Leef niet volgens leugens – Rod Dreher

Boekbespreking van het boek
BOEK TITEL: Live Not by Lies: A Manual for Christian Dissidents
AUTEUR: Rod Dreher
UITGEVER: Sentinel
VERSCHIJNINGSDATUM: September 29, 2020
PAGINA’S: 256
PRIJS: 14.69

Contra Rod Dreher, niet alle tekenen wijzen op een wakkere dictatuur in Amerika
Wat zijn nieuwe boek goed doet, en wat het mist.

Er staat veel in Rod Drehers nieuwste boek, Live Not by Lies: A Manual for Christian Dissidents, dat waar is, inzichtelijk en serieus in overweging genomen moet worden. Op zijn best dwingt het boek een steeds meer gerafelde en gepolariseerde christelijke kerk om verantwoording af te leggen voor haar morele en politieke apathie. Toch mist het werk van Dreher iets: een zelfbewustzijn, een zorgvuldige nuchterheid, een bewustzijn dat zelfs degenen aan de goede kant ongewild kunnen worden wat ze proberen te vernietigen.

auteur: SAMUEL D. JAMES
datum: 21 DECEMBER 2020
website: https://www.christianitytoday.com/ct/2020/december-web-only/rod-dreher-live-not-by-lies-woke-dictatorship.html

Dreher, columnist voor The American Conservative en misschien wel de meest gelezen conservatieve blogger op internet, ontbreekt het niet aan welsprekendheid of wijsheid. Hij demonstreerde zijn kracht van inzicht in zijn boek The Benedict Option uit 2017, een veelgelezen manifest waarin westerse christenen worden opgeroepen om bewust opnieuw te investeren in het opbouwen van hun eigen gemeenschappen van deugdzaamheid in plaats van te proberen een cultuuroorlog te winnen door middel van politiek. The Benedict Option was een ontroerend boek dat krachtig sprak tot een kerk op een kruispunt, en het resoneerde met christenen die hongerig waren naar een gezonder engagement van hun cultuur.

Helaas ontbreekt de spirituele gevoeligheid van dit eerdere boek vaak in Live Not by Lies. In feite is het grootste deel van het boek helemaal niet didactisch of eigentijds, maar eerder een diepe duik in het Sovjet-totalitarisme met een christelijk thema. Het grootste deel van het boek bevat Drehers gesprekken en ontmoetingen met overlevenden van Sovjetonderdrukking en hun nakomelingen. Dreher schrijft zijn wens om het te schrijven inderdaad toe aan een telefoontje dat hij kreeg van een Tsjechische familie, die zich dringend zorgen maakte dat aanvallen op de godsdienstvrijheid in de VS leken op hun ervaring met communistische regimes in de 20e eeuw.

Twee boeken in één
Uit zijn reizen en gesprekken komt Dreher tot een nare diagnose: de Verenigde Staten zijn al gewillig onderworpen aan een ‘zacht totalitarisme’ door de vijanden van traditionele religieuze en conservatieve ideeën. “Een progressieve – en diep antichristelijke strijdbaarheid”, schrijft Dreher, “haalt gestaag de samenleving in; een die door paus Benedictus XVI werd beschreven als een ‘wereldwijde dictatuur van schijnbaar humanistische ideologieën’ die andersdenkenden naar de marge van de samenleving duwt.” Dreher gaat verder met het uiteenzetten van zijn zaak met een tweevoudige benadering: elk opeenvolgend hoofdstuk brengt de historische getuigenis van de overlevenden van het communisme in gesprek met het hedendaagse Amerika, met name de cultuuroorlogskwesties van religieuze vrijheid, seksualiteit en vrijheid van meningsuiting.

Lezers die terugdeinzen bij dit soort samenvattingen, moeten weten dat Dreher niet zonder zijn bewijs zit. Hoofdstuk drie, getiteld ‘Progressivisme als religie’, vindt een overtuigende overeenkomst tussen de materialistische ideologie van het communisme en het dominante wereldbeeld van de gemiddelde Amerikaanse universiteitscampus. Drehers bezorgdheid over het bestraffende absolutisme van het moderne progressivisme is nauwelijks een rechtse koortsdroom; hetzelfde punt is talloze malen gemaakt door niet-conservatieven zoals Jonathan Haidt en Andrew Sullivan (van wie de laatste onlangs werd gedwongen zijn columnist-optreden bij het tijdschrift New York neer te leggen). Zoals Dreher opmerkt, daarbij verwijzend naar de observaties van wijlen filosoof Roger Scruton over totalitaire culturen:

Gedachtecriminaliteit … door hun aard maken beschuldiging en schuld hetzelfde … het bereik van hedendaagse gedachtecriminaliteit breidt zich voortdurend uit – homofobie, islamofobie, transfobie, bifobie, vetfobie, racisme, bekwaamheid, enzovoort – waardoor het moeilijk om te weten wanneer men zich op veilig terrein begeeft of op het punt staat op een landmijn te stappen.

Het punt van Dreher lijkt moeilijk te beargumenteren in een wereld waar liberale kaartendragers zoals J.K. Rowling een enorme terugslag kunnen krijgen alleen omdat ze geloven dat een man geen vrouw kan zijn; waar Mozilla-topman Brendan Eich zijn baan kan verliezen omdat hij dezelfde kijk op het homohuwelijk had als Barack Obama in 2008; of waar de redacteur van het opiniestuk van de New York Times uit zijn rol kan worden gedwongen simpelweg voor het publiceren van een essay – de opdracht van de Republikeinse senator Tom Cotton voor het inzetten van federale troepen om de binnenlandse onrust van deze zomer te bedaren – die sommige progressieve Times-medewerkers verwerpelijk vonden. Dreher heeft goede redenen om te vermoeden dat het Amerikaanse progressivisme ideologische zuiverheidstests heeft omarmd op een manier die herinnert aan het misbruik van marxistische regimes, en twijfelaars zouden het groeiende koor van bezorgdheid moeten confronteren van mensen ver buiten de stereotypische conservatieve kampen.

Als dit de reikwijdte van Drehers visie was, zou Live Not by Lies een nauwkeurig, maar onopvallend boek zijn. Maar de boodschap van het boek is niet alleen dat progressieven intolerant zijn geworden, maar dat deze intolerantie – in combinatie met wijdverbreide culturele decadentie en de opkomst van surveillancekapitalisme – openlijk de levens en het levensonderhoud van traditionele christenen bedreigt. Dreher vergelijkt de nieuwigheden van ‘locatiediensten’ uit Silicon Valley met het communistische Chinese systeem van ‘sociaal krediet’, en waarschuwt dat overlevenden van moorddadige regimes het gezicht van hun vijanden in de opkomende Amerikaanse samenleving herkennen.

Techno-kapitalisme, schrijft Dreher, “reproduceert de atomisering en radicale eenzaamheid die totalitaire communistische regeringen hun gevangen volken oplegden om ze gemakkelijker te controleren.” Dit sentiment wordt, nogmaals, vooral ondersteund door verhalen: van mensen als Kirill Kaleda, een Russische priester wiens carrière en vooruitzichten voor altijd werden onderdrukt vanwege zijn anti-Sovjet-overtuigingen, en Yuri Sipko, een Russische baptist die zich herinnerde dat zijn leraren onder druk werden gezet om hem op school indoctrineren.

Er zijn eigenlijk twee boeken in Live Not by Lies. Het eerste boek is een historisch verslag van opmerkelijke spirituele veerkracht tegen de Sovjet-Unie. Het tweede boek is een hartstochtelijk pleidooi voor hedendaagse Amerikaanse christenen om zichzelf in het eerste boek te zien, continuïteit te voelen tussen die geschiedenis en hun heden, en zich voor te bereiden op druk, vervolging en misschien meer.

Dreher is een doorgewinterde journalist met veel ervaring in het verslaan van religieuze vrijheidsstrijden. Gezien dit maakt Live Not by Lies een verrassend zwak pleidooi voor een dreigend ontwaakt totalitarisme. Een groot deel van het boek voelt impressionistisch aan, alsof het overschakelen van historische Sovjet-getuigenissen naar hedendaagse culturele analyse en dan terug naar de Sovjetgeschiedenis op zichzelf voldoende bewijs is. Dreher erkent dat de religieuze, sociale en politieke situatie van het Europa van de late 19e eeuw heel anders is dan die van de huidige Verenigde Staten, maar hij ziet het verschil als grotendeels irrelevant. Hij heeft een lage dunk van het Amerikaanse christendom: ‘de geest van het therapeutische heeft de kerken veroverd. … Relatief weinig hedendaagse christenen zijn bereid te lijden voor het geloof” – maar hij zegt bijna niets over Amerika’s formidabele (hoewel niet ondoordringbare) wettelijke bescherming voor religieuze vrijheid. Uiteindelijk biedt hij geen plausibele routekaart die laat zien hoe een land waarvan de juridische instellingen diep zijn gevormd door het Eerste Amendement en een historisch religieuze burgerij zou kunnen omslaan in een wakkere terreur.

Zou zo’n stappenplan kunnen bestaan? Het is mogelijk. Maar er zijn alternatieven om te overwegen, zoals die van een andere christelijke publieke intellectueel, Ross Douthat, wiens boek The Decadent Society stelt dat de Amerikaanse samenleving veel waarschijnlijker zal blijven hangen in luie politieke stagnatie en onbeweeglijke subculturele enclaves dan te bezwijken voor iets echts. totalitair. Het punt is dat profeteren zwaar werk is, en mensen die de diepste religieuze en sociale overtuigingen delen, kunnen desalniettemin alle bewegende delen anders interpreteren. Het argument van Dreher wordt hartstochtelijk en niet zonder steun uiteengezet, maar het is uiteindelijk niet overtuigend.

Twee soorten leugens
Hier komen we op een punt van verschil tussen The Benedict Option en Live Not by Lies, dat geestelijk veel minder afgestemd lijkt dan zijn voorganger op de specifieke verleidingen die conservatieve christenen verleiden. Terwijl The Benedict Option beschreef hoe het streven naar macht gelovigen heeft gefaald, wekt Live Not by Lies de indruk dat we de macht zouden moeten consolideren voordat we dat niet langer kunnen doen. Terwijl The Benedict Option de meest dringende struikelblokken van de kerk binnenin lokte, laat Live Not by Lies er geen twijfel over bestaan dat de elitaire ontwaakte linksen de schuldige zijn. De Benedict-optie daagde me uit om aan de goede kant te staan. Live Not by Lies stelde me gerust dat ik dat al sta.

Dit zijn kritieken van iemand die diep resoneert met Drehers theologische engagementen. Hij heeft volkomen gelijk dat de reguliere cultuur traditionele christenen veracht. En hij heeft ontegenzeggelijk gelijk dat ons openbare plein, dat zo lang in de richting van nihilistisch relativisme slenterde, nu kwetsbaar is voor de verleidingen van collectivistische solidariteit. Maar door Live Not by Lies te beschouwen als een jeremiad tegen wakkere progressieven, mist Dreher een belangrijke kans om toewijding aan de waarheid te prediken, zowel aan seculiere revolutionairen als rechtse reactionairen. Ondanks een handvol passages over de zonden van ‘beide kanten’, is Dreher zo vastberaden gericht op het trekken van parallellen tussen communistische opperheren en liberale elites dat hij de tegenculturele, contra-tribale aard van christelijke identiteit en geloof mist.

Christenen die hun toewijding aan de absolute waarheid en de soevereiniteit van God over alle dingen volledig toestaan om hun intuïtie vorm te geven, zullen niet gemakkelijk in kaart worden gebracht op het Amerikaanse politieke raster. Dezelfde Bijbel die zich verheugt in de persoonlijkheid van de ongeborene, veroordeelt ook de mishandeling van immigranten en vreemdelingen. Dezelfde Bijbel die de zorg voor de armen en de verzoening in het licht van etnische strijd gebiedt, onthult ook Gods plan om “mannelijk en vrouwelijk” te scheppen. Hetzelfde bijbelse principe van de objectiviteit van de waarheid onderbreekt zowel intersectieve verhalen als samenzwering van “gestolen verkiezingen”. Als het gaat om cultuuroorlog, is het evangelie een dader van gelijke kansen.

We moeten inderdaad weigeren naar leugens te leven: de leugens die onze seculiere tijd ons vertelt, en ook de leugens die we onszelf vertellen. Dreher heeft nuttige dingen te zeggen over de eerste soort. Ik wou dat hij meer te zeggen had over dat laatste.

Inleiding van het boek

Inleiding van het boek – vertaald door Eddy de Pender

Steeds is er dit misleidend geloof: “Hier is het anders; hier zijn deze dingen onmogelijk.’
Helaas, al het kwaad van de twintigste eeuw is mogelijk, overal op aarde.
Aleksandr Solzjenitsyn

In 1989 viel de Berlijnse muur en daarmee het Sovjet totalitarisme. Weg was de communistische politiestaat die Rusland en half Europa tot slaven had gemaakt. De Koude Oorlog die het tweede deel van de twintigste eeuw had gedomineerd kwam ten einde. Democratie en kapitalisme bloeiden in de voorheen gevangen naties. De eeuw van totalitarisme verdween in vergetelheid om
nooit meer de mensheid te bedreigen.
Tenminste zo is het verhaal. Ik, net zoals de meeste Amerikanen, geloofden dat de dreiging van totalitarisme voorbij was. Maar, in het voorjaar van 2015 kreeg ik een telefoontje van een bezorgde vreemdeling.

Degene die belde was een eminente Amerikaanse arts. Hij vertelde mij dat zijn moeder, een immigrant uit Tsjechoslowakije, zes jaar van haar jeugd als politiek gevangene in haar land van herkomst had doorgebracht. Ze was onderdeel geweest van het Katholieke anti-communistische verzet. Inmiddels is ze in de negentig en woont bij haar zoon en zijn gezin. Onlangs had ze tegen haar zoon gezegd dat de situatie in de Verenigde Staten jaar deed denken aan de tijd dat het communisme voet aan de grond kreeg in Tsjechoslowakije.

Wat gaf aanleiding voor haar zorgen? Nieuwsberichten over heftige geluiden op social media tegen een pizzeria in een kleine stad in Indiana. De eigenaars vertelden de verslaggevers dat zij geen catering wilden verzorgen voor een huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht. De bedreigingen waren zo overweldigend tegen de levens en het restaurant, dat de eigenaars de pizzeria een tijdje dicht hadden gedaan. Op Twitter had iemand mensen opgeroepen om de zaak in brand te steken. Intussen maakte de liberale elite zich niet druk over deze dreigingen, terwijl ze normaal gesproken wel fel reageren op bedreigingen tegen minderheden. Dit alles gebeurde in een tijd waarin er fel werd gediscussieerd over de rechten van homo’s en religieuze vrijheid.

De dokter, die in Amerika is geboren, zei dat zijn immigranten ouders hem zijn hele leven hebben gewaarschuwd voor de gevaren van totalitarisme. Hij had zich echter geen zorgen gemaakt, want, tenslotte, Amerika is toch het land van vrijheid, van rechten voor het individu, één natie onder God en een rechtsstaat. Amerika was geboren uit de strijd voor religieuze vrijheid en was altijd trots op het Eerste Amendement van de grondwet die die vrijheid garandeerde. Maar nu was er iets aan de hand in Indiana dat hem zorgen baarde: wat als ze gelijk hebben?

Het is eenvoudig om deze dingen weg te lachen. Veel van ons met ouders op leeftijd waren gewend om hen te helpen de zaken in de wereld om hen heen, die ze zagen op het nieuws die hen angst inboezemden, te relativeren. Ik denk dat dit speelde bij die oudere Tsjechische vrouw.

Maar er was iets in de gespannenheid in de stem van de dokter, alsmede het feit dat hij zich gedrongen voelde een journalist te benaderen, en aangaf dat hij niet wilde dat zijn naam genoemd zou worden, dat me triggerde. Zijn vraag werd mijn vraag: Wat als die oudere Tsjechische vrouw iets ziet dat wij niet zien? Wat als we werkelijk een draai richting totalitarisme aan het maken zijn in onze liberale westerse democratie, wat we niet kunnen zine, omdat het een ander gezicht heeft dan het vertrouwde?

Gedurende die jaren daarop heb ik met veel mannen en vrouwen gesproken die eens onder het communisme hebben geleefd. Ik vroeg hen wat zij dachten van de verklaring van de oudere vrouw. Vonden zij ook dat het leven in Amerika in de richting gaat van een of ander soort totalitarisme?

Ze zeiden allemaal ja, vaak met veel nadruk. Meestal waren ze verbaasd over mijn vraag omdat ze vonden dat Amerikanen hopeloos naïef waren op dit onderwerp. Door uitvoerig te spreken met sommigen van de immigranten die een uitwijk zochten in Amerika, ontdekte ik dat ze oprecht boos waren op hun mede Amerikanen, omdat die niet in de gaten hadden wat er aan de hand was.

Wat maakt dat de situatie die zich aan het ontwikkelen is in het Westen vergelijkbaar is met waarvoor zij gevlucht waren? Tenslotte, iedere maatschappij heeft regels, taboes en mechanismen die het ondersteunt. Wat hen die onder het Sovjet communisme hadden geleefd zo zenuwachtig maakte was dit: Elites en elite instituties verlaten het ouderwetse liberalisme,
gebaseerd op het verdedigen van de rechte van ieder individu, en vervangen het door een progressieve ideologie dat gerechtigheid bekijkt in termen van groepen. Het zet mensen aan om zich te identificeren met groepen, etnisch, seksueel of iets anders en het denken in Goed en Kwaad is dan een zaak van de machtsdynamiek tussen de groepen. Deze progressieven worden gedreven door een utopische visie die hen aandrijft om te proberen de geschiedenis te herschrijven en taal opnieuw uit te vinden op zo’n manier dat hun idealen over sociale gerechtigheid weerspiegeld worden.

Verder, deze utopische progressieven zijn voortdurend bezig om denklijnen, spraak en gedrag te veranderen. Je weet nooit zeker wanneer de mensen die de macht hebben je beschuldigen en je als een schurk aanklagen omdat je iets gezegd of gedaan hebt dat gisteren nog heel normaal was. De consequenties van het overtreden van nieuwe taboes zijn extreem, inclusief het verliezen van je baan en ruïneren van je reputatie voor de rest van je leven.

Mensen worden uit het niets paria’s omdat ze iets gezegd hebben dat politiek niet correct is, of op een andere manier de progressieve kudde hebben geprovoceerd. Dit wordt versterkt door sociale en conventionele media. Onder het mom van ‘diversiteit’, ‘inclusiviteit’, ‘gelijkheid’ en ander jargon creëert Links een krachtig mechanisme om denken en spreken te controleren en tegenstanders te marginaliseren en weg te zetten als het kwaad.

Het is heel lastig voor Amerikanen die nooit in een dergelijke ideologische mist geleefd hebben te herkennen wat er speelt. Laat me duidelijk zijn, dit is geen kopie van het leven in landen die geleden hebben onder het Sovjet regime, met de geheime politie, de goelags, de extreme censuur en het afnemen van eigendom. En dit is precies het probleem waar de immigranten voor waarschuwen. Het feit dat de omstandigheden, relatief ten opzichte van het Sovjet regime, in het Westen beter zijn. Er is meer vrijheid en voorspoed, waardoor Amerikanen blind zijn voor de groeiende dreiging van de vrijheid. Gecombineerd met de manier waarop diegene die onze vrijheid afnemen ons in slaap sussen met de taal van het vrijmaken van slachtoffers van onderdrukking.

“Ik ben geboren en opgevoed in de Sovjet Unie, en ik ben werkelijk verbijsterd hoe sommige ontwikkelingen lijken op de manier waarop Sovjet propaganda werkte” zei een professor die in het Midden Westen van Afrika woont.

Een andere professor, dit keer een immigrant uit Tsjechoslowakije, was net zo recht voor z’n raap.
Hij vertelde me dat hij zo’n tien jaar geleden een verandering opmerkte. Vrienden begonnen te fluisteren en over hun schouders te kijken als ze conservatieve ideeën uitspraken. Als hij zijn conservatieve overtuigingen op een normale toon verwoordde, begonnen de Amerikanen zenuwachtig om zich heen te kijken om te zien wie mee kon luisteren. “Zo ben ik opgegroeid”, vertelde hij me, “maar het was niet de bedoeling dat het hier zou gebeuren.”

Wat is er aan de hand? Een progressieve en sterk anti-christelijke militante beweging neemt steeds meer de maatschappij over. Paus Benedictus XVI omschreef dit als een “wereldwijde dictatuur van schijnbaar menswaardige ideologieën” die tegenstanders naar de marge van de samenleving duwt. Hij noemde dit een manifestatie van de “geestelijke kracht van de Antichrist.”
Deze geestelijke krachten krijgen materiële vorm in overheden en private instituties, in bedrijven, in universiteiten, in de media en het veranderende dagelijks leven van de doorsnee Amerikaan.
Het wordt bekrachtigd door de enorme, nog nooit voorgekomen, technologische mogelijkheden om het privé leven in de gaten te houden. Er is virtueel geen plek meer waar je je nog kunt verstoppen.

Het oude, harde totalitarisme had een visie voor een wereld waar het Christendom uit verwijderd zou zijn. Het nieuwe, zachte totalitarisme heeft dezelfde visie en we zijn onvoldoende toegerust om de onderhuidse aanvallen te weerstaan. Zoals we weten was het communisme militant atheïstisch en verklaarde religie als een vijand die op leven of dood bestreden moest worden. De
Sovjets en hun Europese bondgenoten vermoordde kerkelijke leiders en stopte gelovigen in gevangenissen en kampen waar velen werden gemarteld.

Vandaag? De westerse wereld is post-christelijk geworden, waarbij grote aantallen die na 1980 zijn geboren geloof afwijzen. Dit betekent, dat ze christenen die opstaan voor hun overtuigingen niet alleen tegenwerken, maar ook dat zij überhaupt niet kunnen begrijpen waarom ze mensen met een afwijkende mening gebaseerd op geloof zouden moeten tolereren. Specifiek zijn dat overtuigingen die te maken hebben met waarden betreffende het traditionele gezin, mannelijke en vrouwelijke gender rollen en de heiligheid van het leven.

We kunnen niet hopen om het komende zachte totalitarisme te weerstaan als we ons geestelijk leven niet op orde hebben. Dit is de boodschap van Aleksandr Solzjenitsyn, de grote anticommunistische dissident, Nobel-prijswinnaar en orthodox christen. Hij geloofde dat de kern van die crisis die het communisme creëerde en onderhield niet politiek, maar geestelijk was.

Na de publicatie van zijn Goelag Archipel dat het verrotte Sovjet totalitarisme liet zien, waardoor Solzjenitsyn een held werd in de hele wereld, werd hij uiteindelijk verbannen naar het westen. Vlak voor zijn verplichte verbanning publiceerde hij een laatste boodschap aan het Russische volk met de titel, ‘Leef niet met leugens’. In dit essay stelde hij de gedachte ter discussie dat een totalitair systeem zo sterk is dat de gewone man en vrouw het niet kan veranderen. Nonsens, zei hij. Het fundament van een totalitair systeem is een ideologie gebaseerd op leugens. Het systeem is voor zijn bestaan afhankelijk van de angst van mensen om de leugens ter discussie te stellen. Hij schreef: “Onze weg moet zijn: Ondersteun nooit bewust leugens!” Misschien heb je niet de kracht om publiekelijk op te staan en te zeggen wat je overtuiging is, maar kunt op z’n minst weigeren om te bevestigen wat je niet gelooft. Je kunt het totalitarisme misschien niet omverwerpen, maar je kunt wegen vinden in jezelf en je gemeenschap om te leven in de waardigheid van de waarheid.
Als we moeten leven onder een dictatuur van leugens, schrijft Solzjenitsyn, dan moet onze reactie zijn: “Laten ze hun regels in stand houden, niet door mij!”

Wat betekent het voor ons vandaag de dag om niet met leugens te leven? Dat is de vraag die dit boek onderzoekt door middel van interviews en getuigenissen van christenen (en anderen) vanuit het Sovjet Blok die totalitarisme hebben ondergaan , en de wijsheid die ze hebben opgedaan door moeilijke ervaringen willen delen.

Deel één van het boek onderzoekt de gedachte dat ondanks oppervlakkige toegeeflijkheid, de liberale democratie langzaam degenereert in iets wat lijkt op een totalitair systeem dat we overwonnen hebben tijdens de Koude Oorlog. We gaan na wat de bronnen zijn van totalitarisme en onthullen de verontruste parallellen tussen de huidige maatschappij en die systemen waaruit het twintigste eeuwse totalitarisme is ontstaan. Het onderzoekt ook twee specifieke factoren die de opkomst van zacht totalitarisme definiëren: de ideologie van “sociale gerechtigheid”, die universiteit en andere belangrijke instituten beheerst en “surveillance technology”, de techniek om mensen voortdurend in de gaten te houden. Deze technologie is alomtegenwoordig, niet enkel op last van de overheid, maar door de verleidingen van het consumenten kapitalisme. Dit deel eindigt met een kijk op de sleutelrol die intellectuelen speelden in de Bolsjewistische Revolutie en waarom we ons niet kunnen veroorloven om de ideologische excessen van ons eigen politiek correcte intelligentsia weg te lachen.

Deel twee onderzoekt in detail de vormen, methoden en bronnen van de manier waarop weerstand geboden kan worden aan de leugens van zacht totalitarisme. Hoe komt het dat geloof en de hoop die het brengt zo essentieel isvoor effectief tegenwicht? Waarom is het gezin de belangrijkste kern van tegenwerking? Op welke manier zorgt betrouwbare gemeenschap voor weerbaarheid in het geval van vervolging? Hoe kunnen we leren onderscheiden wat de valse boodschappen zijn van een totalitair systeem en vechten tegen dit bedrog? Hoe hielden gelovigen en hun gezinnen die onderdrukt werden het vol? Hoe bewaren ze hun geloof, hun integriteit en zelfs hun verstand? Waarom zijn ze zo gespannen over de toekomst van het Westen? Lukt het ons om naar ze te luisteren, of blijven we steeds maar geloven in de misleiding dat het hier niet kan gebeuren?

Een immigrant, geboren in de Sovjet Unie, die lesgeeft op een universiteit in de provincie benadruk de urgentie dat Amerikanen mensen als zij serieus moeten nemen. “Je kunt niet voorspellen wat er morgen tegen jou gebruikt kan worden”, waarschuwt ze. “Je hebt geen idee welke volkomen normale dingen die je vandaag doet of zegt, morgen tegen je gebruikt worden om je te vernietigen. Dit is wat mensen in de Sovjet Unie hebben meegemaakt. We weten hoe dit werkt.”

Aan de andere kant adviseerde een Tsjechische vriend, nu geëmigreerd, me om geen tijd te verliezen door dit boek te schrijven. “Mensen moeten het eerst meemaken voordat ze het kunnen begrijpen”, zegt hij cynisch. “Iedere keer als ik aan mijn vrienden en bekenden probeer uit te leggen wat er momenteel gebeurt en wat daarvan de betekenis is, wordt ik aangekeken met blikken van onbegrip of ze verklaren het voor klinkklare nonsens.
Misschien heeft hij gelijk. Maar voor zijn kinderen en die van mij heb ik toch dit boek geschreven om te bewijzen dat hij het aan het verkeerd eind heeft.
————————
Bladzijde 18
Solzjenitsyn schrijft:
Iemand die weigert om met leugens te leven:

• Zal niet iets zeggen, bevestigen of verspreiden dat de waarheid verdraait
• Zal niet naar een demonstratie gaan of deelnemen aal een collectieve actie tenzij hij gelooft in de zaak
• Zal niet aan een bijeenkomst deelnemen waarin de discussie voorgeprogrammeerd is en niemand de waarheid kan spreken
• Zal niet op een kandidaat of een voorstel stemmen, waarvan hij vindt dat het twijfelachtig of onwaardig is.
• Zal uit een bijeenkomst vertrekken zodra hij merkt dat de spreker liegt, ideologische gedreven is of schaamteloze propaganda verkondigt
• Zal geen journalistiek ondersteunen die onderliggende feiten verbergt of verdraait

Nog steeds Solzjenitsyn: Dit is geen uitputtende lijst van mogelijke of noodzakelijke manieren om
leugens te ontwijken. Maar degene die zichzelf begint te reinigen zal, met een gereinigd oog,
gemakkelijk meer mogelijkheden zien.

SAMENVATTING DEEL II

Live not by Lies – Rod Dreher – Deel twee – Hoe te leven met de Waarheid
SAMENVATTING DEEL II – door Eddy de Pender

1. Value nothing more than truth
Havel: The Power of the Powerless
Voorbeeld van de groenteboer die op een gegeven moment stopt om in de leugen te leven:
* hij stopt met het het zetten van de slogan in zijn winkel
* hij neemt geen deel meer aan verkiezingen
* hij ondersteunt mensen met een andere mening.
Zo ontdekt hij weer zijn onderdrukte identiteit en waardigheid.
Maar… daar zijn kosten aan verbonden.
Havel: Iemand die alleen maar leeft voor zijn eigen gemak en overleving en bereid is om in een leugen te leven om dat alles te beschermen is een gedemoraliseerd persoon.

Onder zacht-totalitarisme is het moeilijk om te zien welke kosten er verbonden zijn aan het sluiten van compromissen met de waarheid.

Wees voorzichtig in de omgang met mensen met wie je wat deelt. Veel mensen willen de waarheid niet weten.

2. Cultivate Cultural Memory
Er wordt door allerlei instanties gesleuteld aan het herschrijven van de geschiedenis. Niet alleen andere gebeurtenissen worden naar voren gebracht, ook de kleur van de gebeurtenissen verandert.
Het cultureel geheugen is het gevolg van het collectief schiften van feiten teneinde een verhaal te produceren.
Hoe totalitairder de aard van een regime hoe sterker wordt geprobeerd het cultureel geheugen te wissen.
In onze tijd bestaat het gevaar dat ontkend wordt dat transcendente verhalen, structuren, gewoonten of overtuigingen bestaan waarin individuen ondergeschikt zijn en die ons gedrag verbinden. Modern zijn betekent dat je vrij bent om te kiezen. Wat je kiest is niet belangrijk, maar het feit dat je kiest.

Wat we nu zien gebeuren is een poging om de laatst overlevende gemeenschappen te vernietigen: het gezin (en de familie), de kerk en de natie. Dit is een overeenkomst tussen liberalisme en communisme.

Het antwoord is het creëren van onderscheiden kleine gemeenschappen – specifiek families en religieuze gemeenschappen – waarbinnen het mogelijk is om in waarheid met elkaar te spreken en zelfs waarheid te belichamen.

Vaclav Benda schrijft over Parallel Polis. Een beweging die een andere waarheid belichaamt dan de officiële waarheid. Bijvoorbeeld oor het oprichten van een universiteit.
Neem je verantwoordelijkheid voor de volgende generatie serieus.

3. Families are resistance cells
In het christelijke denken biedt (volgens Benda) een huwelijk en een gezin drie gaven:
* vruchtbare gemeenschap van liefde,
* vrijheid en
* de waardigheid van het individu.
Benda geeft aan: een gezin is geen patriarchale tirannie, geen gekke feministische excessen en niet een aanbidden van kinderen en aan alle wensen van hen tegemoet komen.
Een gezin bestaat niet voor zichzelf, maar in de eerste plaats voor God en daarna ten gunste van de bredere gemeenschap (een familie van families).

A Benda Guide to Child-Raising
(Vaclav en Kamila hebben 6 kinderen. Alle kleinkinderen zijn op dit moment praktiserende Katholieken)
• Modelleer morele moed
anders dan het beleven van een zwaar juk, de kinderen van Vaclav en Kamila zagen het als een kans om dienstbaar te zijn aan iets dat groter is dan zijzelf.
• Vul hen moreel voorstellingsvermogen met het goede (Kamila las iedere dag 2/3 uur voor; sprookjes, mythen, avontuurlijke verhalen en zelfs enkele horror-klassieken; meest gelezen: In de Ban van De Ring van Tolkien)
• Wees niet bang om vreemd te zijn in de ogen van de maatschappij
Vaclav en Kamila wisten dat als zij niet sterk overdroegen het gevoel van anders te zijn in hun kinderen, dat zij het risico zouden hebben om hen te verliezen aan de propaganda en de wijd verbreide aanpassing aan het totalitaire systeem
• Wees bereid om grote offers te brengen voor het grotere goed
Als je dit niet denk je dat je het voor hen gemakkelijker maakt, maar dat kan als een boemerang terugkomen.
• Leer hen te begrijpen dat ze onderdeel zijn van een grotere beweging
Hoewel Vaclav en Kamila Benda vasthielden aan hun Katholieke overtuigingen en daar geen compromissen in sloten, toonden ze hun kinderen door hun voorbeeld het belang van samenwerken met goede en oprechte mensen buiten de kerk.
• Praktiseer gastvrijheid en dien anderen
Voorbeeld: het tonen van een film eenmaal per maand

4. Religion, the Bedrock of Resistance
Er komt een tijd van pijnlijke beproevingen, zelfs vervolging.

5. Standing in Solidarity
Over het belang van kleine groepen.
Overlevende Slowaakse regime: Als ik met jongeren spreek, dan zeg ik hen dat het voor hen in een bepaald opzicht moeilijker is dan voor ons: het is lastiger voor hen om te zeggen wie de vijand is.

6. The Gift of Suffering
In deze tijd is het voor jongeren moeilijk om tegen de stroom in te gaan. Alles wat zwaar is in het leven wordt door millennials gezien als een vorm van onderdrukking. Voor hen is ongelukkig zijn slagerij en vrijheid is het loskomen van de last van niet gekozen verplichtingen.

Als wij als gelovigen in de laatste dagen niet in staat en bereid zijn om trouw te zijn in de kleine beproevingen van het leven waar we nu mee te maken hebben, dan is er geen enkele reden om te denken dat we stand zullen houden in de toekomst als er serieuze vervolging aan de orde is.

Voorbeeld: de film A Hidden Life over een Oostenrijkse Katholiek boer die weigert om loyaliteit te zweren aan Adolf Hitler. Zelfs de priester in de parochie vertelt Franz dat het beter is om toe te geven ten behoeve van zijn vrouw en kinderen. De regisseur van de film citeert Kierkegaard:
Christus begreep dat een ‘discipel’ zijn betekent dat je van binnenuit en in diepe harmonie leeft met wat Hij zei over zichzelf. ….. Zijn hele leven op aarde, van het begin tot het eind, was erop gericht om volgers te hebben en het zien van Hem als idool onmogelijk te maken.
De bewonderaar maakt nooit enig werkelijk offer. Hij houdt het aan de veilige kant. Hoewel hij in woorden, spreken en liederen niet ophoudt om te vertellen hoe sterk hij Christus prijst, zal hij niets opgeven, zijn leven niet inrichten naar Christus en in zijn leven tonen wat hij zogenaamd bewondert. Dit geldt niet voor de volger. Nee, nee. De volger heeft geen ander verlangen dan
om met alles wat in hem is te worden wat hij bewondert. En dan, merkwaardig genoeg, zelfs al leeft hij tussen ‘christenen’, ervaart hij dezelfde gevaren als zou hij openlijk Christus belijden.

Richard Wurmbrand schrijft: Niet ieder van ons wordt geroepen om een martelaar te zijn. Maar we zijn wel allemaal geroepen om in dezelfde geest van zelf-opoffering en liefde te leven zoals martelaren dat deden.

7. Conclusion
Over de slachtoffers van het regime, die in de gevangenis terecht waren gekomen: ‘Het leek erop dat hoe minder ze in staat waren om de wereld om hen heen te veranderen, hoe sterker ze werden.’
De seculiere liberale idee van vrijheid die zo populair is in het westen, net als voor de postcommunistische generatie, is een leugen. Het idee, dat je je kunt bevrijden van alle bindingen waar je mee te maken hebt (God, huwelijk en gezin), en door steeds meer werelds gemak te verkrijgen, die weg, die leidt naar de hel.
‘Het accepteren van lijden is het begin van onze bevrijding. Lijden kan een bron zijn van grote kracht. Het geeft kracht om weerstand te bieden. Het is een gave van God die ons uitnodigt om te veranderen. … Maar voor mij was de onderdrukker niet langer het totalitaire communistische regime. Ook niet de progressieve liberale overheid. Door deze verborgen helden te ontmoeten