Overstromingen
Overstromingen in 2020-2024: De Oorzaken, Slachtoffers en Gebrekkige Overheidsreacties
De afgelopen jaren zijn verschillende regio’s in Europa en de Verenigde Staten getroffen door verwoestende overstromingen. Valencia (Spanje), Noord-Carolina (VS), de Belgische Ardennen en delen van Duitsland ondergingen zware wateroverlast, waarbij duizenden mensen werden gedwongen hun huizen te verlaten en veel mensen hun leven verloren. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de oorzaken van deze overstromingen, het aantal slachtoffers en de opmerkelijke vertraging van overheidsmaatregelen.
Oorzaken van de Overstromingen
De overstromingen in deze regio’s hadden diverse oorzaken, maar één gemeenschappelijke factor is het veranderende klimaat. Extremere weersomstandigheden, zoals hevige regenbuien, komen steeds vaker voor, wat kan leiden tot plotselinge en krachtige overstromingen. Wetenschappers wijzen erop dat de opwarming van de aarde de intensiteit van stormen versterkt, wat zorgt voor zwaardere neerslag en hogere zeespiegels.
In de zomer van 2021 werd Europa getroffen door een ongekende hoeveelheid regen in een korte tijdspanne. In de Belgische Ardennen en delen van Duitsland leidde dit tot verwoestende overstromingen die dorpen en steden overspoelden. In de Verenigde Staten ervoeren gebieden zoals Noord-Carolina soortgelijke overstromingen door hevige regenval, vaak gepaard met tropische stormen of orkanen. In Spanje was het bijzonder in Valencia dat door plotselinge regenval en een verhoogde zeespiegel overstromingen plaatsvonden.
Daarnaast speelde de verstedelijking een rol. In veel gevallen was de infrastructuur niet berekend op zulke hevige regenbuien. Dijken, waterlopen en afvoersystemen konden de enorme hoeveelheden water niet meer verwerken, waardoor steden en dorpen onder water kwamen te staan.
Aantal Slachtoffers
De overstromingen die Europa en Noord-Amerika in de afgelopen paar jaar troffen, hebben duizenden slachtoffers geëist. In de zomer van 2021, toen Duitsland en België zwaar werden getroffen, kwamen er meer dan 200 mensen om het leven, en werden er honderden gewonden gemeld. In België alleen al waren er tientallen doden en duizenden mensen raakten dakloos.
In Spanje, en specifiek in Valencia, vielen er door de overstromingen ook doden, hoewel het aantal relatief lager was dan in de bovengenoemde landen. De overstromingen in Noord-Carolina, vooral als gevolg van orkanen, leidden ook tot tientallen doden en grote schade aan woningen en infrastructuur.
Het aantal slachtoffers bij overstromingen hangt vaak af van de snelheid waarmee het water stijgt en hoe snel mensen in staat zijn zich in veiligheid te brengen. Het verlies van levens is vaak het directe gevolg van onvoldoende voorbereiding en de plotselinge aard van de overstromingen.
Gebrekkige Overheidsreacties
Een van de meest opvallende aspecten van deze overstromingen was de vertraagde reactie van de overheden. In veel gevallen duurde het dagen of zelfs weken voordat de noodzakelijke hulpbronnen in actie kwamen. Dit was vooral duidelijk in de Belgische Ardennen en Duitsland, waar hulpdiensten werden overweldigd door de omvang van de ramp. In sommige gevallen werden lokale overheden ervan beschuldigd te laat te reageren, of het gebrek aan coördinatie tussen nationale en lokale instanties vergrootte de vertragingen.
In Duitsland werd de ramp in de regio van de Ahr-vallei gekarakteriseerd door de trage evacuatie van bewoners, ondanks waarschuwingen voor zware regenval. De lokale autoriteiten waren niet in staat snel genoeg maatregelen te nemen, wat leidde tot een tragisch verlies van mensenlevens. De Belgische autoriteiten stonden voor vergelijkbare problemen. Ondanks waarschuwingen van meteorologen voor aanhoudende regen, werden sommige gebieden niet op tijd geëvacueerd, wat resulteerde in onnodige slachtoffers.
De overheden gaven in veel gevallen de schuld aan het gebrek aan middelen en infrastructuur, terwijl critici beweren dat de rampen hadden kunnen worden verminderd met betere voorbereiding en communicatie. Het gebrek aan samenwerking tussen federale en lokale overheden werd vaak genoemd als een van de oorzaken van de vertraging.
Vertraging in Hulpverlening
Nadat de overstromingen waren uitgebroken, was de hulpverlening in sommige gevallen opvallend traag. In Duitsland werden bijvoorbeeld dagenlang geen noodgevallen aangenomen, en in sommige gebieden duurde het langer dan een week voordat de eerste militaire eenheden werden ingezet om hulp te bieden.
In België was er soortgelijke vertraging in de mobilisatie van hulpdiensten. De civiele bescherming kon pas na enkele dagen op volle sterkte functioneren. Dit had ernstige gevolgen voor de getroffen gemeenschappen, die vaak te maken hadden met beperkte toegang tot voedsel, water en medische zorg.
De reacties in Noord-Carolina en Valencia waren in veel gevallen sneller, maar ook daar stuitten de autoriteiten op beperkingen, zoals de enorme omvang van de schade en de moeilijkheid om snel toegang te krijgen tot getroffen gebieden.
Conclusie
De overstromingen van de afgelopen jaren in Valencia, Noord-Carolina, de Belgische Ardennen en Duitsland waren ernstige en verwoestende rampen die duizenden levens eisten. Er wordt geroepen dat de oorzaken in het veranderende klimaat en de toegenomen extreme weersomstandigheden liggen, maar de tragische gevolgen werden verergerd door gebrekkige voorbereiding en vertragingen in overheidsreacties. De ervaring leert ons dat we niet alleen moeten werken aan een betere infrastructuur en klimaatacties, maar ook aan snellere, efficiëntere noodresponsen van overheden om levens te redden bij toekomstige rampen. De overheid moet zijn verantwoordelijkheid nemen en zijn taken goed uitvoeren, nl. VOORKOMEN, ALAMR SLAAN en direct HULP BIEDEN
Niet klimaatveranderingen zijn de oorzaak, maar er zijn juist een heel aantal oorzaken te noemen, die gaat over het geen rekening houden met de natuur:
Naast klimaatverandering zijn er verschillende andere oorzaken die vaak worden genoemd in verband met de overstromingen die in de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden in Europa en de Verenigde Staten. Deze oorzaken kunnen variëren afhankelijk van de specifieke regio, maar enkele belangrijke factoren zijn:
1. Verstedelijking en Infrastructuurgebrek
- Verlies van natuurgebieden: In veel steden en regio’s zijn natuurlijke waterbuffers, zoals wetlands en bossen, verdwenen door verstedelijking. Deze natuurgebieden fungeerden historisch gezien als sponges, die water vasthielden en het afvoeren van regenwater vertraagden. Het verlies van deze gebieden maakt steden en dorpen kwetsbaarder voor overstromingen.
- Onvoldoende rioleringssystemen: Veel stedelijke gebieden zijn niet uitgerust om grote hoeveelheden regenwater snel af te voeren, vooral bij extreme weersomstandigheden. Verouderde of overbelaste rioleringssystemen kunnen niet omgaan met de enorme waterhoeveelheden die bij hevige regenval vrijkomen, waardoor het water snel opstapelt en overstromingen veroorzaakt.
- Verkeerde bouwlocaties: In sommige gevallen is er gebouwd in risicogebieden, zoals vlakbij rivieroevers of op laaggelegen gebieden die van nature vatbaar zijn voor overstromingen. Het negeren van risicobeoordelingen bij stadsplanning heeft bijgedragen aan de schade tijdens overstromingen.
2. Lokaal weerfenomeen (zoals intensieve regenval)
- Intense neerslag: In veel gevallen gaat het om extreme regenbuien die sneller vallen dan het waterafvoersysteem aankan. Dit kan plaatsvinden bij bijvoorbeeld onweersbuien of stormen die onverwacht heftig zijn, zoals in de gevallen van overstromingen in Duitsland en België. Door de snelheid en intensiteit van de neerslag kan het water simpelweg niet snel genoeg worden afgevoerd, zelfs als de rioleringen goed functioneren.
- Tropische stormen en orkanen: In Noord-Carolina zijn overstromingen vaak het gevolg van orkanen of tropische stormen die hevige regenval en krachtige winden met zich meebrengen. Deze weersomstandigheden kunnen leiden tot wateroverlast door zowel regen als stormvloed (bij orkanen).
3. Verhoogde rivierstanden
- Sneeuwsmelting en regenval: In veel gevallen worden overstromingen in rivieren verergerd door een combinatie van hevige regenval en de smeltende sneeuw in de hogere berggebieden. Dit verhoogt de waterstanden in rivieren, die vervolgens buiten hun oevers treden, zoals gezien in delen van Duitsland en België.
- Riviermanagement en dijken: Onvoldoende of slecht onderhouden dijken kunnen falen wanneer er een plotselinge en extreme stijging van het rivierwater plaatsvindt. Sommige rivieren kunnen snel buiten hun oevers treden wanneer de hoeveelheid water die binnenkomt de capaciteit van de dijken overschrijdt.
4. Grondgebruik en landbouwpraktijken
- Ongecontroleerde landbouwpraktijken: In sommige gevallen kunnen landbouwactiviteiten, zoals het ontbossen of het intensief bewerken van gronden, het vermogen van de bodem om water te absorberen verminderen. Dit leidt tot verhoogde afstroming van regenwater, wat de kans op overstromingen vergroot.
- Onvoldoende waterbeheer: In sommige gebieden wordt onvoldoende rekening gehouden met het beheer van waterbronnen en het voorkomen van erosie, wat kan bijdragen aan de intensiteit van overstromingen.
5. Stijgende zeespiegel (voor kustgebieden)
- Stormvloed: Vooral in kustgebieden, zoals in Noord-Carolina en Valencia, kunnen overstromingen verergerd worden door stormvloeden die gepaard gaan met stormen of orkanen. De stijgende zeespiegel maakt deze regio’s nog kwetsbaarder voor overstromingen van de oceaan of zee. Dit probleem is vaak extra ernstig wanneer er tegelijkertijd sprake is van hevige regenval of zware stormen.
6. Vertraging in waarschuwingen en voorbereiding
- Onvoldoende waarschuwingen: In sommige gevallen waren er te late waarschuwingen voor overstromingen, waardoor mensen geen tijd hadden om zich voor te bereiden. Dit kan te maken hebben met gebrekkige communicatie van overheidsinstanties of technische problemen in de voorspelling van overstromingen.
- Niet-adequate evacuatieplannen: Wanneer overstromingen onverwacht optreden, kan de evacuatie van bewoners chaotisch verlopen, vooral als er geen goed doordachte plannen zijn voor de omgang met extreme weersomstandigheden. Ook kunnen overheden overbelast raken en onvoldoende middelen beschikbaar stellen om snel hulp te bieden.
7. Bodemgesteldheid
- Verlies van absorptiecapaciteit: In gebieden waar de bodem niet goed water kan absorberen (bijvoorbeeld door verharding van de grond door asfalt of beton), kan water zich snel ophopen en leiden tot overstromingen. Dit is vooral een probleem in verstedelijkte gebieden, waar de bodem vaak verhard is en water niet kan inzakken.
Conclusie
Er zijn dus verschillende oorzaken voor de overstromingen van de afgelopen jaren. Voor de werkelijke factoren zoals verstedelijking, onjuiste waterbeheersystemen, verstoord grondgebruik, en slechte planning vaak belangrijke directe oorzaken van overstromingen, worden nauwelijks of niet genoemd. Het is een complex samenspel van factoren, die allemaal hun invloed uitoefenen op de ernst van de overstromingen en de gevolgen voor de getroffen gemeenschappen. Het aanpakken van deze oorzaken vereist een holistische benadering die zowel natuurlijke als infrastructuurmaatregelen omvat.
