Hoogbegaafden en de flow

Hoogbegaafden hebben voldoende uitdaging nodig.
Ik zou bijna de 80/20-regel willen hanteren: 80% iets nieuws leren en 20% herhaling.

Uitdaging is voor een hoogbegaafde, als glucose voor een diabeticus.
Krijgen hoogbegaafden niet voldoende uitdaging, dan vertonen ze overeenkomstige kenmerken van een diabeticus die een hypo (laag bloedglucosegehalte) heeft:
* honger of een wee gevoel;
* onrust;
* moeite met concentreren;
* duizeligheid (teveel opties, niet kunnen kiezen);
* hoofdpijn;
* hartkloppingen;
* geïrriteerd (overal tegenop zien);
* agressiviteit (boosheid en onvrede);
* wisselende stemmingen (verdriet en angst);
* uiteindelijk bewusteloosheid (depressie, apathie)

Wat mij opvalt is dat voor een hoogbegaafden die niet voldoende uitdaging krijgt het leven van kwaad tot erger lijkt te gaan/worden. Hij krijgt psychische klachten en houdt zich met allerlei dingen bezig die niet voedend zijn (zoals gedachtenkronkels) en komt uiteindelijk in een apatische toestand terecht, waarin hij niet in zijn kracht staat, laat staan zijn hart volgt. De entropie doet vanzelf zijn werk.
Lees hiervoor: serendipiteit-synchroniciteit-en-entropie/; volwaardig-leven/; discipline-noodzakelijk-persoonlijke-ontwikkeling/ en de-stroom-van-het-leven/

Wat een hoogbegaafde makkelijk vergeet is, dat alles van waarde inspanning kost. Dus als je iets wilt bereiken, dan zul daarvoor inspanning moeten leveren, vlieguren moeten maken. Discipline is over het algemeen iets wat een hoogbegaafde op latere leeftijd pas krijgt te leren, omdat van jongs af aan hem de dingen zonder inspanning lukten. Een paar embodio’s (blessure gevoeligheden) die Tessa Kieboom noemt, zijn hier van toepassing, nl.:
* zichzelf als norm zien (vroeger ging het vanzelf, dus dat moet nu ook, anders kan ik het niet);
* vergeten dat iets bereiken tijd kost;
* te vlug klaar willen zijn
* teveel aandacht aan iets simpels besteden door uren met details bezig te zijn en dan denken het niet te kunnen;
* briljante smoezen bedenken, die de ware reden waarom hij/zij het niet durft verdoezelen.

Bovenstaande tekening laat zien dat je in een fase in je leven kan zitten dat je alleen met dubbele inspanning iets lijkt te bereiken. Dat is het goede nieuws: je bereikt uiteindelijk iets concreets. Je moet dan vaak hard werken om werk op je niveau te vinden, maar als je op je niveau zit dan komt er een moment dat met minder inspanning je veel meer bereikt en dat heet: de FLOW!
In de Flow klopt wat je doet met wie je bent en is het resultaat zichtbaar.
Maar inspanning en alertheid blijft nodig. Niets van waarde gaat vanzelf.

Daar kom je dus ook niet van zelf! Terwijl veel hoogbegaafden denken dat, wanneer ze altijd onder of ver onder hun niveau hebben gewerkt of als ze al heel lang geen uitdaging meer hebben gehad, dat ze met een klein beetje uitdaging onmiddellijk de flow bereikt moet hebben. Ze zijn dan teleurgesteld als dat niet zo is. Het lijkt dan dat ze eerst door een zware branding heen moeten, waardoor alles tegen lijkt te zitten en leggen het hoofd dan heel makkelijk weer in de schoot.
Als je in het negatieve gedeelte van de tekening zit, dan is dat ook zo. Dan moet je veel inspanning leveren om door de branding heen te komen om enig resultaat te kunnen zien.
Als je niet gedisciplineerd bent, dan zak je vanzelf dankzij de entropie weer naar een lager of negatief resultaat. Dat wordt gevolgd door een passieve inzet. Ben je daar niet alert op en zet je je niet in, dan zie je dat nog minder inzet, nog minder resultaat of zelfs een negatief resultaat teweeg breng, waardoor je je slachtoffer kunt voelen. Zonder inspanning levert dat nog meer negatief resultaat op, en dat mondt uiteindelijk uit in een depressie, bore-out of apathie-houding.

Waar je zit, dat kun je horen aan jouw taalgebruik: is je taal negatief, moedeloos en komen er woorden als ‘altijd’ en ‘nooit’ voorbij of geef je de schuld aan anderen, dan zit je in het slachtofferschap! Hoe langer je daarin wegzakt, hoe moeilijker het is om eruit te komen. Maar met hulp van een coach en je eigen wil om er uit te komen, dan kom je een heel eind.
Maar ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen!

Discipline in het aangaan van uitdagingen is dus het sleutelwoord voor hoogbegaafden! Dan kom je daar waar alles klopt: inzet, wie je bent en resultaat!

Doordat een hoogbegaafde vooral weet wat hij niet weet en vergeet wat hij wel weet, komt het veel vaker voor dat een hoogbegaafde een functie onder zijn niveau neemt/heeft, in plaats van op zijn niveau, laat staan boven het niveau van dit moment.
Daarnaast ken ik teveel hoogbegaafden die zichzelf briljante argumenten geven om toch maar niet buiten de eigen box te hoeven stappen en het op die manier houden zoals het was of een hele kleine aanpassing aan brengen.
In beide gevallen is het goed om een coach te raadplegen, die verstand heeft van deze embodio’s van hoogbegaafden en door deze façade durft te prikken en voelt of iets wat gezegd wordt kloppend is en dat ook bespreekbaar durft te maken. Een coach, peers of vrienden die oprecht durven te twijfelen aan wat je zegt, hoe geweldig het ook klinkt, is geen overbodige luxe, maar een noodzaak.

Voor hoogbegaafden geldt zeker wat Robert Quinn zegt: ‘Het is of langzaam sterven of diepgaand veranderen!’

Hier twee podcasts die gaan over de noodzaak van uitdagingen (opgenomen samen met Martijn) en de uit-stand (opgenomen met Sanne):