Onderdanigheid van de vrouw
‘Wat is je bedoeling van dit artikel, Dineke?’ vroeg een man aan mij. ‘Wil je rolbevestigend zijn?’
Als je mijn boek ‘De fik erin‘ gelezen hebt, dan weet je dat het met mij niet zo zeer om bevestigen gaat, maar op ontdekken!
In november 2023 was er een netwerkbijeenkomst van het Dutch Biblebelt Network, die de discussie in christelijke kringen op deed laaien over de vraag of er met een beroep op de zogenoemde scheppingsorde lijnen kunnen worden getrokken naar de positie van de vrouw in de huidige maatschappij. Diverse kranten en paltforms deden er aan mee.
Ik sprak een tiental christelijke vrouwen in mijn omgeving en vroeg hen: ‘wat doet het woord ‘onderdanigheid van de vrouw’ met jou?
De reacties waren unaniem: geschrokken, weerstand, misselijk, boos, etc.
Ik ben op onderzoek gegaan. In de eerste plaats voor mijzelf en mijn nageslacht en mogelijk dat ik daarin andere vrouwen (en mannen) ook kan betrekken.
Christenen, en met name christenen van de BibleBelt, kennen dat woord ‘onderdanigheid‘. Het woord komt 18 keer voor en alleen in het Nieuwe Testament: 1 Petrus (4x), Hebreeën (1x), Titus (3x), 1 Timotheüs (2x), Kolossenzen (1x), Efeze (3x), Galaten (1x), Korinthe (2x) en Lukas (1x). Negen keer (de helft) gaat het over onderdanigheid aan: God, de overheid, kinderen aan hun ouders. Negen keer (de helft) is deze zin aan vrouwen gericht, zoals in.
Kolossenzen 3: 18 Vrouwen, wees uw eigen mannen onderdanig
Kolossenzen 3: 19 Mannen, heb uw vrouw lief en wees niet verbitterd tegen haar.
Efeze 5: 22 Vrouwen, wees uw eigen mannen onderdanig,
Efeze 5: 28 Zo moeten de mannen hun eigen vrouwen liefhebben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief.
=> Welke betekenis geeft Van Dale (2001) aan het woord ‘onderdanigheid?
0- zich aan iemand ondergeschikt betonend, bereidwillig om hem te gehoorzamen, zoals in “iemand onderdanig zijn”, “iemand onderdanig gehoorzaam zijn”. “Uw onderdanige dienaar” is een beleefdheidsformule en drukt dienstwilligheid uit; ook als scherts gebezigd, ter aanduiding van de spreker of schrijver zelf.
0- onderworpen, nederig, gedwee, zoals in: “Ik zal onderdanig en gehoorzaam zijn”, “een onderdanige brief”
=> Wat betekent ‘onderdanigheid’ in de niet-christelijke context:
De psychologie legt onderdanigheid, volgens de persoonlijkheidsstudie van Millon en Davis (1998), uit als iemand die volgende punten ervaardt:
1. Ontoereikendheid – een gebrek aan zelfvertrouwen.
2. Hulpeloosheid – weerloos en zwak met behoefte aan bescherming, ontoereikend en incapabel
3. Naïviteit – beperkt bewustzijn
4. Onbekwaamheid – eigen bekwaamheden ondergewaardeerd
5. Onrijpheid – ideeen zijn ongefundeerd en kinderlijk
6. Introjectie/verloochening – voelen zich alleen en bang
7. Introversie en verlegenheid – verlangens, gevoelens en emoties worden onderdrutk
8. Emotionele afhankelijkheid – nemen geen eigen verantwoordelijkheid, maar dragen die over aan een ander.
9. Gebrek aan assertiviteit – eigen standpunten, wensen en behoeften worden genegeerd.
Dit is NIET zoals de christelijke context, de bijbel, over ‘onderdanigheid’ spreekt en levert daarmee al grote verwarring op.
=> Wat betekent ‘onderdanigheid’ in de christelijke context:
In Kolossenzen 3 vers 19 wordt heel duidelijk dat voor egoïsme en tirannie van de man in het christelijk huwelijk geen plaats is.
In Genesis 1:16 wordt gezegd dat de zon heerst over de dag en de maan heerst over de nacht. Als we denken aan de zon en de maan dan kunnen we zeggen dat ze ‘heersen’ over de dag en nacht op een prettige manier. Ze geven licht overdag en in de nacht, waarbij de maan wordt belicht door de zon.
De zon en maan geven licht op de aarde, waardoor er leven op de aarde mogelijk is. De zon zet de aarde in het mooiste licht en laat groeien en bloeien. De maan heeft ook een grote invloed op de aarde! De maan zorgt voor de donkere kant van de werkelijkheid, het geheimzinnige en onbekende. De maan brengt wat in de nacht verborgen is aan het licht. Er wordt wel gesproken tussen het heilige huwelijk tussen hemel en aarde, tussen zon en maan, tussen koning en koningin, tussen goud en zilver. De één is niet meer waard dan de ander. Ze zijn even belangrijk! Maar elk moet wel zijn eigen taak vol uitvoeren. Als dat niet gebeurt, dan komt er wanorde.
De maan is een vrouwelijk symbool dat staat voor je gevoelens, je bewustzijn en je intuitie.
De zon staat symbool voor licht, energie en levenskracht.
De aantrekkingskracht van de maan op het water is groot, het bepaalt samen met de zon zelfs de getijden. Rond volle maan zijn de getijdenkrachten het sterkst. De maan en de zon staan dan op één lijn.
Vrouwen reageren met fysieke weerstand op het woord ‘onderdanigheid’. Het was (ook voor henzelf) ervaarbaar, zichtbaar en herkenbaar. Er was geen vrouw wiens lichaam ontspande bij het woord! Dat zegt iets hoe dat woord een negatieve betekenis heeft gekregen door de tijd heen. Dat zegt iets waarop het is ingevuld, daarover hieronder meer, maar eerst de podcast met Rineke, want ik sprak met haar over de onderdanigheid van de vrouw, zowel hier op Spotify of SoundCloud te beluisteren:
Een man reageerde en zei: “De zin ‘mannen moeten hun eigen vrouwen liefhebben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief’ roept bij mij eerder verlangen op. Ik snap dat vrouwen bij begrippen als onderdanigheid en macht al snel pijn ervaren door de eeuwen heen ontwikkelde denkbeelden en patronen zoals je ze ook noemt. Je zou het voor mij als man ook kunnen omdraaien. Een vrouw wil op handen gedragen worden! Met het ‘vervormde’ denk en handelbeeld bereik je juist niet het potentieel van vrouw en man samen! Dan word ik, als man, uitgedaagd om te kijken waar bij mij de sleutel ligt (nemen van verantwoordelijkheid, betrouwbaar zijn, lichaambewonen etc) om mijn mannelijke kant volledig te leven. De rest volgt dan …, denk ik!” Dat is voor mij de spijker op zijn kop!
Een andere man appte me: ‘Ik schaam me. Ik vertelde dat ik dit had gelezen aan tafel. Weet je hoe mijn drie dochters reageerden? Ze staken unaniem hun middelvinger op en het werd een jodenkerk. Dit gebeurt niet vaak. Het raakt me daarom ook ontzettend. Ik vroeg me af: heb ik het verkeerde voorbeeld gegeven? Gelukkig hebben we daarna een fantastisch gesprek gehad en zie ik dat het echt iets collectiefs is. Dankjewel voor dit artikel!”
** Onderdanigheid van de vrouw is aan drie voorwaarden verbonden:
– EN binnen de relatie (gaat over ‘eigen’ man)
– EN in evenwicht vanuit GELIJKWAARDIGHEID
– EN met het ophanden gedragen worden van de vrouw door de man.
Het ‘onderdanigheid’ EN ‘op handen dragen’ zijn dus twee kanten van dezelfde medaille, die relatie heet. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden:
Waarbij zoals David Deida zegt: de man de oever is en de vrouw de rivier:
** Een onderdanigheid die losgekoppeld wordt van het op handen dragen van de vrouw door de man heeft grote gevolgen.
Want er ontstaat een te, te, te veel, wat veel ellende veroorzaakt: onderdrukking en dictatuur, omdat er geen gelijkwaardigheid en geen ‘op handen dragen’ is. Veel verouwen hebben hier onder geleden! Generaties lang! Vrouwen werden gelijk gesteld aan de kat op de mat. Vrouwen werden voor heks uitgemaakt en kwamen op de brandstafel terecht. Vrouwen werden geslagen door hun mannen.
Een jonge vrouw reageerde op mijn vraag over onderdanigheid: “Dineke, ik word door dit woord in een fractie van een seconde zo getriggerd. Het zijn lagen intergenerationeel- en gender gerelateerd trauma waarvoor het nu niet het juiste moment is voor mij om aan te pakken.”
Een oudere vrouw reageerde op mijn vraag: “Zelf vind ik het een lastig woord, omdat er ( te) veel negatieve lading in onze geschiedenis is, rondom dat woord.”
Ik ben nog geen andere reactie van een vrouw tegen gekomen die ik deze vraag stelde. Mijn hart huilt, want ik zie dit bij veel vrouwen (jonge en oudere) om mij heen.
Het gevolg is dat we daardoor niet bij de werkelijke inhoud van het woord komen en de schatten er niet uit kunnen opdiepen.
Moeten we het woord dan niet meer gebruiken? Of moeten mannen en vrouwen in de relatie het gesprek hierover met elkaar aangaan en dit betekenis geven: ‘Jij bent de overs en ik ben het stromende water’
** Een op handen dragen van de vrouw door de man, die losgekoppeld wordt van onderdanigheid van de vrouw heeft ook grote gevolgen
Want er ontstaat een te, te, te weinig wat de relatie ontkracht en ontkracht daardoor zowel de man als de vrouw. Waarbij de man veelal een watje wordt of zijn heil buiten de deur zoekt en de vrouw wordt een zeikwijf en/of de moeder van de man.
Als ik mij als vrouw niet gelijkwaardig aan de man stel en hem waardeer, vertrouw en accepteer, dan word ik zijn moeder, ga ik hem op voeden en zorg ik voor hem. Ik kan vanuit de onderdanigheid hem ook bemoederen door niet gelijkwaardig naast hem te staan. Dan ontkracht ik de man en wordt hij een dictator of een watje of hij gaat de boel door werk voor kerkenraad, vereniging of ander vrijwilligerswerk buiten het huis redden. Zie daarvoor mijn boek ‘De fik erin! Op weg naar een vurige relatie’
De riivier treedt dan buiten zijn oevers en het wordt een moeras.
Geertje had daar wel een aantal vragen over. We bespreken ze in de volgende podcast:
Luister ook naar de podcast over de zwijgteksten van Paulus:
Zie daarvoor mijn boek ‘De fik erin! Op weg naar een vurige relatie’
