Inspiratiebronnen

Voor mij zijn er een aantal inspirerende voorbeelden van denkers die mijn benadering van coaching ondersteunen. In mijn werk leg ik de nadruk op het ‘niets weten’, het open stellen van vragen en het observeren van niet-verbale signalen. (lees hier meer over) Deze benadering wordt gedeeld door filosofen, psychologen, theologen en andere denkers die het belang van zelfontdekking, luisteren zonder oordeel en het niet forceren van verandering erkennen. Hieronder geef ik een overzicht in willekeurige volgorde van enkele van de meest invloedrijke figuren die mijn visie verder verdiepen:

Søren Kierkegaard (Filosofie – 1813-1855)
Søren Kierkegaard, de Deense filosoof uit de 19e eeuw, was een pionier op het gebied van existentiële filosofie. Hij benadrukte het belang van subjectieve ervaring en individuele verantwoordelijkheid. Kierkegaard geloofde dat ware zelfkennis niet te vinden is in de buitenwereld, maar door introspectie en het erkennen van innerlijke conflicten. Zijn focus lag op de individuele zoektocht naar waarheid, waarbij hij stelde dat je de vragen in je leven moet omarmen en het proces van zelfreflectie moet volgen in plaats van snel naar een oplossing te zoeken. Deze benadering resoneert sterk met mijn eigen coachingstijl, waar ik niet probeer cliënten naar vooraf bepaalde antwoorden te sturen, maar hen aanmoedig om hun eigen weg te vinden door middel van open vragen en reflectie.

Eugen Drewermann (Psychotherapie/Religie – 1940–heden)
Eugen Drewermann, een Duitse psychotherapeut en theoloog, heeft zich toegelegd op het verkennen van de diepere lagen van de menselijke psyche, met name vanuit een psychodynamisch en religieus perspectief. Drewermann benadrukt het belang van innerlijke conflicten en de manier waarop mensen omgaan met angst, schuld en zonde in hun leven. Hij benadert psychotherapie niet alleen als een manier om psychische problemen op te lossen, maar als een proces van diepgaande zelfverkenning en spirituele transformatie. Dit sluit aan bij mijn coachingaanpak, waarin ik niet probeer cliënten te fixen, maar ruimte bied voor hun eigen proces van zelfontdekking. Net als Drewermann zoek ik naar de onderliggende dynamieken die spelen in iemands ervaring, zonder te oordelen of te forceren.

Carl Gustav Jung (Psychologie – 1875–1961)
Carl Jung, een Zwitserse psychiater en de grondlegger van de analytische psychologie, heeft belangrijke bijdragen geleverd aan de psychologie door de nadruk te leggen op individuatie — het proces waarbij een persoon zijn of haar onbewuste patronen, archetypen en innerlijke tegenstrijdigheden begrijpt en integreert. Jung introduceerde het concept van het collectief onbewuste, de gedeelde pool van symbolen en beelden die mensen in dromen en mythes ervaren. Zijn nadruk op het integreren van het onbewuste om een volledig en authentiek leven te leiden, heeft grote invloed op mijn werk. In mijn coaching kijk ik naar de manier waarop onbewuste dynamieken het huidige gedrag beïnvloeden, net zoals Jung geloofde dat zelfkennis alleen kan ontstaan door het bewust worden van deze onbewuste lagen. Het proces van individuen helpt hen om zowel hun bewuste als onbewuste zelf te begrijpen, wat leidt tot grotere authenticiteit en integratie.

Martin Heidegger (Filosofie – 1889–1976)
Martin Heidegger, een invloedrijke Duitse filosoof, was pionier in het bestuderen van de betekenis van zijn en de ervaring van zijn in de wereld. Zijn concept van Being-in-the-world gaat over het bewustzijn van de eigen situatie en het ontdekken van de wereld door ervaring en existentiële reflectie. Heidegger benadrukte het belang van het bewustzijn van de eigen sterfelijkheid en het proces van zelfontdekking door de confrontatie met het onzekere en tijdelijke karakter van het bestaan. Deze benadering is in lijn met mijn coachingstijl, waar ik niet probeer de cliënt in een vooraf bepaalde richting te duwen, maar hen aanmoedig om hun eigen bestaan en situatie te onderzoeken en vanuit dat bewustzijn te handelen. Ik streef ernaar om de cliënt te begeleiden naar een dieper begrip van hun eigen “zijn”, zonder vooropgezette doelen of verwachtingen.

Viktor Frankl (Psychologie – 1905-1997)
Viktor Frankl, de oprichter van de logotherapie, legde de nadruk op de kracht van betekenisgeving in het leven, zelfs onder de zwaarste omstandigheden. Hij geloofde dat mensen altijd de vrijheid hebben om betekenis te geven aan hun ervaringen, zelfs wanneer ze niet direct invloed hebben op hun omstandigheden. In zijn werk benadrukte Frankl dat de zoektocht naar betekenis veel belangrijker is dan het oplossen van concrete problemen. Dit komt overeen met mijn visie op coaching, waarin ik geloof dat zelfontdekking en persoonsontwikkeling voortkomen uit het onderzoeken van de diepere lagen van iemands ervaring, in plaats van te proberen snelle oplossingen te forceren. In plaats van direct te proberen een probleem op te lossen, stel ik open vragen en creëer ik ruimte voor de cliënt om zelf betekenis te vinden in hun situatie.

Bert Hellinger (Psychologie – 1925-2019)
Bert Hellinger, bekend geworden door zijn werk met familieopstellingen, richtte zich op de onderbewuste dynamieken binnen families en hoe deze het leven van een individu beïnvloeden. Hellinger geloofde dat familieleden onbewust energetische verbanden met elkaar aangaan, waarbij balans van geven en nemen essentieel is. Hij stelde dat er altijd een balans moet zijn binnen familierelaties, en dat het belangrijk is om de juiste plek in te nemen binnen het systeem. Zijn visie benadrukt dat problemen vaak voortkomen uit onbewuste loyaliteiten aan familieleden of onverwerkte conflicten, die vervolgens invloed hebben op het huidige gedrag en welzijn van het individu.

Deze inzichten sluiten aan bij mijn benadering van coaching, waar ik zoek naar de wetmatigheden in iemands levenslijn, inclusief de invloeden van hun gezin van herkomst. Ik help mijn cliënten de onderliggende dynamieken in hun familie en levensverhaal te herkennen en de impliciete belemmeringen te doorzien die hun huidige gedrag en gevoelens sturen. Net als Hellinger geloof ik dat het essentieel is om wat er is te erkennen — zonder te forceren of te oordelen — en het individu te begeleiden naar het vinden van hun eigen plek in hun systeem, zowel binnen hun familie als in hun bredere sociale context.

Kazimierz Dabrowski (Psychologie – 1902-1980)
Kazimierz Dabrowski, een Poolse psycholoog, ontwikkelde de Theorie van Positieve Desintegratie, die het idee verdedigt dat persoonlijke groei vaak gepaard gaat met crisis en desintegratie — periodes van ontwrichting die, hoewel pijnlijk, de weg banen voor een hogere vorm van zelfkennis en persoonlijke transformatie. Dabrowski zag deze crises niet als negatieve ervaringen, maar als noodzakelijke stappen in het proces van zelfverwerkelijking en zelftranscendentie. Voor Dabrowski waren de momenten van desintegratie essentieel om tot een dieper innerlijk bewustzijn te komen en het hogere doel van een authentiek leven te realiseren. Van hem leerder ik vertrouwen krijgen in crises.

In mijn coachingpraktijk zie ik parallellen met Dabrowski’s theorie. Ik help cliënten vaak om de onderliggende dynamieken te herkennen die hun leven verstoren, maar tegelijkertijd als kansen voor groei fungeren. Ik moedig cliënten aan om niet te ontsnappen aan innerlijke conflicten of pijnpunten, maar deze te onderzoeken en te begrijpen, zodat ze zich kunnen ontwikkelen naar een hoger niveau van zelfbewustzijn. Net als Dabrowski geloof ik dat het proces van desintegratie, hoewel vaak ongemakkelijk, onvermijdelijk en noodzakelijk is voor zelftranscendentie. Ik help cliënten deze pijnlijke momenten niet te vermijden, maar als deel van hun persoonlijke evolutie te omarmen.

Paul Tillich (Filosofie/Theologie – 1886-1965)
Paul Tillich, een invloedrijke theoloog en filosoof, is bekend om zijn werk over existentiële vragen en angsten. De spirituele crisis die mensen ervaren in de zoektocht naar betekenis. Tillich stelde dat de menselijke ervaring van angst, verlies en vrede centrale thema’s zijn die de zoektocht naar betekenis beïnvloeden. Zijn concept van de “grond van ons bestaan” verwijst naar de diepere, vaak onbewuste dimensies van spiritualiteit en de zoektocht naar het absolute. Tillich beschouwde deze existentiële vragen als onvermijdelijk en essentieel voor het begrijpen van de menselijke conditie.

Deze visie resoneert sterk met mijn coachingaanpak, waar ik cliënten help niet alleen hun innerlijke conflicten en onzekerheden onder ogen te zien, maar ook te accepteren dat concrete antwoorden soms onbereikbaar blijven. Ik bied ruimte voor deze open vragen en moedig cliënten aan om zelfonderzoek te doen naar de diepere betekenis van hun ervaringen, zonder te forceren of te oordelen. Dit weerspiegelt Tillich’s nadruk op het omarmen van onzekerheid en het creëren van ruimte voor existentiële vragen over zingeving en het leven zelf.

Tillich stelde ook dat afhankelijkheid van de ander een fundamenteel aspect is van de menselijke ervaring, wat aansluit bij mijn benadering van coaching. Ik help cliënten de juiste plek te vinden in hun relaties en het systeem waarin zij functioneren, zonder vooropgezette oordelen, maar door samen te onderzoeken wat er werkelijk speelt.

Wibe Veenbaas (Psychologie – 1949-2024)
Wibe Veenbaas (oprichter van Phoenix Opleidingen te Utrecht) was een invloedrijke psycholoog en coach die bekend werd door zijn werk op het gebied van narratieve psychologie en existentiële benaderingen van coaching en therapie. Veenbaas was ervan overtuigd dat de verhalen die mensen over hun leven vertellen essentieel zijn voor hun persoonlijke groei en ontwikkeling. Hij zag het proces van zelfverkenning als een manier om beperkende levensverhalen te doorbreken en nieuwe perspectieven te creëren.

Zijn benadering ging ervan uit dat de manier waarop mensen hun eigen levensverhaal construeren direct invloed heeft op hun welzijn. Door het verhaal dat iemand zichzelf vertelt te herzien, kan een cliënt vaak beperkende overtuigingen en patronen loslaten, wat hen in staat stelt om meer authentiek te leven. Dit proces van herstructurering van verhalen stelt mensen in staat om zichzelf opnieuw te definiëren en meer in lijn te komen met hun diepere waarden en verlangens.

Veenbaas benadrukte ook het belang van het gelijkwaardige, niet-oordelende contact tussen coach en cliënt. Deze open, onvoorwaardelijke houding is essentieel voor het creëren van een ruimte waar de cliënt zich vrij voelt om te onderzoeken wat hen echt drijft, zonder het gevoel van oordeel of druk. Deze benadering komt sterk overeen met mijn werkwijze, waarin ik de cliënt begeleid in een proces van zelfontdekking zonder te proberen het proces te sturen of te forceren.

In mijn coachingstijl, waarin ik ruimte bied voor de cliënt om hun levensverhaal te herzien, creëer ik de mogelijkheid voor hen om oude, beperkende narratieven los te laten en ruimte te maken voor nieuwe manieren van denken en zijn. Net als Veenbaas ben ik gefascineerd door de verhalen die mensen zich vertellen en hoe deze verhalen kunnen worden herschreven om meer in harmonie te komen met hun werkelijke zelf.

Martin Buber (Filosofie – 1878-1965)
Martin Buber was een Joodse filosoof die beroemd werd door zijn werk over relaties, dialoog en ethiek. Zijn bekendste werk is Ich und Du (“Ik en Jij”), waarin hij de I-Thou-relatie beschrijft als de hoogste vorm van menselijke ontmoeting. Buber maakt een belangrijk onderscheid tussen twee manieren van relateren: de I-It en de I-Thou. In de I-It-relatie wordt de ander gezien als een object, iets wat we kunnen gebruiken of begrijpen. De I-Thou-relatie daarentegen is een diepere, authentieke ontmoeting waarin beide partijen elkaar in hun volledige uniciteit erkennen, zonder oordeel.

Buber beschouwde de I-Thou-relatie als essentieel voor het vinden van betekenis en zelfbegrip. Deze dialoog wordt niet enkel een uitwisseling van woorden, maar een ontmoeting van volheid en aanwezigheid. In mijn coachingpraktijk weerspiegelt de I-Thou-relatie mijn benadering van het creëren van een ruimte waar zowel ik als de cliënt elkaar volledig kunnen ontmoeten en het proces van zelfontdekking samen kunnen aangaan. Ik help de cliënt om zonder vooroordelen en zonder de bedoeling om te ‘fixen’ of te sturen, de authenticiteit van hun eigen ervaring te ervaren.

Buber’s filosofie benadrukt dat deze vorm van relatie niet alleen belangrijk is voor menselijke interacties, maar ook voor onze bredere relatie met de wereld en zelfs het goddelijke. Deze diepe erkenning van de ander komt ook terug in mijn werk, waarin ik niet alleen het individuele verhaal van de cliënt erken, maar ook hun innerlijke wereld zonder oordeel ontmoet.

KORTOM
De benaderingen en inzichten van de genoemde denkers – van Søren Kierkegaard tot Martin Buber – bieden krachtige filosofische en psychologische fundamenten voor mijn coachingstijl, waarin ik nadruk leg op het ‘niet weten’, het stellen van open vragen en het onderzoeken van onderbewuste dynamieken. Door het integreren van deze denkers zie ik de reis van zelfontdekking als een proces van diepgaande reflectie, acceptatie en zelfherkenning, in plaats van als een doelgerichte zoektocht naar concrete antwoorden of oplossingen.

Kernprincipes uit de werken van Dabrowski, Hellinger en Tillich benadrukken allemaal het belang van persoonlijke transformatie door crisis, het aanvaarden van het onvolmaakte en het omarmen van existentiële vragen. Ik help cliënten om niet alleen hun innerlijke conflicten te begrijpen, maar ook om deze conflicten niet te vermijden, maar te zien als noodzakelijke stappen voor hun persoonlijke groei. Zoals Dabrowski aangeeft, gaat persoonlijke ontwikkeling vaak gepaard met desintegratie, maar deze momenten van ontwrichting zijn essentieel voor het ontdekken van een hoger niveau van zelfbewustzijn.

Mijn werk sluit nauw aan bij de narratieve benadering van Wibe Veenbaas, waarbij ik het levensverhaal van de cliënt onderzoek en ruimte bied voor herstructurering van beperkende verhalen. Dit creëert ruimte voor de cliënt om opnieuw betekenis te geven aan hun ervaringen en zich vrij te maken van beperkende overtuigingen.

In lijn met Martin Buber’s filosofie creëer ik een ruimte waarin de cliënt zich kan ontmoeten als ‘jij’, niet als object, maar als volledig subject, waar ik mij volledig presenteer zonder vooroordelen. Het stelt de cliënt in staat om zichzelf authentiek te ontdekken en een diepere verbinding te maken met hun innerlijke wereld, zonder de druk van externe verwachtingen of geforceerde veranderingen. Dit maak mijn coaching niet alleen effectiever, maar ook fundamenteel respectvol voor het unieke verhaal van de cliënt en hun reis naar zelfverwerkelijking.

Door de integratie van deze existentiële, narratieve en dialectische perspectieven, zie ik coaching niet als een techniek om een bepaald resultaat af te dwingen, maar als een proces van ont-moeten, waarbij de cliënt zelf de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen. De kracht van mijn benadering ligt in het samen ontdekken van de diepe, vaak verborgen lagen van de menselijke ervaring, met volledige openheid en zonder oordeel.

Samenvattend: de essentie van mijn coachingstijl, beïnvloed door deze denkers, is dat echte transformatie voortkomt uit ontdekking en aanvaarding. Het is de ruimte geven voor ont-dekken en het actief luisteren naar wat er niet altijd zichtbaar is – in woorden, in lichaamstaal, en in de onderstroom van energie en betekenis. Het is niet het streven naar oplossingen, maar het samen onderzoeken van de vragen die zich aandienen, zodat de cliënt zelf de antwoorden kan vinden die ze diep van binnen al bezitten.