Ongeschreven regels Familieopstellingen
In een familieopstelling zijn er verschillende ongeschreven regels die essentieel zijn om de zuiverheid van het proces te behouden en het therapeutische effect te maximaliseren. Deze regels zorgen ervoor dat de dynamieken in het systeem helder blijven en dat de representanten, de vraagsteller en de begeleider veilig en effectief kunnen werken. Hier zijn enkele van de belangrijkste ongeschreven regels, naast het niet napraten:
1. Blijf in je rol als representant
Het is belangrijk om tijdens de opstelling trouw te blijven aan de rol die je hebt gekregen, zonder je eigen interpretaties of ideeën in te brengen. Als representant ben je een symbool van een familiefiguur en moet je niet proberen deze rol in te vullen met je eigen gedachten of emoties. Dit voorkomt dat je de representatie vervormt en zorgt ervoor dat de dynamieken van het systeem puur blijven.
2. Geen oplossingen bieden
Als representant is het niet jouw taak om oplossingen of adviezen te geven aan de vraagsteller. Familieopstellingen zijn geen therapie in de traditionele zin, maar een methode om inzicht te krijgen in diepere systemische patronen. Het is niet aan de representanten om te zeggen hoe dingen anders hadden moeten zijn of hoe de vraagsteller zijn of haar problemen moet oplossen. Dit is de taak van de begeleider of de vraagsteller zelf, wanneer deze klaar is om inzichten te integreren.
3. Blijf in stilte (zolang het mogelijk is)
Tijdens de opstelling is het belangrijk om niet ongevraagd te spreken, tenzij dit door de begeleider wordt aangestuurd. Het geven van ongevraagde feedback of opmerkingen kan verwarring veroorzaken en de opstelling verstoren. Het is belangrijk om te luisteren naar de opstelling en de dynamiek te ervaren in je lichaam in plaats van actief deel te nemen met woorden. Je rol als representant is vaak om te voelen en te ervaren, niet om te praten. Voel wat er te voelen is!
4. Wees open en onpartijdig
Als representant is het belangrijk om onbevooroordeeld en open te blijven. Je rol is niet om je eigen standpunten of oordelen naar voren te brengen, maar om de ruimte van de opstelling in te nemen zonder persoonlijke invloeden. Dit betekent dat je je niet moet identificeren met de persoon die je representeert of met de vraagsteller, maar je moet je in dienst stellen van het systeem dat zich ontvouwt.
5. Respecteer de opstelling en het proces
Respect voor het proces is essentieel. Dit houdt in dat je de tijd en de ruimte geeft voor de opstelling om zich op zijn eigen manier te ontvouwen. Als representant ben je er om te dienen, niet om te sturen of te manipuleren. Vertrouw erop dat het systeem zichzelf zal organiseren en dat alles wat tijdens de opstelling gebeurt, betekenis heeft, zelfs als het onduidelijk lijkt.
6. Geen fysiek contact zonder toestemming
Hoewel de opstelling zich vaak in een fysieke ruimte afspeelt, is het belangrijk om te weten dat fysiek contact een krachtige impact kan hebben. Fysiek contact kan de dynamiek in het systeem veranderen en kan gevoelens van ongemak of verwarring veroorzaken. Het is belangrijk om altijd te vragen of fysiek contact gewenst is, vooral als het niet expliciet onderdeel is van de opstelling.
7. Geen identificatie met de rol of het systeem
Een van de ongeschreven regels in familieopstellingen is dat je je niet moet identificeren met de rol die je speelt. Dit betekent dat je niet je eigen persoonlijke issues of verhalen moet projecteren op de rol die je vervult, ook al voelt het soms zo. De representatie moet een neutrale en tijdelijke ervaring blijven. Als representant moet je altijd beseffen dat de rol die je speelt niet jouw persoonlijke identiteit is en dat je jezelf niet moet verliezen in de rol.
8. Wees aanwezig, maar niet te betrokken
Hoewel het belangrijk is om als representant volledig aanwezig te zijn in de opstelling, is het net zo belangrijk om jezelf niet teveel te verliezen in de emoties van de rol. Het proces van de opstelling kan intense gevoelens oproepen, maar het is belangrijk om een zekere afstand te bewaren om de opstelling in zijn volledigheid te kunnen ervaren. Dit betekent dat je niet te veel moet meeleven met de personages die je vertegenwoordigt, omdat dit je eigen proces kan vertroebelen.
9. Wacht op de aanwijzingen van de begeleider
De begeleider van de opstelling heeft de rol van het bewaken van het proces. Als representant is het belangrijk om de aanwijzingen en richtlijnen van de begeleider op te volgen. De begeleider is degene die het overzicht heeft over het systeem en die bepaalt wanneer het tijd is om te stoppen, te verschuiven of een andere interventie te maken. Dit helpt om de opstelling soepel te laten verlopen en te voorkomen dat de representanten te veel invloed uitoefenen op het proces.
10. Geen oordeel of evaluatie over andere representanten
Het is cruciaal dat je geen oordeel velt over de andere representanten. Je weet niet wat er in hun levens gebeurt, wat hen heeft gevormd, of waarom ze zich op een bepaalde manier gedragen. Oordelen over andere representanten kan leiden tot misverstanden of onbewuste projecties die het proces verstoren. Iedereen speelt een belangrijke rol in het systeem en het is belangrijk om elkaar te respecteren en elkaars proces te waarderen. Lees hierover meer: https://www.dinekevankooten.nl/archief/representantenrol-in-een-familieopstelling/
11. Respecteer de tijd van de opstelling
Familieopstellingen zijn vaak intensieve sessies, en het is belangrijk dat representanten de tijd en de ruimte die aan het proces wordt gegeven respecteren. Dit betekent dat je niet te vroeg of te laat moet ingrijpen, en dat je geduldig moet zijn met het proces, ook al voelt het misschien onduidelijk of ongemakkelijk op bepaalde momenten.
12. Vertrouw op het systeem en de begeleiding
Ten slotte is het belangrijk om volledig te vertrouwen op het systeem van de opstelling en de begeleiding van de facilitator. De kracht van de opstelling ligt vaak in de onverwachte en onverklaarbare bewegingen die zich tijdens de sessie kunnen voordoen. Als representant is het cruciaal om niet te proberen het proces te sturen, maar in plaats daarvan met vertrouwen te ervaren wat er gebeurt.
Kortom: De ongeschreven regels binnen familieopstellingen zorgen ervoor dat het proces diepgaand, zuiver en respectvol blijft. Door je aan deze regels te houden, geef je het systeem de ruimte om zichzelf te reorganiseren en inzicht te geven in de verborgen dynamieken van het familiesysteem. De rol van de representant is niet eenvoudig, maar door respect, afstand en aandacht voor de opstelling en de betrokkenen kun je bijdragen aan een helend en betekenisvol proces.
Doe of zeg niets tegen je eigen gevoel in
Nog een andere belangrijk ongeschreven regel in familieopstellingen is: doe of zeg niets tegen je eigen gevoel in, ook al zou een begeleider je misschien vragen om een bepaalde zin uit te spreken of een bepaalde actie te ondernemen. Dit is een fundamenteel aspect van het proces, omdat de opstelling draait om het eigen gevoel, de innerlijke waarheid en de persoonlijke ervaring van elke representant. Wanneer je iets zegt of doet dat niet resoneert met je eigen gevoel, kan dit de dynamiek van de opstelling verstoren en verwarring of innerlijke weerstand veroorzaken.
Waarom is dit zo belangrijk?
- Echtheid en integriteit van de ervaring:
Wanneer je tegen je gevoel ingaat, verstoor je de integriteit van je eigen ervaring in de opstelling. De kracht van een familieopstelling komt voort uit het feit dat alles wat wordt gezegd, gevoeld of geuit, authentiek is. Als je iets zegt dat niet in lijn is met wat je echt voelt, kan dit het proces niet alleen voor jou, maar ook voor de andere representanten en de vraagsteller vertroebelen. - Verlies van vertrouwen in het proces:
Als representant is het van groot belang om te vertrouwen op de gevoelsmatige en energetische processen die zich binnen de opstelling voordoen. Wanneer je iets doet of zegt dat je niet voelt, creëer je onbewust een blokkade. Dit kan het vertrouwen in de opstelling en de begeleiding ondermijnen, omdat het proces alleen werkt als alle betrokkenen eerlijk en oprecht blijven in hun rol. - Verwarring in het systeem:
In een opstelling worden representanten niet alleen gevraagd om een rol in te nemen, maar ook om die rol met hun eigen gevoel en intuïtie in te vullen. Als je bijvoorbeeld een bepaalde zin zegt of actie onderneemt die niet klopt met wat je werkelijk ervaart, kan dat de systemische dynamieken vervormen. Het kan leiden tot verwarring in het familiesysteem dat wordt gevisualiseerd, wat de helende werking van de opstelling zou kunnen belemmeren. - Respect voor je eigen grenzen:
Door niets te zeggen of te doen tegen je gevoel in, respecteer je je eigen grenzen. Een familieopstelling is een intens proces en het is belangrijk om je eigen energie, gevoelens en reacties te beschermen. Als je voelt dat iets niet juist is, is het essentieel om dit aan te geven – dit kan zelfs door je lichaamstaal of door het gewoon niet te zeggen. Het naleven van je eigen gevoelens tijdens de opstelling zorgt ervoor dat je in balans blijft en in een veilige ruimte voor jezelf werkt. - De waarde van je eigen proces:
Het proces dat je doormaakt als representant is vaak een spiegel voor je eigen leven en innerlijke reis. Als je iets doet wat niet echt voelt, kun je belangrijke inzichten mislopen die voor jouw persoonlijke groei van belang zijn. De representantenrol is een kans om je eigen dynamieken en emoties te onderzoeken. Door trouw te blijven aan je eigen gevoel, geef je ruimte aan je eigen innerlijke ontwikkeling en ontdekking.
Wat als de begeleider iets vraagt dat je niet voelt?
Als een begeleider je vraagt iets te zeggen of te doen wat niet klopt met wat je voelt, is het belangrijk om dit eerlijk aan te geven. Een begeleider kan je aansteken om bepaalde inzichten of bewegingen te onderzoeken, maar dit moet altijd in lijn zijn met je eigen intuïtie. Het proces van de opstelling is er juist om te onderzoeken wat er in jouw systeem leeft, en als je iets uitspreekt of doet wat niet resoneren voelt, kan dat de zuiverheid van het proces verstoren.
Het is goed om in dergelijke gevallen te vertrouwen op je innerlijke kompas en aan de begeleider terug te geven hoe je je voelt. Dit draagt bij aan het zorgvuldig navigeren door het proces en zorgt ervoor dat je niet jezelf verliest in de opstelling.
Kortom: Het principe van niet tegen je gevoel in doen of zeggen is een van de kernregels in familieopstellingen. Het beschermt zowel je eigen innerlijke proces als de zuiverheid van het systemische werk. Door trouw te blijven aan wat je voelt en intuïtief waarneemt, wordt de opstelling een krachtig en helend proces waarin zowel de representanten als de vraagsteller op een authentieke manier met de dynamieken kunnen werken. Het laat ruimte voor de diepe inzichten die alleen ontstaan wanneer we eerlijk en oprecht met onszelf zijn.
