John Gray – Mars en Venus

Boekbespreking op WellNed van ‘Mannen komen van Mars. Vrouwen komen van Venus. Handleiding Voor Het Verbeteren Van Je Relatie‘
Dit boek bevat veel wijsheden over mannen, vrouwen en relaties. Inzichten die je meestal niet op school leert maar alleen door schade en schande.

Dat mannen en vrouwen fysiologisch veel verschillen is duidelijk. Dat we emotioneel verschillen is ook een open deur. Maar de verschillen in interpretatie van verbale en non-verbale communicatie zijn nog groter dan je zou denken. Mannen zijn op hun manier net zo emotioneel afhankelijk als vrouwen maar ze verbergen of verdrukken het meestal.

John Gray schreef dit boek met veel hulp van zijn vrouw Bonnie.

Holbewoners

Een man heeft tijd nodig om na te denken over problemen en als hij daar mee bezig is dan trekt hij zich terug in zijn ‘grot’. Ja, we zijn psychologisch gezien nog steeds holbewoners. En Captain Caveman komt pas weer tevoorschijn als hij zijn problemen heeft verwerkt. Hij zal soms aan mannelijke vrienden advies vragen om oplossingen voor problemen te vinden.
Als mannen (onderling) praten dan hebben ze het over oplossingen. Alle problemen in de hele wereld zijn al onnoemelijke keren opgelost in bruine cafés en op sport tribunes. Het is alleen onbegrijpelijk dat die ‘oplossingen’ nog nooit uitgevoerd zijn :-). Of misschien maar goed :-(.

De grotten zijn over de hele wereld te vinden als tuinhuisjes, schuurtjes, knutsel ruimtes, jacht hutten, vis stekjes, maar ook een trapveldje of ander sportveld kan je als zodanig beschouwen. Als een man zich terugtrekt lopen hun vrouwelijke partners hen vaak achterna met de vraag “Wat is er? Wil je praten?”. NEE, dames… dat wil hij NU EVEN NIET! Vrouwen zien die afzondering als een verlating waardoor ze bezorgd zijn en zich verantwoordelijk voelen. Vragen en praten is wat vrouwen onderling doen en mannen zitten nu eenmaal anders in elkaar! Meestal is er niets aan de hand wat met de relatie te maken heeft. Gewoon even de ruimte geven en dan komen ze vanzelf wel terug, soms een beetje schoorvoetend. Geef ze een knuffel en vraag “Alles goed?”, geen details graag.

Mannen willen graag erkenning. Als hun partner telkens weer vraagt “Zou je dat nu wel doen?” of kritiek heeft (elke vorm maar met name als het om de navigatie in de auto gaat!!!) dan knaagt dat aan het ego. En het ego van de man is doorgaans veel fragieler dan je zou denken ondanks het soms macho gedrag.

Zeemeerminnen

Vrouwen zijn gevoelsmatig als golven. Toppen en dalen. Op de top straalt de hele wereld voor ze en een dag later zitten ze zonder aanleiding in een dal, oftewel in de put. Hormonale invloeden spelen een rol maar elementaire psychologische processen (fluctuaties) zijn van groot belang. Ook mannen hebben hun bio-ritmes maar doorgaans veel minder heftig.

Vrouwen praten graag en frequent problemen door, voor het geval je dat (als man) nog niet door hebt. Het geeft ze de gelegenheid hardop te denken en bevestiging te krijgen van hun problemen. Het praten over de problemen lucht ze op maar anders dan mannen praten ze niet direct in termen van oplossingen. Ze vinden het fijn om hun hart te luchten als er iemand naar ze luistert. Hun vriendinnen antwoorden meestal met termen als “Oh jee”, “Ik begrijp je” in plaats van “Zou je niet” (oplossingsgericht).

Als een man hun problemen aanhoort rijst bij hem alleen de vraag “Maar we hebben toch niets opgelost!? Wat wil je dat ik DOE?”. Hij voelt zich of verantwoordelijk voor het gebrek aan een oplossing of onmachtig omdat hij niets bij kan dragen. En een paar dagen tot weken later wil ze nog een keer over dezelfde problemen praten, weer zonder direct naar oplossingen te zoeken. Geen wonder dat mannen – met hun op oplossingen gerichte manier van denken – zeggen “ik begrijp niets van vrouwen”. Heren, gewoon luisteren en vooral geen oplossingen aandragen! Toon begrip, al is het maar Hmmm, Aha, Oohh, maar graag wel terwijl je je partner belangstellend aankijkt en niet terwijl je de krant leest of zit te zappen. Toon interesse, geef haar de ruimte om zich uit te drukken, steun haar en ze laat zich na afloop even knuffelen.

Vrouwen willen zich gekoesterd voelen. Een klein – maar gemeend – compliment over kleding, sieraden, haar, charme, etc. wordt heel hoog gewaardeerd.

Klusjesmannen en DHZ-vrouwen

Er wordt wel gezegd dat voor een vrouw haar partner een Doe-Het-Zelf project is. Een ‘opknappertje’ in de trant van ‘de buitenkant is wel aardig maar er is nog veel op te knappen’. Vrouwen zijn vaak intensief bezig met het ‘verbeteren’ van hun partner. Ze kopen kleren voor hem, sturen hem naar de kapper, willen zijn gedrag graag corrigeren, etc. En met het resultaat willen ze graag pronken.

Mannen zien zichzelf als klussers die alles kunnen oplossen. En dat kan fors uit de hand lopen tot er uiteindelijk een vakman aan te pas moet komen. Zie het programma ‘Help, mijn man is klusser’.
Maar niet alleen in en om het huis etaleren de heren graag hun vaardigheden. Nee, ook daarbuiten blaken ze van zelfvertrouwen en geven graag ongevraagde en niet zelden ongewenste adviezen. “Wat je moet doen is het volgende…”. Laat zo iemand maar eens uitpraten en vraag dan “Heb je dat zelf ook gedaan”. En meestal krijg je dan een lange lijst van oorzaken waarom ze hun eigen advies niet toepassen maar aan mijnheer zelf ligt het natuurlijk nooit.

De oplossing ligt in het midden en een goede maatstaf is om dankbaar gebruik te maken van de sterke punten van je partner en de mindere punten proberen te compenseren. Je partner is niet noodzakelijk je ‘betere helft’ maar het totaal kan meer zijn dan de som van de delen.

Afwijkende gedragspatronen

Naast de grot hebben mannen ook de neiging om zich af en toe even terug te trekken en minder aanhankelijk te zijn. En niet noodzakelijk omdat ze even de grot in willen. Als aan een elastiekje komen ze dan even later weer terug en zijn meestal aanhankelijker dan ooit.
Op het moment dat ze even afstand nemen vragen vrouwen zich al snel af of hij nog van haar houd. “Heeft ie een ander? Waarom wil hij niet praten? Gisteren knuffelde hij nog en vandaag is het ‘Doei’”. “OMG… Wil je praten”. Nee, gewoon even de ruimte geven en maak je maar op voor de hereniging.
Dit is een normale golfbeweging in de stemming van mannen! Leer er maar mee leven dames want als je manlief altijd bij wilt hebben dan geef je hem geen ruimte om zich te ontspannen om daarna weer liefdevol te kunnen zijn.

De golfbewegingen in de psyche van vrouwen is een patroon van herhaling vergelijkbaar met de behoefte aan afzondering van mannen. Alleen hebben vrouwen telkens weer steun en liefde nodig om uit een golfdal te komen.
Mannen krijgen soms de vraag “Hou je nog van mij?” van hun vrouwelijke partner. En dan denken ze “Maar ik heb vorige week of maand toch nog bloemen voor je meegenomen en je gezegd dat ik van je hou!!!”. Tja heren, dat hebben vrouwen heel vaak en telkens weer nodig.

Vreemd hoofdrekenen

Aandacht en zorg wordt door vrouwen en mannen heel anders afgerekend. Een man denkt dat hij met een forse salarisverhoging tientallen punten heeft gescoord bij vrouwlief. Nee, ‘Une Point’, net als bij de Eurovisie zangwedstrijd… ook al zo’n onverklaarbaar systeem.
Met elke vrijdag twintig weken lang een rode roos scoor je 20 punten en misschien wel meer maar met een bos van 20 rozen slechts 1 punt, OK misschien 2. Elke week 20 rozen? Misschien scoor je dan meer en zit je letterlijk op rozen maar wie zal het weten?
De essentie is dat regelmatige kleine attenties hoog scoren bij vrouwen.

Aan de andere kant zijn vrouwen graag bereid om veel te geven zonder een evenredige tegenprestatie. Tot de balans te veel doorgeslagen is en manlief ineens te horen krijgt “Je doet ook NOOIT wat voor mij!”. Een verschil van enkele tientallen punten – volgens de verschillende reken systemen – kan ‘ineens’ tot een conflict leiden.

Mannen denken graag in ‘grote gebaren’. Ze willen graag hun partner verrassen met een dramatisch gebaar. “Schat… deze zomer gaan we voor de vakantie… naar de Noordpool! Wat denk je ervan?” En dan zijn ze helemaal uit hun doen als de reactie “Bleh…” is. Vrouwen zijn veel gelukkiger met kleine attenties, niet zo zeer dingen maar een teken dat ze belangrijk zijn voor hun partner en dat ze gewaardeerd worden. Vraag bijvoorbeeld of ze uit eten wil gaan als ze een drukke dag heeft met andere zaken. En Vraag het, Beslis het niet voor ze! Toon aan dat je rekening met haar houdt en dat je haar inbreng in de relatie op waarde schat.

Je kan samen proberen om een tijdje punten tabel bij te houden. Zo kan je beiden leren hoe je partner verschillende bijdragen in de relatie waardeert. Dat klinkt schools maar vergelijk het met de ’traditionele’ aanpak die gebaseerd lijkt op ‘gedachten lezen’… en dat werkt nu eenmaal niet!

Communicatie stoornis

De manier waarop de twee seksen met problemen omgaan is zo fundamenteel verschillend dat het niet verwonderlijk is dat er een Babylonische spraakverwarring is. Nog vreemder is het dat we dit principle in de praktijk zelf maar door moeten krijgen en dat er tijdens de opvoeding – formeel en door de ouders of de omgeving – geen enkele aandacht voor is!
Het grootste deel van de verbroken relaties is ongetwijfeld aan dit probleem te danken. Afgezien van relaties die alleen een hormonale basis hadden… Hot, Hot, Hot… afkoelen en Over en Uit.

Zie ook het artikel over Maatjes. Stelletjes die jarenlang naadloos en zonder frictie samen lijken te leven. Het kan toeval zijn, maar vaker hebben ze de principes van Gray zelf ’toevallig’ ontdekt. Ze geven elkaar de ruimte, weten wat ze van elkaar verlangen en weten voor welke vorm van communicatie ze moeten zorgen. En dan zegt de omgeving “Oh, die twee passen zo goed bij elkaar!”. Tja, daar is en wordt constant aan gewerkt en meestal zijn de oplossingen die ze gebruiken geen groot geheim. Je moet er wel wat voor willen doen en dat ontbreekt in veel gevallen.

Roept u maar

Vrouwen weten onderling wat ze voelen en wensen want daar praten ze uitgebreid over. Maar mannen maken geen deel uit van die gesprekken kunnen geen gedachten lezen. En dus hebben ze een herinnering nodig.
Als de dames denken “Waarom snapt hij dat nu niet?” of “Waarom doet hij dat niet even voor mij?” dan is de oplossing simpel. VRAAG het gewoon!

Maar let wel op het taalgebruik! De vraag “Kan je de vuilniszak voor mij verwisselen?” levert vaak de reactie op (alleen in gedachten) “Natuurlijk KAN ik dat, denk je dat ik daar te dom of te lui or niet sterk genoeg voor ben?”. Maar vraag is “WIL je (of zou je) die zware vuilniszak voor mij willen verwisselen” dan glimt hij omdat hij zich nuttig kan maken. En moppert hij even “Moet dat NU! Ik zit Net!”, trek je daar dan niets van aan. En doet hij het (uiteindelijk), zeg dan gewoon “Dank je wel schat!”. En de volgende keer gaat het weer een stukje makkelijker.
Dus dames, ‘programmeer’ uw kamerolifantje met de juiste instructies.

Aandacht voor elkaar

Ken je de spreuk “het mooiste wat we elkaar kunnen geven is onze volledige aandacht”? In de praktijk ploft manlief na het werk vaak op de bank om te gaan zappen of komt pas thuis na een bezoekje aan de kroeg. Als hij de moeite had genomen om zijn ega een knuffeltje te geven en te vragen “Hoe was jouw dag, schat?” dan was de relatie een stuk hartelijker.

Als de kostwinner (m/v) thuiskomt dan kan de andere partner ook vragen “Hoe was jouw dag? Of wil je er liever niet direct over praten?”. Bij tweeverdieners kan je een afspraak maken om regelmatig interesse te tonen in elkaars werk. Het is ook verstandig je werk bewust niet ‘mee naar huis’ te nemen ook al werk je soms ’s avonds nog een uurtje aan een project. In beide gevallen is het goed om periodiek – bv. eens per week of maand – de stand van zaken door te nemen zodat je van elkaar weet met welke spanningen de ander mogelijk zit.

Begrip, empathisch luisteren en niet direct oplossingen aandragen zijn de beste basis voor een open en liefdevolle communicatie. Praat niet alleen met elkaar maar luister met name heel erg goed naar elkaar. Verplaats je in de gedachten en de gevoelens van de ander en vang elkaar op.

Liefdesbrieven en Reacties

Gray adviseert om een ‘liefdesbrief’ te schrijven naar je partner als je relatie onder druk staat. Of gewoon ‘zomaar’. Het kan goed zijn om niet een verhitte discussie met je partner aan te gaan en je frustraties te ventileren met verwijten, boosheid en schreeuwen. Het proces van alleen zijn met je gedachten en die te ventileren op papier (of een beeldscherm) kan verhelderend werken. Als je het zelf terug leest schrap je mogelijk weer veel of bewaart het tot later.

De structuur van de brieven die Gray aangeeft geeft je de gelegenheid om je emoties te benoemen. De brief is in gedeeld in kopjes als “Ik ben boos”, “Ik ben verdrietig”, “Ik ben bezorgd”, “Ik ben bang”, “Het spijt me dat”… Omdat… En je besluit met “Ik hou nog steeds van je en verlang er naar dat je die liefde beantwoord”. Geef je gevoelens een naam en omschrijf ze. Als je dat opschrijft dan leer je mogelijk meer over jezelf dan je zou denken.

De brieven kan je versturen maar je kan ze ook een poosje voor jezelf houden en er over nadenken. Ook dat helpt.

Ook belangrijk zijn de reacties die de ander terug schrijft. Daarin komt dan voor “Ik dank je voor”, “Het spijt me dat”, “Je verdient”, “Ik wil” en “Ik hou of verlang naar”.

Gray noemt het ‘Liefdes’ brieven maar ze zijn toepasbaar voor elke verstandhouding, zakelijke partners, kinderen, familieleden en bekenden.

Moeilijke momenten

Iedereen heeft zo zijn ups en downs in het leven. Het probleem is dat je soms net een up hebt als je partner een down heeft. En dan hoor je “nu even niet schat”, omdat de ander in zijn ‘grot’ zit of haar ‘golfdal’ en dat is moeilijk om te verwerken.

Gray is van mening dat 90% (hallo!) van alle moeilijke momenten waarop we er even niet voor elkaar (kunnen) zijn te wijten is aan niet verwerkte problemen uit het verleden. Als een open wond loop je er mee door zonder er veel van te merken tot iemand je net op die zere plek aanraakt. En je reactie heeft dan weinig te maken met het contact met de ander maar veel meer met problemen uit het verleden.
Ook dan kan het helpen om je gevoelens – na reactie die niet bij de actuele context past – op papier te zetten, al is het alleen maar voor jezelf. De liefdesbrieven kunnen daarbij helpen. Veel mensen komen er tijdens het schrijven achter dat ze eigenlijk boos waren op iemand anders, schrijven daar (ook) een brief aan en verwerken zo hun problemen.

Wat ook bizar is dat negatieve gevoelens soms ineens naar boven komen op het moment dat we ons veilig en meer gewaardeerd voelen. Het gevoel van geborgenheid maakt het makkelijker voor je om emoties te uiten.

Gray brengt het zelfs in verband met spanningen in de maatschappij die tot explosies kunnen leiden. Die komen bv. voor op het moment dat een onderdrukte groep iets meer vrijheid krijgt. Een interessante theorie en voer voor sociologen.

Conclusie

Het boek kent veel herhaling maar vaak zijn het subtiele aspecten waarvoor Gray aandacht vraagt. Het mooiste is als beide partners het boek lezen; koop desnoods twee exemplaren en vergelijk wat je gemarkeerd hebt. Met het maken van afspraken en het toepassen van de principes van Gray kan je de basis leggen voor een geweldige en langdurige relatie.

Een aanrader voor iedereen die prijs stelt op een prettige relatie. Gray is een ervaren therapeut die zijn praktijk ervaring in het boek (en de vervolgtitels) heeft gelegd. Het boek dateert uit 1992 maar het is nog steeds een aan te raden geschenk voor elk stelletje. Liefst in het begin van een relatie en niet vlak voor of na het samenwonen of trouwen. Weet waar je aan begint!