Mythen en bewustzijn

“Mythen en bewustzijn” is een boek geschreven door Joseph Campbell, een gerenommeerde mytholoog en schrijver. In dit boek onderzoekt Campbell de rol van mythen in de ontwikkeling van bewustzijn en spiritualiteit bij verschillende culturen en samenlevingen.

Campbell is vooral bekend geworden door zijn theorieën over de ‘monomyth’, een overkoepelende structuur die volgens hem terug te vinden is in alle mythologieën en religies over de hele wereld. Deze monomyth, ook wel de heldenreis genoemd, beschrijft de reis van de held die geconfronteerd wordt met uitdagingen, monsters en obstakels, om uiteindelijk transformeert en terugkeert naar de samenleving met nieuwe inzichten en wijsheid.

Campbell is van mening dat mythen niet zomaar verhalen zijn, maar symbolische weerspiegelingen van het menselijk bewustzijn en de psychologische ontwikkeling van individuen en samenlevingen. Hij benadrukt het belang van mythen als bron van inspiratie, betekenis en verbinding met het Hogere.

Daarnaast bespreekt Campbell ook de universele thema’s en symbolen die in mythen voorkomen, zoals de kosmische moeder, de held, de dood en wederopstanding, en de reis naar het onbekende. Hij wijst op de relevantie van deze archetypische motieven voor het moderne leven en moedigt lezers aan om hun eigen persoonlijke reis van bewustwording en zelfontplooiing te omarmen.

“Mythen en bewustzijn” is een diepgaande verkenning van de kracht en betekenis van mythen voor het menselijk bestaan en nodigt lezers uit om de rijkdom en wijsheid van oude verhalen te herontdekken in een tijd waarin spiritualiteit en verbondenheid steeds meer onder druk staan.

---

“Mogelijkheden om een diepere kracht in onszelf te vinden, komen wanneer het leven het meest uitdagend lijkt”  – Joseph Campbell

Joseph John Campbell (26 maart 1904 – 30 oktober 1987) was een hoogleraar in de mythologie en schrijver. Daarnaast gaf hij tot vlak voor zijn dood vele lezingen. Het bekendst werd hij als kenner van mythes en vergelijkende godsdienstwetenschap en filosofie van de religie. Hij liet een groot oeuvre achter, dat vele aspecten van menselijk ervaren bestrijkt. Zijn denkwijze wordt vaak samengevat in zijn levensmotto Follow Your Bliss, oftewel “Volg je hart”.

Werk

James Joyce en ander vroeg werk

Zoals hierboven al duidelijk werd gemaakt, had James Joyce grote invloed op Campbell. Campbells eerste belangrijke boek (met Henry Morton Robinson geschreven), A Skeleton Key to Finnegans Wake ^[3](1944), bestaat uit een kritische analyse van de uiteindelijke tekst van Joyce’ Finnegans wake. Zijn kort daarop volgende pennenvrucht,De Held met de duizend gezichten gaat over wat Campbell de monomythe noemde — de cyclische reis van de held, een idee, dat hij rechtstreeks ontleende aan Joyce’ Finnegans Wake^[4].

Het Masker van God

Zijn kolossale vierdelige werk The Masks of God bestrijkt mythologie over de gehele wereld, van oudheid tot moderne tijd. Waar De Held met de Duizend Gezichten zich vooral richtte op de overeenkomsten in de mythologie (de “elementaire ideeën”), richt zijn Masks of God zich meer op de historische en culturele variaties die de monomythe krijgt (de “etnische ideeën”). Anders gezegd, waar De Held met de Duizend Gezichten misschien meer relaties legt naar de psychologie, daar legt de Masks of God vooral de link naar antropologie en geschiedenis. De vier delen van Masks of God kennen de volgende betiteling: Primitive Mythology, Oriental Mythology, Occidental Mythology, and Creative Mythology.

De historische atlas van de wereld mythologie

Toen hij stierf, was Campbell bezig met werk aan een grootformaat, rijkelijk geïllustreerde serie die de titel De Historische Atlas van de Wereldmythologie meekreeg. Deze serie zou Campbells idee, dat hij voor het eerst in De Held met de Duizend Gezichten presenteerde, namelijk dat mythen zich in 4 stadia hebben ontwikkeld:
• De Weg van dierlijke machten — de mythen van de Paleolithische jager-verzamelaar culturen, die zich met name met sjamanisme en dierlijke totems bezighielden.
• De Weg van de bevruchte Aarde — de mythen van de Neolithische landbouwculturen, vooral gericht op een moedergodin en de daarbij behoren vruchtbaarheidsriten.
• De Weg van de Hemelse Lichten — de mythen van de stadstaten uit het Bronzen tijdperk, met pantheons vol goden, die vanuit de hemelen regeren en geleid worden door een mannelijke god-koning.
• De Weg van de Mens — religie en filosofie, zoals deze zich ontwikkelden na de Spiltijd (ongeveer 800 tot 200 voor Christus), waarin het mythisch beeldmateriaal van de voorbije tijden op bewuste manier metaforisch werd gemaakt en opnieuw werd geïnterpreteerd als verwijzend naar een geestelijk-spirituele, niet letterlijk historische zaken. Deze overgang kun je in het Oosten terugzien bij het Boeddhisme, de Vedische godsdiensten en bij het filosofische Taoïsme; en in het Westen bij de Mysterie cultus, het Platonisme en het Gnosticisme.

Slechts 2 delen waren klaar toen Campbell stierf.

Op 30 oktober 1987 stierf Joseph Campbell op 83-jarige leeftijd in zijn huis in Honolulu, Hawaï, aan de gevolgen van slokdarmkanker, kort nadat hij samen met Bill Moyers de verfilming van Mythen en Bewustzijn (The Power of Myth) had afgerond.

(26 maart 1904 – 30 oktober 1987) Joseph Campbell was een Amerikaanse professor, schrijver en redenaar uit de Amerikaanse mythologie, vooral bekend om zijn werk op het gebied van vergelijkende mythologie en vergelijkende religie. Tijdens zijn verblijf in Europa werd hij sterk beïnvloed door de periode van de Lost Generation, een tijd van enorme intellectuele en artistieke innovatie. Campbell maakte ook kennis met het werk van Thomas Mann, die invloedrijk zou blijken te zijn op zijn leven en ideeën. Ook in Europa maakte Campbell kennis met moderne kunst en werd hij bijzonder enthousiast over het werk van Paul Klee en Pablo Picasso. Tijdens zijn studie in Europa ging er een nieuwe wereld van opwindende ideeën voor Campbell open. Hier ontdekte hij ook de werken en geschriften van Sigmund Freud en Carl Jung. Het was ook in deze tijd dat hij de jonge Jiddu Krishnamurti ontmoette en bevriend raakte, een vriendschap die zijn levenslange interesse in hindoefilosofie en mythologie begon. Bovendien kreeg Campbell na de dood van indoloog Heinrich Zimmer de taak om de papers van Zimmer te redigeren en postuum te publiceren.