Gaslighting in een relatie
Het gaslighteffect: hoe herken je mentale manipulatie in een relatie?
Je partner zit schaamteloos te flirten met een ander terwijl jij ernaast zit, je moeder maakt kleinerende opmerkingen over alles wat je doet of je baas geeft je een-op-een complimenten terwijl hij je in het bijzijn van je collega’s volledig afvalt. Dit zijn allemaal voorbeelden van gaslighting. Maar wat houdt het gaslighteffect eigenlijk in?
auteur: Chantal Van Veen
datum: februari 2019
website: https://www.inspirerendleven.nl/gastlight-effect/
Wat houdt het gaslighteffect in?
Gaslighting is een vorm van mentale, narcistische mishandeling en manipulatie die heel moeilijk te herkennen is. Het gaslighteffect is het gevolg van een relatie tussen twee mensen: een gaslighter en een gaslightee. Een gaslighter kan zowel een man als vrouw zijn, echtgeno(o)t(e) of geliefde, baas of collega, ouder, broer of zus, maar allemaal zorgen ze ervoor dat je gaat twijfelen aan je eigen kijk op de werkelijkheid. De gaslighter moet namelijk zijn gelijk krijgen om zijn zelfbeeld hoog te houden en zijn gevoel van controle te bewaren. Hij of zij probeert je er van te overtuigen dat je je eigen gedrag of motivaties niet goed herinnert, verkeerd begrijpt of verkeerd interpreteert. De gaslightee laat zijn of haar beeld bepalen door deze gaslighter, omdat ze hem aanbidt en zijn goedkeuring zoekt.
Gaslighten is te vergelijken met een sluipende ziekte. Het speelt in op je diepste angsten, wensen en grootste zorgen. Als iemand die we vertrouwen of respecteren iets vol overtuiging vertelt, is het soms moeilijk dit niet te geloven. Wanneer we de gaslighter aanbidden, wordt het nog moeilijker om je eigen kijk op de werkelijkheid te behouden.
De drie fases van gaslighten
Vaak gaat gaslighten van kwaad tot erger. In het begin valt het nog mee, maar gaandeweg krijgt het gaslighten een grotere plek in je leven. Het houdt je in je gedachten voortdurend bezig en het beheerst je gevoelens. Je kunt uiteindelijk zelfs terechtkomen in een diepe depressie. Gaslighten verloopt in de volgende drie fases:
Fase 1: Ongeloof
Fase 1 wordt gekenmerkt door ongeloof. Je gaslighter zegt iets afschuwelijks en jij gaat ervan uit dat je het niet goed hebt begrepen of dat hij misschien gewoon een grapje maakte. Je vindt de opmerking zo misplaatst dat je je er niks van aantrekt of juist een lange discussie aangaat. Je bent in ieder geval behoorlijk overtuigd van je eigen standpunt. Tuurlijk zou je bevestiging van je gaslighter prettig vinden, maar dat betekent niet dat je hier wanhopig naar op zoek bent.
Fase 2: Verdediging
In fase 2 krijg je de behoefte om jezelf te verdedigen. Je wilt je gaslighter in het ongelijk stellen. Je gaat daarom op zoek naar bewijzen en bent voortdurend met hem in discussie. Voor een groot gedeelte van de tijd spelen deze discussies zich echter in je hoofd af. Ook ben je wanhopig op zoek naar bevestiging van jouw gaslighter.
Fase 3: Depressie
Fase 3 van gaslighten is de depressie, de vervelendste fase van allemaal. Je probeert nu, in tegenstelling tot bij de vorige fases, te bewijzen dat je gaslighter gelijk heeft. Hiermee hoop je de dingen op zijn manier te kunnen doen om eindelijk zijn goedkeuring te krijgen. In deze fase ben je meestal uitgeput en te moe om de discussie aan te gaan.
Ga altijd op je gevoel af en vertrouw het stemmetje vanbinnen. Voelt iets niet goed? Probeer er met je vrienden of familie over te praten en zoek op tijd hulp om jezelf te beschermen.
Soorten gaslighting: zo herken je een gaslighter
De partner zit schaamteloos te flirten met een ander terwijl jij ernaast zit, je moeder maakt kleinerende opmerkingen over alles wat je doet of je baas geeft je een-op-een complimenten terwijl hij je in het bijzijn van je collega’s volledig afvalt. Dit zijn allemaal voorbeelden van gaslighting. Maar wat houdt het gaslighteffect eigenlijk in?
auteur: Chantal Van Veen
datum: februari 2019
website: https://www.inspirerendleven.nl/gaslighting/
Wat houdt het gaslighteffect in?
Gaslighting is een vorm van mentale, narcistische mishandeling en manipulatie die heel moeilijk te herkennen is. Het gaslighteffect is het gevolg van een relatie tussen twee mensen: een gaslighter en een gaslightee. Hierbij moet de gaslighter gelijk krijgen om zijn zelfbeeld hoog te houden en zijn gevoel van controle te bewaren. De gaslightee laat haar beeld bepalen door deze gaslighter, omdat ze hem aanbidt en zijn goedkeuring zoekt.
Gaslighten is te vergelijken met een sluipende ziekte. Het speelt in op je diepste angsten, wensen en grootste zorgen. Als iemand die we vertrouwen of respecteren iets vol overtuiging vertelt, is het soms moeilijk dit niet te geloven. Wanneer we de gaslighter aanbidden, wordt het nog moeilijker om je eigen kijk op de werkelijkheid te behouden.
Verschillende soorten gaslighters
Er bestaan veel verschillende vormen van gaslighten. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van vormen die gaslighten kan aannemen.
* De betoverende gaslighter die een hele wereld voor je schept
De betoverende gaslighter vervormt de werkelijkheid en eist dat je meegaat in zijn vervormde kijk op dingen. Hij doet net alsof hij niets vreemds gedaan heeft. Vervolgens geeft hij jou het gevoel dat jij degene bent die onredelijk is omdat je zo van streek bent, ook al komt dit door iets wat hij heeft gedaan. Sommigen maken voortdurend gebruik van deze vorm van gaslighting. Anderen misschien af en toe, bijvoorbeeld na een ruzie.
* De aardige-kerel-gaslighter: als je niet precies kunt aangeven wat er niet klopt
Een man die redelijk en goed over wil komen, maar tegelijkertijd niets uit de weg gaat om zijn zin te krijgen. Dat is hoe je de aardige-kerel-gaslighter kunt omschrijven. Op deze manier lijkt het bijvoorbeeld een hele tijd dat je gaslighter je respecteert, terwijl hij je het gevoel weet te geven dat je niet goed weet waar je het over hebt. Wanneer je een relatie met zo iemand hebt, kan het zijn dat je vaak verwarring voelt. Je voelt je afgewezen en niet gerespecteerd. Je kan daarentegen niet precies benoemen wat er niet klopt.
* De intimidator die je pest, schuldgevoelens geeft en dingen achterhoudt
Waar de vorige soorten gaslighters soms moeilijk te herkennen zijn, is deze vorm van gaslighting duidelijk problematischer. De intimidator gaat tekeer, vertoont kleinerend gedrag, praat je schuldgevoelens aan of sluit je buiten. Ergens weet je dat je het helemaal niet prettig vindt dat je zo wordt behandeld, maar je hebt redenen waarom je dit gedrag tolereert. Een relatie met een intimidator kan, op zijn zachtst gezegd, een hele uitdaging zijn.
Wanneer je goed oplet, kan iedereen wel manipulerend gedrag vertonen. Kijk er daarom mee uit om iemand meteen als een gaslighter te bestempelen, maar pas goed op voor de alarmbellen in je hoofd. Als iets niet goed voelt, probeer dan te praten met je omgeving en met mensen die je vertrouwt.
