. Het is bovendien geen exclusief boerenprobleem, al wordt het in de media vaak zo gepresenteerd. De werkelijkheid is dat ons juridische en bestuurlijke systeem vastgelopen is. De huidige stikstofwetgeving is onhoudbaar en blokkeert zowel economische als maatschappelijke vooruitgang en maakt sociale structuren kapot.

auteur: Wouter de Heij
datum: 6 februari 2025
website: https://food4innovations.blog/2025/02/06/open-brief-aan-de-ministers-van-ruimtelijke-ordening-landbouw-de-minister-president-en-andere-bestuurders-van-nederland/amp/

Het probleem: de wet is stuk

Het huidige beleid is gebaseerd op een risicoloze (zero-risk) benadering voor de natuur en is daarmee een illusie. Risico’s horen bij het dagelijks leven, en het idee dat we de natuur kunnen beschermen door stikstofemissies volledig te elimineren, is niet realistisch. Dit denken heeft geleid tot een impasse waarin vergunningverlening stokt en het land op slot zit.

De kern van dit probleem is AERIUS en het gebruik van stikstof als enige drukfactor bij beoordelingen. Dit model kan geen lokale effecten met voldoende nauwkeurigheid bepalen. Experts zoals de commissie-Hordijk hebben dit al aangetoond, en mijn eigen analyses bevestigen deze conclusie. Recent heeft ook stikstofprofessor De Vries dit nog eens benadrukt. AERIUS is niet in staat om een deugdelijke basis voor beleidsbeslissingen te vormen en is zeker niet geschikt om individuele projecten juridisch te beoordelen. We dreigen opnieuw een toeslagenaffaire in slow motion te creëren, met onrechtmatige beslissingen en onnodige maatschappelijke schade als gevolg.

Een politiek probleem vraagt om een politieke oplossing

Beleid dat te sterk leunt op complexe computermodellen zonder realiteitszin is gedoemd te falen. Daarom roep ik u op om in gesprek te gaan met deskundigen die ervaring hebben met realistisch en uitvoerbaar beleid, gebaseerd op feiten in plaats van abstracte modelberekeningen. Steeds meer bestuurders en wetenschappers waarschuwen inmiddels voor het blind vertrouwen op modellen zonder voldoende empirische onderbouwing. De huidige aanpak moet radicaal herzien worden.

Daarnaast is er een structureel probleem in Den Haag: u vertrouwt op dezelfde beleidsmakers en experts die verantwoordelijk zijn voor de huidige impasse om nu met oplossingen te komen. Dat is een onrealistische verwachting. Oplossingen binnen het bestaande juridische kader zullen slechts tijdelijke pleisters zijn. Er is een fundamentele herziening nodig. Ik roep u op om een extern team in te schakelen, met onafhankelijke denkers en frisse perspectieven, om snel tot werkbare en duurzame oplossingen te komen.

Stikstof is een ruimtelijke ordeningsvraagstuk

De kern van de stikstofproblematiek ligt in ruimtelijke ordening: hoe willen we Nederland inrichten en welk landschap en economische structuur streven we na? Dit zijn fundamentele politieke keuzes die niet door rekenmodellen, maar door bestuurders moeten worden gemaakt. U heeft de verantwoordelijkheid om hierover een heldere en toekomstbestendige visie te ontwikkelen. Daarbij is het cruciaal dat er ruimte blijft voor kleine ondernemers en dat Nederland buiten de Randstad leefbaar en economisch vitaal blijft. 

Ook de agrarische sector erkent dat emissiereductie in bepaalde regio’s, met name rondom kwetsbare Natura 2000-gebieden, noodzakelijk is en is bereid bij te dragen aan oplossingen. Echter, het beleid moet haalbaar en uitvoerbaar zijn, met oog voor de menselijke maat. Hard beleid gebaseerd op onzeker wetenschappelijk bewijs is onethisch en leidt mogelijk tot juridisch sluitende, maar maatschappelijk onhoudbare situaties. Dit is geen theoretische dreiging; er zijn al tal van voorbeelden waaruit blijkt dat dergelijk beleid in de praktijk niet functioneert. De gehele agrifoodsector staat overigens klaar om samen te werken aan realistische en werkbare oplossingen.

Een oproep tot leiderschap

Het is tijd om een nieuwe koers in te slaan en in samenwerking met het maatschappelijk middenveld een realistisch en effectief stikstofbeleid te formuleren. Dit is geen strijd tussen natuur en economie; natuur kan alleen behouden blijven als ondernemers en industrieën een toekomst hebben.

Ik wens u veel wijsheid en leiderschap toe bij het nemen van de juiste beslissingen.

Met vriendelijke groet,
ir. Wouter de Heij
Scheikundig Procestechnoloog. Initiatiefnemer en onderzoek http://www.stikstofinfo.net