Ik acht jou…

Er staan heel wat artikelen op mijn website over de tien geboden. Ik heb er zelfs een (al zeg ik het zelf) prachtige e-learning over gemaakt.
Een van de lastigste geboden lijkt te zijn: Eer je vader en je moeder.

Ouders, net als wij, zijn gevormd door hun eigen verleden, door de geschiedenis die hen voorafging. Als we de complexiteit van hun bestaan willen begrijpen, moeten we verder kijken dan onze eigen pijn, frustratie of teleurstelling. Dit gaat voorbij het makkelijkere pad van schuld of slachtofferschap, van “zij hadden dit moeten doen” of “ze hebben me niet genoeg gegeven”. Dit is het moment om te kiezen voor volwassenheid – om in plaats daarvan te kijken naar de omstandigheden die hun keuzes vormden en onszelf de ruimte te geven om die waarheid te erkennen.

Het is belangrijk om niet in de valkuil van slachtofferschap te stappen – die positie waarin we blijven hangen in wat niet is gegeven, wat ons niet is aangereikt, wat wij hebben gemist. Dat pad zorgt ervoor dat we gevangen blijven in onze pijn, dat we blijven steken in wat ons is tekortgedaan. Maar tegelijkertijd kunnen we ook niet in de rol van de redder stappen, door onze ouders of onszelf onterecht te verheffen, als een manier om onze onzekerheden te maskeren. Het is een verleiding die vaak voorkomt als we proberen de onvolmaaktheden van onze ouders te bedekken door hen op een voetstuk te plaatsen.

De uitdaging ligt in het midden – in het eerlijk onder ogen zien van wat is, zonder te ontkennen of te verdraaien. Het is geen makkelijke weg. Het vraagt om een bereidheid om je eigen waarheid te spreken, zonder daar een oordeel of een etiket aan te hangen. Het gaat erom te zeggen: “Dit was mijn ervaring, en ik erken wat ik heb gemist, maar ik zie ook wat ik wel heb gekregen.”

Dat betekent dat je de moeite neemt om de geschiedenis van je ouders te begrijpen. Wat waren hun eigen pijnpunten? Welke verlangens en verlangens hadden ze, en wat konden zij geven op basis van hun eigen bagage? Ze waren ooit kinderen, jongeren, die zich staande moesten houden in een wereld die niet altijd eerlijk was. We moeten ruimte maken voor die menselijkheid. Niet om hen vrij te spreken van alles, maar om te begrijpen waarom ze waren zoals ze waren.

Er is geen volwassenheid zonder verantwoordelijkheid, zonder de moed om eerlijk te zijn over wat we hebben gekregen en wat we gemist hebben. Volwassen zijn betekent niet alleen dat we begrijpen wat ons is aangedaan, maar dat we dat ook kunnen verwerken zonder onze ouders onterecht te veroordelen, noch onszelf te verstoppen achter excuses of zelfmedelijden. We mogen hen niet vereenvoudigen tot ‘slechte ouders’ of onszelf in de rol van slachtoffer plaatsen. We zijn geen kinderen meer.

Als we onze ouders echt willen achten, betekent dit dat we hen zien als mensen met hun eigen strijd, hoop, falen en successen. We erkennen dat ze ons hebben gegeven wat ze konden geven, zelfs als dat soms niet genoeg leek. We zien hun geschiedenis, hun pijn, hun veerkracht – en we laten dat deel uitmaken van onze waarheid. En daarmee geven we onszelf de ruimte om op een volwassen manier te reageren op wat ons is overkomen, zonder ons vast te houden aan woede, verdriet of ontkenning.

De volwassen waarheid is niet altijd gemakkelijk. Het vraagt moed om zowel de zwakheden als de sterke punten van onze ouders te erkennen en tegelijkertijd onze eigen gevoelens van tekort te omarmen. Het betekent dat we onze pijn niet moeten ontkennen, maar er een plek voor moeten vinden in ons verhaal, zonder dat het ons blijft beheersen. We leren dat het mogelijk is om onze ouders te respecteren zonder hun gedrag goed te praten, en om onszelf te bevrijden van de rol van slachtoffer of aanklager. Het betekent ruimte maken voor zelfcompassie, zowel voor onszelf als voor hen.

Ouders hebben ons niet alles kunnen geven – en dat is iets wat we moeten erkennen zonder wrok of oordeel. Maar juist door hen te zien in hun volledige menselijkheid, kunnen we de waarde van wat ze ons wel hebben gegeven echt begrijpen. En wanneer we dit proces aangaan, ontdekken we dat de ware volwassenheid ligt in het geven van taal aan onze waarheid. Zonder verwijten, zonder ontsnappen naar slachtofferschap, zonder de druk van onrealistische verwachtingen. Gewoon door te erkennen: “Dit is mijn verhaal, en ik ben verantwoordelijk voor hoe ik ermee omga.”

Het is pas als we die waarheid omarmen – in al zijn complexiteit en nuance – dat we onszelf de vrijheid geven om volwassener, vollediger en vrijer te leven. In deze volwassenheid vinden we de rust om onze ouders te achten voor wat zij ons gaven, voor wat zij waren, voor de levens die zij leefden, en tegelijkertijd voor wat wij zelf zijn geworden door wat zij ons niet konden geven.

En daarin schuilt de ware kracht: het kunnen zien van onze ouders, onszelf, en onze geschiedenis met open ogen – zonder ontkenning, zonder slachtoffers, zonder aanklagers. Gewoon, in volledige acceptatie en eerbied voor wat is geweest.

De Kracht van Achten

De woorden “Ik acht jou, Ik acht jouw achtergrond, Ik acht alles wat jou beweegt” resoneren diep, niet alleen als een simpele uitdrukking van respect, maar als een uitnodiging tot reflectie, begrip en verbinding. Deze drie regels bevatten een ongelooflijke rijkdom aan betekenis die het vermogen van de spreker en de ontvanger van die achting overstijgt. Ze bieden een pad naar een diepere, meer empathische manier van omgaan met anderen, maar ook met onszelf. Wat betekent het precies om iemand te “achten”? En wat zou het kunnen betekenen om deze achting in al zijn complexiteit te omarmen?

De Diepte van Achten
In het dagelijks leven gebruiken we het woord “achten” vaak als een beleefdheidsvorm, een manier om respect te tonen voor iemands status, positie of leeftijd. Maar we worden met deze zingen uitgedaagd om verder te kijken. Achten gaat bij niet om oppervlakkige beleefdheid, maar om een dieper, meer fundamenteel respect voor de ander als compleet mens, met een eigen verleden, worstelingen, en persoonlijke ervaringen.

“Ik acht jou” is dan niet slechts een simpel statement; het is een erkenning van de ander in hun volledige complexiteit. Het zegt niet alleen: “Ik zie jou,” maar ook: “Ik waardeer jou voor wie jij bent, in al je gelaagdheid en dynamiek.” Het impliceert dat de ander niet slechts een moment in de tijd vertegenwoordigt, maar een leven vol ervaringen, keuzes en invloeden.

Het Achten van de Achtergrond
Wanneer we vervolgens zeggen: “Ik acht jouw achtergrond,” roept dat een van de diepste vormen van empathie op. Het gaat niet alleen om de persoon in het hier en nu, maar om hun geschiedenis, de mensen die hen hebben opgevoed, de samenleving waarin ze zich hebben gevormd. Het erkennen van iemands achtergrond is een manier om het pad van de ander te begrijpen. Wie waren hun ouders? Wat was hun omgeving? Welke obstakels of voordelen stonden hen ter beschikking in hun levensreis? Dit is niet zomaar een abstracte overweging, maar een uitnodiging om de verhalen van anderen in hun volle rijkdom te zien, zonder vooroordelen.

Het zou makkelijk zijn om te oordelen, om de ander te reduceren tot hun fouten of tekortkomingen, vooral wanneer we zelf niet de lasten dragen die zij mogelijk hebben gedragen. Maar Trefossa nodigt ons uit om voorbij dat snelle oordeel te kijken en te zien wat iemand heeft meegemaakt om te worden wie zij zijn. Dit maakt het mogelijk om echte verbinding te voelen, omdat we begrijpen dat iemands leven vaak gekenmerkt wordt door een reeks invloeden die hen vormen, zowel positieve als negatieve. Deze bewustwording maakt ruimte voor mededogen, en leidt ons van oppervlakkig respect naar diepere, betekenisvollere relaties.

Het Achten van Wat de Ander Beweegt
De laatste regel, “Ik acht alles wat jou beweegt,” voegt een extra dimensie toe aan deze achting. Het vraagt niet alleen om een begrip van iemands verleden, maar ook om het erkennen van de krachten die de ander vandaag de dag drijven. Wat zijn hun dromen, hun verlangens, hun angsten? Wat motiveert hen om elke dag weer op te staan en door te gaan? Het is een uitnodiging om de innerlijke wereld van de ander te respecteren – niet alleen hun gedragingen, maar de diepere redenen achter hun keuzes en acties.

Het is gemakkelijk om een ander te beoordelen op basis van wat zij doen of zeggen, zonder te begrijpen waarom ze dat doen. Het is veel moeilijker (maar veel waardevoller) om te proberen te begrijpen wat hen drijft. Wat waren de vroege invloeden die hun keuzes hebben gevormd? Welke verlangens of trauma’s bepalen hun reacties? Het gaat niet om het goedkeuren van elke handeling, maar om het respecteren van de reis die hen heeft geleid naar de persoon die ze nu zijn.

Deze benadering gaat veel verder dan het oppervlakkige begrip van wat iemand “doet”. Het vraagt ons om te kijken naar de onderliggende motieven, naar de diepere oorzaken van gedrag en denken. Dit is de essentie van authentiek respect: het vermogen om te erkennen dat mensen vaak complexer zijn dan we in eerste instantie zien, en dat we hun handelen kunnen begrijpen wanneer we kijken naar wat hen in beweging zet.

Achten zonder Oordeel
Wat deze drie regels met elkaar gemeen hebben, is dat ze ons oproepen om zonder oordeel te kijken naar de ander. Vaak gaan we door het leven met het idee dat anderen ofwel goed of slecht zijn, vaak in zwart-wit termen van succes of mislukking. Trefossa moedigt ons aan om voorbij deze dualiteiten te kijken en te zien dat elk mens gevormd is door een wirwar van invloeden, keuzes, en omstandigheden. Deze manier van denken vraagt ons om afstand te nemen van oppervlakkige oordelen en ons in plaats daarvan te verdiepen in de context van de ander.

Het biedt ons de ruimte om de ander te zien zonder de last van onze eigen projecties en verwachtingen. Dit betekent dat we kunnen beginnen met het echt “achten” van de ander in hun volledig menselijke vorm: met hun verhalen, uitdagingen, vreugden en verdriet. In plaats van hen te veroordelen of te idealiseren, kunnen we hen gewoon zien als mensen die hun eigen weg banen, met alles wat hen heeft gevormd en beweegt.

De Verandering die Achten teweegbrengt
Wanneer we iemand echt “achten” zoals Trefossa ons aanraadt, gebeurt er iets wezenlijks. We stoppen met het vasthouden van de ander aan onze persoonlijke verwachtingen of negatieve oordelen. In plaats daarvan kijken we met een open blik, en het resultaat is vaak een grotere verbinding en dieper begrip. Wanneer we begrijpen wat de ander heeft meegemaakt, en wat hen beweegt, kunnen we op een veel rijkere manier met hen omgaan. We zijn in staat om onze relaties te verrijken door ze te benaderen met nieuwsgierigheid en compassie in plaats van afstand of oordeel.

Deze manier van achting maakt ruimte voor transformatie – zowel voor onszelf als voor de ander. Het helpt ons om onze relaties te verdiepen, onze perceptie van de wereld te verruimen, en ons vermogen tot empathie en verbinding te vergroten. Wat begon als een eenvoudige verklaring van respect, wordt uiteindelijk een weg naar groei, zowel persoonlijk als gezamenlijk.

De drie regels “Ik acht jou” bevatten een krachtige uitnodiging om voorbij de oppervlakkigheid van alledaags respect te kijken. Ze vragen ons niet alleen om de ander te zien, maar om hun achtergrond te begrijpen en te waarderen wat hen beweegt. Dit is een uitnodiging om te stoppen met oordelen, om onszelf de ruimte te geven voor echte empathie, en om ons te verbinden met anderen op een dieper, menselijker niveau. Het is een uitnodiging om niet alleen de ander te respecteren, maar hen te begrijpen, te zien in hun volledige context en met al hun complexiteit. Alleen op die manier kunnen we werkelijk achting betuigen – zonder verwachtingen, zonder voorwaarden, maar met een open hart en een open geest.

---

De kracht van buigen

De Moeilijkheid Buigen
Het is een van de moeilijkste momenten in het leven van een volwassen kind: het moment waarop je erkent dat je ouders niet in staat zijn om jou alles te geven wat je ooit als kind had gehoopt, en dat je zelf de verantwoordelijkheid moet nemen voor het vullen van de leegtes die hun liefde en zorg niet volledig konden vullen. Het is dan ook een moment waarin een symbolische buiging kan worden gemaakt – een gebaar van achting, respect en acceptatie voor wie zij zijn. Maar die buiging is verre van eenvoudig. Het roept weerstand op, vooral in de diepten van ons innerlijke kind. Het voelt als een verraad, een erkenning dat de liefde die we ooit zo verlangden, niet meer kan komen op de manier waarop we hadden gehoopt.

Dit dilemma roept vragen op over waarom zo’n simpele daad als het maken van een buiging tegenover onze ouders zo lastig kan zijn. Waarom lijkt het voor veel van ons een onmogelijke stap, gevuld met pijn, conflict en een gevoel van verlies? En waarom lijkt het ook verbonden te zijn met het gevoel dat we iets van onszelf moeten opgeven? Laten we deze complexe dynamiek eens nader onderzoeken, met de focus op de innerlijke strijd tussen de volwassen zelf en het innerlijke kind.

De Innerlijke Strijd
Als kind is het verlangen naar onvoorwaardelijke liefde en zorg een fundament van ons bestaan. We kijken naar onze ouders als de bron van veiligheid, steun en bevestiging. Het is bijna instinctief: we hopen dat zij in alles wat we doen en zijn ons tegemoet komen, zowel materieel als emotioneel. Maar dit verlangen blijft vaak onvervuld. Zelfs de beste ouders kunnen ons niet alles geven wat we nodig hebben. Misschien was er geen ruimte voor emotionele openheid, of misschien ontbrak het hen aan de middelen of kennis om ons te geven wat we zochten.

Wanneer we als volwassenen terugkijken naar onze ouders, zien we in hun onvolkomenheden vaak niet alleen hun menselijke kwetsbaarheid, maar ook onze eigen pijn en gemis. Het is als een onvoltooid gesprek dat we als kind hadden willen voeren, waarin we hen vroegen voor alles wat we nodig hadden, maar nooit helemaal kregen. Het voelen van die gemiste behoeften kan diep doorwerken in ons volwassen leven.

Het innerlijke kind dat in ons leeft, heeft het vaak moeilijk met het idee om volledig te accepteren dat het niet alles krijgt van zijn ouders. De gedachte dat we moeten erkennen dat die onvolledige liefde en zorg nooit helemaal rechtgezet zal kunnen worden door hen, voelt als een diep verraad aan dat innerlijk kind. Het innerlijk kind roept: “Als ik mijn ouders erken voor wie ze zijn, geef ik dan niet op wat ik altijd van hen heb gewenst? Is dit niet hetzelfde als zeggen dat ik nooit meer van hen zal ontvangen wat ik nodig had?”

De buiging die we zouden moeten maken, wordt dan vaak ervaren als een definitieve breuk. Het voelt als het dichtgooien van een deur naar een kinderwens die niet vervuld is, een deur die we altijd open hadden willen houden, zelfs als volwassenen. Het lijkt een verlies van de hoop dat we op een dag zullen krijgen wat we gemist hebben – een soort emotionele echtscheiding van onze ouders. En die gedachte is pijnlijk.

De Buiging en Het Loslaten van Onbewuste Verwachtingen
De reden waarom deze buiging zo lastig is, is ook omdat het ons confronteert met een ongemakkelijke waarheid: naarmate we ouder worden, wordt het duidelijk dat onze ouders ons niet meer kunnen geven wat we als kind verlangden. Dit kan zich op verschillende manieren manifesteren – van materiële zaken die niet gegeven zijn, tot emotionele steun die we nooit hebben ontvangen.

Het is in die tijd, vaak rond het moment dat de prefrontale cortex volledig ontwikkeld is (rond de leeftijd van 23), dat we de realiteit onder ogen moeten zien: de deur naar dat soort ontvangen liefde, zorg en bevestiging van onze ouders is feitelijk dicht. Wat we van hen kunnen verwachten is begrensd, omdat zij hun eigen beperkingen hebben, net zoals wij die van ons hebben. Maar die realisatie kan pijnlijk zijn. Het voelt alsof de deur definitief dichtgaat, alsof we in de koude ruimte van de volwassenheid achterblijven zonder de steun die we als kind hadden gewenst.

Maar hier schuilt de paradox: die deur was al dicht. Het probleem is niet dat we nu iets verliezen, maar dat we als volwassene pas echt kunnen beginnen met het geven aan onszelf wat we altijd al zochten. De emotionele lege ruimte die we als kind voelden, moet nu worden gevuld door onszelf, niet door onze ouders. Het is de taak van de volwassene om, in plaats van te blijven hopen op iets dat nooit komt, die lege plek te vullen met eigen zorg, compassie en zelfliefde. En dat is wat we onszelf vaak niet willen toestaan.

De Koude Eenzaamheid van Buigen
Het idee dat we de verantwoordelijkheid voor onszelf moeten nemen, kan leiden tot een gevoel van eenzaamheid. Het is een geïsoleerd gevoel, omdat het in wezen betekent dat we de steun van anderen niet meer kunnen verwachten op dezelfde manier als we die vroeger verlangden. In plaats van te hopen op een magische transformatie van onze ouders, worden we gedwongen om in onze eigen kracht te staan en onszelf de zorg te geven die we nodig hebben.

Maar die eenzaamheid is niet de definitieve afwijzing die we in eerste instantie denken dat het is. Het is een overgang. Het is de volwassen versie van onszelf die in staat is om de leegtes te vullen die onze ouders niet konden invullen, en het is de bevrijding van de afhankelijkheid van hun goedkeuring of liefde. Het is de verantwoordelijkheid nemen voor onze eigen ontwikkeling, zonder te blijven wachten op een oplossing die er nooit zal komen.

De Werkelijke Buiging
De werkelijke buiging die we maken, is naar onze ouders toe en naar onszelf. Het is een buiging naar onze eigen kracht en volwassenheid, omdat we alles nemen wat we kregen van onze ouders en alles nemen wat we niet kregen van onze ouders. Wanneer we kunnen erkennen dat we nooit meer zullen ontvangen wat we dachten nodig te hebben van onze ouders, kunnen we beginnen met het geven aan onszelf wat we zochten. Dit is het moment waarop we ons innerlijk kind niet langer als een slachtoffer zien, maar als een metgezel op onze reis naar persoonlijke groei.

Het is een diepe daad van zelfcompassie, waarin we ons realiseren dat de verantwoordelijkheid voor ons geluk en onze emotionele vervulling in onze eigen handen ligt. Wanneer we die verantwoordelijkheid omarmen, maakt dat de buiging naar onze ouders onbelangrijk, omdat we eindelijk leren dat de liefde die we zoeken, altijd al binnenin onszelf aanwezig is.

De Bevrijding van de Buiging
De moeite van het maken van die buiging is het proces van het loslaten van onbewuste verwachtingen en het accepteren van de beperkingen van onze ouders. Het voelt als een verlies, maar in werkelijkheid is het een bevrijding – het opent de deur naar onze eigen kracht en verantwoordelijkheid. De echte kracht ligt niet in het ontvangen van wat we ooit verlangden van onze ouders, maar in het leren om dat zelf aan onszelf te geven. Het is een proces van volwassen worden, en het biedt ons de mogelijkheid om uiteindelijk in volledige vrijheid en zelfbewustzijn te leven.