Patiënten met griep op de intensive care

1. In 2017 publiceerden A.M.H. Wuister en M. Koeman in het Netherlands Journal of Critical Care hun artikel ‘Characteristics of critically ill influenza patients in an intensive care unit in the Netherlands’. Zij bestudeerden achteraf de gegevens van patiënten die tussen december 2015 en maart 2016 met influenza op de intensive care van het Haagse Haga ziekenhuis waren opgenomen.  Zij vonden: ‘…a remarkably high admission rate of young patients without comorbidities during this period’. In die drie maanden werden 20 patiënten op de intensive care behandeld vanwege de zeer ernstige gevolgen van griep. Hun leeftijd varieerde tussen 48-64 jaar (Median 56 jaar). Alle patiënten moesten mechanisch beademd worden waarvan 18 (95%) intensief.  Dat betekent dat de eigen ademhaling geheel overgenomen moet worden door een machine. Hun longen faalden in ernstige mate. Eén patiënt moest met ECMO (populair de ‘hart-long machine’) worden behandeld. Veertig procent van de grieppatiënten overleefde de infectie met influenza niet. 

Bij hun eindconclusie schreven zij: ‘It was noticed that a large group of young and relatively healthy people were admitted to the ICU with a severe influenza infection and a high incidence of multi-organ failure and a high mortality rate’. 

2. In 2019 publiceerden M.C. Beumer en collegae in Journal of Critical Care hun artikel ‘Influenza virus and factors that are associated with ICU admission, pulmonary co-infections and ICU mortality’. Tussen 01 oktober 2015 en 01 april 2016 werden in het Radboud UMC  in Nijmegen en het Maastricht universitair medisch centrum 199 patiënten met griep opgenomen waarvan 45 (23%) op de intensive care moesten worden behandeld. Van de 199 patiënten waren er 31 (16%) jonger dan 18 jaar, 116 (58%) tussen 18-65 jaar en 52 (26%) ouder dan 65 jaar. Van de 45 ic-patiënten waren er 7 (16%) jonger dan 18 jaar, 4 (9%) tussen 18-50 jaar, 22 (49%) tussen 50-65 jaar en 12 (27%) ouder dan 65 jaar. De gemiddelde leeftijd van de op de intensive opgenomen patiënten was 53 jaar. Van de 45 op de intensive care opgenomen patiënten overleefden er 17 (38%) de ernstige griepinfectie niet. Net als bij COVID-19 hadden veel op de ic opgenomen patiënten met griep onderliggende ziekten zoals suikerziekte, nierfalen en obesitas. 

3. In 2018 publiceerden Alexander Schauwvlieghe en collegae (waarvan meerdere uit het Erasmus MC in Rotterdam [ik kan mij nog goed herinneren dat wij op de IC van het Erasmus MC grieppatiënten in deze studie includeerden]) in de Lancet Respiratory Medicine hun bevindingen over 432 Nederlandse en Belgische patiënten die tussen januari 2009 en juni 2016 met griep op een intensive care moesten worden opgenomen. Zij bestudeerden met name de secundaire schimmelinfecties bij de grieppatiënten. De gemiddelde leeftijd van de 432 patiënten was 59 jaar. Driekwart moest mechanisch worden beademd en 52 patiënten waren zo ernstig ziek dat ECMO-behandeling noodzakelijk was. 107 van de 432 patiënten (25%) overleefden de infectie met influenza niet en overleden op de intensive care. 

Samenvattend: Infectie met het influenzavirus kan in Nederland, net als bij COVID-19 en andere infectieziekten, een zeer ernstig beloop hebben waarvoor in opname en behandeling op de intensive care noodzakelijk kan zijn. Bijna alle grieppatiënten op de Nederlandse intensive care afdelingen waren zo ernstig ziek dat zij mechanisch beademd moesten worden, sommigen moesten zelfs met ECMO behandeld worden.

De sterfte in bovenstaande studies was indrukwekkend hoog: tussen 25-40 procent van de op een Nederlandse intensive care afdeling opgenomen grieppatiënten overleefde de infectie met het influenzavirus niet. Bagatelliserend altijd maar spreken over ‘een griepje’ als men het heeft over influenza doet dus ernstig tekort aan het beloop dat de griep voor sommigen, waaronder helaas ook jonge mensen, kan hebben. Zelfs op de moderne Nederlandse intensive care afdelingen kunnen de intensivisten en intensive care verpleegkundigen met alles wat zij ter beschikking hebben ongeveer een derde van de op de ic opgenomen grieppatiënten niet redden.

Er kan na infectie met het influenzavirus een simpel griepje ontstaan, maar ook een levensbedreigende ziekte met kans op overlijden. Er kan na infectie met SARS-CoV-2 een simpel ‘Covidje’ ontstaan, maar ook een levensbedreigende ziekte met kans op overlijden. Laten we alsjeblieft ophouden met spreken over influenza alleen maar als een ‘simpel griepje’ en over COVID-19 alleen maar als een ‘levensbedreigende aandoening’.

Beide ziekten verlopen bij de meeste mensen gelukkig als niet-ernstig, maar bij sommigen kan het beloop zeer ernstig zijn. Als patiënten met influenza op de intensive care moeten worden opgenomen overlijdt ongeveer een derde van de patiënten (gebaseerd op bovenstaande studies). Van op de intensive care behandelde patiënten met COVID-19 overlijdt 20 – 30% (zie tabel hieronder). De zogenaamde Infection Fatality Rate (IFR) van COVID-19 is ongeveer 0,23 % en voor mensen onder 70 jaar ongeveer 0,05%. Voor de seizoensgriep is de IFR ongeveer 0,1%.