0) Overzicht: Ego en Ik
Een artikelen reeks met betrekking tot de LIJF-ontwikkeling en de IK-ontwikkeling die de IK-sterkte vormgeven en het EGO dat er een rol in zou willen spelen.
Hier ook de diverse figuren die in die betreffende artikelen worden uitgelegd.
PODCASTS
Allereerst de podcasts die ik over deze onderwerpen heb opgenomen:
1) Karen van Persie over Ik-bewustzijn
1) De ontwikkeling van je Lijf en je Ik: ontwikkeling-van-lijf-en-ik/
Motorische vaardigheden ontwikkelen zich met de lichamelijke ontwikkeling en met de fasen die overeenkomen met de groei van het ‘ik’. In de vroege kindertijd ligt de focus op lichamelijke beweging en imitatie, terwijl in de schoolleeftijd de motoriek verfijnd wordt door kunst en ritmische bewegingen. In de adolescentie ontwikkelt het ‘ik’ zich verder door zelfexpressie en het verkennen van persoonlijke grenzen. Het ‘ik’ wordt ook gezien als een spiritueel principe dat zich ontwikkelt van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid. Het lichaam speelt een belangrijke rol als instrument voor de manifestatie van het ‘ik’. Opvoeding ondersteunt deze ontwikkeling door ritme, kunst en een holistische benadering.
figuur: LIJF-ontwikkeling en IK-ontwikkeling gaan hand in hand:
2) De rol van cognitie: rol-van-cognitie/
Cognitieve ontwikkeling bij kinderen volgt verschillende fasen, beginnend met de sensomotorische fase, waarin ze de wereld ontdekken via zintuigen en motorische acties. In de pre-operationele fase ontwikkelen kinderen symbolisch denken en taal, maar kunnen ze nog niet logisch redeneren. Tijdens de concrete operationele fase leren ze logisch denken over concrete objecten, terwijl abstract denken zich ontwikkelt in de formeel-operationele fase.
Daarnaast wordt cognitief denken vaak als makkelijker ervaren dan voelen of willen. Dit komt doordat denken vaak rationeel is, controleerbaar lijkt en minder energie kost dan het reguleren van emoties. Denkprocessen vinden plaats in de prefrontale cortex, terwijl emoties vaak impulsief reageren vanuit het limbisch systeem. Sociale normen en culturele verwachtingen benadrukken ook vaak rationeel denken, waardoor dit als eenvoudiger wordt ervaren.
Naarmate kinderen zich ontwikkelen, speelt cognitie een cruciale rol in hun overleving, zoals probleemoplossing, het inschatten van risico’s en het begrijpen van sociale interacties. Cognitie ondersteunt zowel fysieke als sociale aanpassing, evenals emotionele regulatie, waardoor kinderen zich beter kunnen aanpassen aan hun omgeving.
Bij de volwassene speelt het lichaams-bewustzijn en ik-bewustzijn een toenemende rol waarbij men steeds verder van de ander komt te staan en dichter bij zichzelf. Hoe groter het lijf-bewustzijn en ik-bewustzijn in evenwicht is, hoe minder belangrijke rol de cognitie gaat spelen.
3) het EGO en Ik – wie is wie? (denken – voelen – willen): ego-en-ik/
Het Ego en het Ik zijn twee verschillende aspecten van onze identiteit die het verschil maken in hoe we onszelf ervaren en in de wereld functioneren. Het Ego is het overlevingsdeel van onszelf, gevormd door de ervaringen uit de kindertijd, waarin we leerden reageren op wat we kregen of niet kregen van anderen. Het Ego is afhankelijk van externe invloeden, zoals wat anderen van ons denken en de verlangens die we meteen willen bevredigen. Het reageert impulsief, vaak met de behoefte aan directe bevrediging en kan vastzitten in rollen zoals Redder, Slachtoffer of Aanklager.
Het Ik daarentegen is het volwassen deel van onszelf, dat zich bewust is van zijn identiteit en onafhankelijk is van externe verwachtingen. Het Ik heeft een dieper bewustzijn van zichzelf, kan gedachten en gevoelens observeren en is niet afhankelijk van sociale status, bezittingen of tijdelijke emoties. Het is in staat verantwoordelijkheid te nemen voor zijn keuzes en kan op een volwassen manier communiceren, zonder oordeel over anderen.
In tegenstelling tot het Ego, dat vaak op korte termijn bevrediging zoekt, gaat het Ik voor langetermijngroei en welzijn, waarbij het zich richt op wat daadwerkelijk goed is voor ons en anderen. De ontwikkeling van het Ik betekent het overstijgen van de overlevingsmechanismen van het Ego en het bereiken van een volwassener, geïntegreerd zelfbewustzijn.
4) De invloed van buiten op het lijf- en Ik-bewustzijn: buiten-lijf-en-ik-bewustzijn/
Bij de ontwikkeling van een kind speelt de buitenwereld een cruciale rol. In de vroege jaren ervaart het kind zichzelf en de moeder als één. Naarmate het kind groeit, ontdekt het steeds meer zijn eigen identiteit, bijvoorbeeld door te beseffen dat het verschillende verlangens en bezittingen heeft. Op de leeftijd van negen jaar begint het kind zich meer bewust te worden van de verschillen met anderen, wat de reis naar zelfbewustzijn start. Dit proces kan verstoord raken door te weinig verbondenheid met het eigen lichaam of het Ik, wat kan leiden tot een gebrek aan zelfbewustzijn en sterkte.
Ëén gevolg hiervan is “parentificatie”, waarbij kinderen de zorg voor gezinsleden (ouders, broers en zussen) op zich nemen in plaats van zichzelf te ontwikkelen. Dit kan leiden tot problemen met het ontdekken van eigen behoeften en het ontwikkelen van een gezonde identiteit, wat zich later uit in een neiging om te zorgen voor anderen ten koste van eigen verlangens.
Een ander gevolg is: “dissociatie” waarbij iemand zich loskoppelt van zijn lichaam of emoties als reactie op trauma of stress. Dit kan leiden tot langdurige verwarring, emotionele instabiliteit, en moeite met het aangaan van gezonde relaties.
Een gezond volwassene heeft zowel lichaamsbewustzijn als Ik-bewustzijn, wat essentieel is voor een gebalanceerd leven. Zonder deze verbondenheid kunnen psychologische en fysieke problemen ontstaan, zoals moeilijkheden in het onderhouden van relaties of het maken van keuzes. Het herstellen van deze verbondenheid vereist zelfzorg, het stellen van grenzen, en het ontwikkelen van een sterk gevoel van eigen identiteit.
5) De Parasitaire systemen in alle soorten en maten: parasitaire-systemen/
Parasitaire systemen zijn structuren die profiteren van andere systemen zonder wederzijds voordeel te bieden, wat schadelijk is voor het gast-systeem.
In parasitaire familiesystemen kan dit verschijnsel zich voordoen wanneer een of meer gezinsleden voortdurend profiteren van de middelen of energie van anderen zonder iets terug te geven. Kenmerken van parasitaire families zijn onder andere ongezonde afhankelijkheid, manipulatie, verlies van grenzen, gebrek aan wederkerigheid en verwaarlozing van de eigen behoeften van de betrokkenen. Kenmerkende zinnen zijn: Geef ons! en Stel jij je niet aan, want voor ons (haar/hem) is het erger!
Parasitaire dynamieken ontstaan vaak door langdurige patronen van gedrag, zoals het ontbreken van gezonde grenzen, onverwerkte trauma’s, verlies van autonomie of een cultuur van afhankelijkheid binnen het gezin. De gevolgen hiervan kunnen emotionele uitputting, verlies van identiteit en verstoorde gezinsdynamieken zijn, wat kan leiden tot conflicten en een verlies van vertrouwen.
Het doorbreken van parasitaire systemen in families vereist bewustzijn, het stellen van grenzen, professionele hulp, wederkerigheid in relaties en aandacht voor zelfzorg. Het herstel van gezonde gezinsdynamieken vraagt om respect en het vermogen om voor elkaar te zorgen zonder dat dit ten koste gaat van het welzijn van de individuele gezinsleden.
6) De ontwikkeling van de Ik-sterkte: ik-sterkte/
Ik-sterkte is essentieel voor een volwassen persoonlijke ontwikkeling en veerkracht. Het verwijst naar de innerlijke stabiliteit en het gevoel van identiteit dat nodig is om goed om te gaan met jezelf, anderen en het leven. Het ontwikkelt zich vanaf de vroege jeugd, parallel aan de groei in motorische vaardigheden, en wordt verder versterkt door opvoeding, omgeving, en ervaringen zoals school en de puberteit. Een goed ontwikkeld lichaamsbewustzijn speelt een cruciale rol, omdat het de basis legt voor zelfbeheersing en een sterker ‘ik’.
Ik-sterkte helpt individuen om vanuit eigen wil en intenties te handelen, wat belangrijk is voor zelfstandigheid en integriteit. Het draagt bij aan emotionele stabiliteit, het stellen van gezonde grenzen, zelfvertrouwen en het kunnen omgaan met stressvolle situaties. Mensen met een sterk ‘ik’ kunnen gemakkelijker omgaan met angsten, teleurstellingen, en stress, en zijn beter in staat om hun emoties te reguleren. Dit versterkt hun vermogen om doelen te stellen en door te zetten, zelfs bij tegenslagen.
Daarnaast speelt ik-sterkte een sleutelrol in het aangaan van betekenisvolle relaties, doordat het mensen in staat stelt authentiek te zijn en gezonde, respectvolle verbindingen te maken. Het helpt ook bij het vinden van zingeving en het afstemmen van keuzes op persoonlijke waarden. Kortom, ik-sterkte is essentieel voor welzijn, veerkracht, en het effectief navigeren door het leven.
IK-sterkte wordt bepaald door het LIJF-bewustzijn en het IK-bewustzijn.
Lijf-ontwikkeling geeft niet gelijk een Lijf-bewustzijn, net zoals IK-ontwikkeling niet gelijk een IK-bewustzijn geeft.
Dus de mate waarin ik bewust verbonden ben in en met mijn lijf EN de mate waarin ik verbonden ben met mijn IK dat bepaalt mijn IK-sterkte
Het is voelbaar (vaak onbewust) aan en bij iemand.
Het is in het gedrag van iemand zichtbaar: staat hij/zij zoals hij is OF maakt hij zichzelf te groot OF maakt hij zichzelf te klein. Beide zijn niet de juiste maat en voor de ander voelbaar en ervaarbaar.
De lijf-ontwikkeling van een baby: eerst alles liggend, dan zittend, dan op de hurken of kruipen en dan staan en tot slot lopen en je eigen weg met vallen en opstaan vinden: