Familie-opstellingen
In deze tijd hoor je heel veel over familieopstellingen! Mede ook door het prachtige boek ‘de Fontein’ van Els van Steijn, waar ik zelf een prachtige e-learning over gemaakt heb.
13 jaar geleden deed ik er twee opleidingen op het gebied van het gedachtengoed van Bert Hellinger, familiesystemen en opstellingen.
Ik pas het volop toe in mijn werk, maar ik doe geen daadwerkelijke familieopstellingen. Dat besteed ik graag uit aan Karin Deden en Nell Parre (www.parre-deden.nl). Zij zijn vakvrouwen met meer dan 25 jaar ervaring. Zij doen de opstelling met zeer veel respect, heel integer en volgen vol wat zich aandient en reflecteren op elkaar, houden elkaar scherp.
Ik zie veel van mijn collega’s opstellingen doen en zie dan precies dat fout gaan wat zo kwetsbaar is aan een familieopstelling. Je werkt op de onderlaag, in het onderbewuste, waar je geen overlevingsmechanismen hebt. Dus je bent buitengewoon kwetsbaar voor overdracht van de begeleider. Ik heb te vaak gezien dat het verhaal van de client, het verhaal van de begeleider werd en daarin gestuurd werd. Dus pas op! Het is een kostbaar en zeer kwetsbaar middel.
Die kwetsbaarheid en het maken van fouten door geen rekening te houden met de 4 wetten maakte dat het heel lang geduurd heeft voordat ik zelf in het openbaar opstellingen ging doen. In middels heb ik genoeg opleidingen gedaan, ben ik heel vaak representant bij kundige opstellers geweest en heb ik collega’s gevonden die er net zo respectvol mee omgaan, dat we sinds 2023 begonnen zijn met opstellingen in Ede. Kijk voor meer informatie daarover op: https://emmaus-academie.nl/opstellingen/
Wat het precies is, dat is prachtig verwoord door: Annick Verbeke, op haar website: https://awareness-selfhealing.com/
FamilieOpstelling … en het pad van de Ziel.
Opstellingen voor familie dienen ALTIJD in de eerste plaats gericht te zijn om je eigen innerlijke reis bij de hand te nemen.
Fysieke, energetische en psyche-emotionele reacties die zich voor doen tijdens een opstelling wijzen op een proces met jezelf.
Een familieopstelling is een fascinerend en uniek leerproces. Het schenkt je waardevolle inzichten en een nieuw, verruimd bewustzijn. Je kan heel sterk voelen hoe innig je verbonden bent met je voorouders. Eens je onbewuste verstrikkingen zijn opgelost ga je merken welke positieve krachten van hen naar jou toestromen. Bovendien ga je meer ontspannen door het leven en zal je jezelf dankbaar zijn dat je de oude problemen achter je hebt gelaten.
Tijdens een familieopstelling wordt duidelijk dat wij verbonden zijn met onze voorouders door banden van loyaliteit. Wij dragen onverwerkte emotionele ladingen mee en manifesteren deze onbewust in ons eigen leven – met soms destructieve gevolgen voor ons en de mensen om ons heen. Familieopstellingen is een methode die, zonder veel woorden, ons laat zien welke plek we in ons huidige gezin of onze familie van herkomst innemen. Opstellingen helpen om tot dan toe verborgen of half bewuste verbanden te zien, én wat mogelijke wegen zijn om ons, liefdevol, los te maken uit verstrikkingen. Opstellingen zijn ook een manier van naar de wereld en het leven kijken: zonder oordeel, zonder dat het een beter is dan het ander. Met name dit aspect wordt door veel deelnemers als prettig en bevrijdend ervaren.
Elke familie heeft een familiegeweten. Dat geweten leeft en handelt volgens de natuurwetten: het heeft een natuurlijk evenwicht. Als er echter in een familie iets gebeurt (dood, uitsluiting, scheiding …) waardoor er onevenwicht ontstaat, dan zal het familiegeweten via andere familieleden op zoek gaan naar een nieuw evenwicht. Als een moeder bijvoorbeeld haar verdriet om haar overleden moeder nooit heeft verwerkt, kan dat onbewust door de dochter opgepikt worden. Ze voelt onbewust het onevenwicht en ze gaat dan in plaats van haar moeder dat verdriet uitleven door bijvoorbeeld depressief te worden, of door zich van het leven te willen beroven. Onbewust zegt ze dan: ‘Ik zal wel lijden in jouw plaats, mama.’ Zo groot is onze loyaliteit en liefde voor onze familieleden dat we er ons leven voor geven.
Omdat je tijdens een familieopstelling deze banden van loyaliteit bewust maakt, zijn opstellingen zo effectief. Je herkent daarbij hoe sterk de invloed van je voorouders op je eigen leven was en je ziet hoeveel meer vrijheid het je geeft als je deze vaak destructieve aspecten loslaat.
Hoe werken familieopstellingen?
Opstellingen doe je meestal in een groep.
Degene die een thema wil inbrengen nodigt uit de kring van deelnemers mensen uit om zijn of haar familieleden te representeren.
Deze representanten hoeven daar niets voor te doen en hebben ook nauwelijks informatie over de familie van de cliënt.
De cliënt heeft alleen een paar belangrijke feiten over de familie verteld.
Dan stelt de cliënt, intuïtief, de representanten van haar of zijn familieleden in de ruimte op.
Hij legt zijn handen op de schouders van de representant van zijn moeder en brengt haar naar de plek die zijn innerlijk beeld of gevoel aangeeft.
Dan doet hij hetzelfde met de andere representanten en ook met een representant van zichzelf.
Vervolgens gebeurt er iets opmerkelijks en wonderlijks, waar we geen echte verklaring voor hebben: de representanten voelen zich als de werkelijke familieleden ten opzichte van elkaar.
Zo ontstaat een meestal herkenbaar beeld van de verhoudingen en loyaliteiten in het familiesysteem.
Samen met de begeleider wordt gezocht om compleet te maken, wat nog niet voltooid was of bijeen te brengen, wat gescheiden of verloren was.
Als iemand bijvoorbeeld onbewust een last draagt voor zijn vader, die kameraden in de oorlog heeft verloren waar nooit over gesproken is, dan is het in een opstelling mogelijk om de omgekomen kameraden op te stellen.
En wanneer die zien dat de zoon van hun makker, die het wel heeft overleefd, de neiging heeft onbewust de schuld op zich te nemen van hun dood, dan zeggen die kameraden misschien spontaan tegen de zoon van hun makker dat het hen niet helpt als zijn zoon zich schuldig voelt.
‘Ons gaat het goed, het was hij of wij.
Laat het je goed gaan, al is je vader misschien een beetje met ons gestorven.
Dergelijke zinnen in een opstelling zijn vaak ontroerende eye-openers voor de cliënt. Wanneer het beeld klopt, voelen de representanten en alle andere aanwezigen dat onmiddellijk.
Wat de cliënt er vervolgens mee doet, is uiteraard aan hem of haar.
Vaak voelt het als verlichting en een toestemming om het eigen leven vol te nemen.
Soms blijft iemand liever trouw aan een dynamiek die al zo lang zo bekend en vertrouwd is.
Ook daarover is geen oordeel.
Elke deelnemer kiest zelf en houdt zijn of haar waardigheid.
Als je je zelf vraagt: wat is een familieopstelling, dan beschrijft het bovenstaande wat een familieopstelling is.
Voor wie zijn familieopstellingen?
Opstellingen kunnen verhelderende en bevrijdende inzichten geven voor mensen die worstelen met vragen over relaties met een partner, met ouders, broers of zussen en met kinderen.
Het kunnen ook vragen zijn over hun eigen leven, over patronen die steeds terugkomen, over een diep onverklaarbaar verdriet of het steeds vastlopen in bijvoorbeeld werksituaties.
Vooral voor die vragen, die je al langer bezig houden, waar je misschien al van alles aan hebt proberen te doen, maar op een of andere manier niet heel veel verder mee komt, kunnen opstellingen een uitkomst bieden.
Want een kenmerk van levensvragen waar een opstelling kan helpen zijn juist die vragen die te maken hebben met het feit dat je deel van een familiesysteem bent en ingebonden bent in een dynamiek.
De doorwerking van een opstelling kan soms maanden, soms zelfs jaren duren.
Voortdurend vallen er kwartjes, en langzaam wordt het leven anders.
MOET JE DAARVOOR JE FAMILIE MEEBRENGEN?
Neen! Bij een familieopstelling werk je in een groep van mensen die je meestal niet kent.
Representant en Vraagsteller
Iedereen aanwezig kan uitgenodigd worden om representant te zijn, plaatsvervanger voor de familieleden die tijdens een opstelling nodig zijn. Jouw eigen familieleden zijn dus niet nodig. Het is zelfs zo dat als je familieleden toch aanwezig zouden zijn, ze gevraagd worden om niet deel te nemen aan de opstelling.
Stel dat jij met een probleem zit, dan ben jij de vraagsteller. De vraagsteller mag een vraag inbrengen, waar tijdens de opstelling een antwoord op komt. Stel dat je als vraagsteller volgende vraag zou stellen: ‘Ik word nooit gezien. Op mijn werk, in mijn gezin, in mijn vriendenkring; iedereen praat over me heen, loopt over me heen alsof ik er niet ben! Hoe komt dat?’
De begeleider zal je dan vragen naar feiten uit je familiegeschiedenis: is er sprake van uitsluiting, ziekte, dood, abortus, uitsluiting, oorlogsverleden … ? Er wordt echter niet ingegaan op het verhaaltje eromheen, zuiver de feiten zijn belangrijk. Het is belangrijk dat de representanten zo weinig mogelijk over jou en je familie weten, zodat ze het voelen beter kunnen toelaten.
In het geval dat je geen toegang hebt tot je familiegeschiedenis, bijvoorbeeld omdat je geadopteerd bent of omdat je beide ouders vroegtijdig overleden zijn, dan nog kan je een opstelling doen. De representanten gaan dan voor jou invoelen.
Geen rollenspel
In een volgende fase wordt de vraagsteller uitgenodigd om representanten te kiezen voor bijvoorbeeld zijn partner, zijn ouders en hen een plaats te geven in de ruimte. De representanten gaan dan, vanuit de positie die ze gekregen hebben, voelen wat dat met hun doet. Let wel: het is geen rollenspel, er wordt niet geacteerd. Een familieopstelling toont wat er werkelijk speelt.
Omdat alle families hetzelfde systeem als oorsprong hebben, is het makkelijk om voor elkaar te gaan invoelen. Representanten kunnen vaak veel beter dan de vraagsteller bepaalde patronen en blinde vlekken invoelen omdat ze niet misleid worden door het denken (de vraagsteller heeft immers verdedigingsmechanismen, of heeft bijvoorbeeld geleerd om niet te voelen, omdat voelen te pijnlijk is.)
WAT HÉB IK ERAAN?
Opstellingen brengt beweging rondom ziekte, relaties, familie, kinderen, geld of je loopbaan. Het helpt ook als je je verloren, boos, depressief of angstig voelt. Kortom, familieopstellingen zijn er voor iedereen die zakelijk en/of privé vastloopt in terugkerende thema’s en patronen, zonder echt te weten waardoor.
Familieopstellingen is voor jou geschikt als je toe bent aan een belangrijke verandering in je leven: persoonlijk, relationeel of zakelijk. Iets houdt je tegen om aan het roer van jouw leven te staan, en je wil nu eindelijk wel eens weten wat je al die jaren tegengehouden heeft.
Thema’s die je bijvoorbeeld tijdens de opstelling kan inzetten zijn:
* je voelt je niet gezien
* je wil inzicht in de relatie met je (ex-)partner
* je wil de relatie met je ouders, broers, zussen, eigen kinderen … verbeteren
* je durft niet in je vertrouwen of eigen kracht te staan
* je loopt steeds vast in werksituaties
* je worstelt met regelmatig terugkerende angstgevoelens, boosheid, verdriet
* je hebt ernstige schuldgevoelens
* je voelt je vaak depressief
* je hebt last van bindingsangst
* je kreeg te maken met verlies (overlijden, scheiding)
* je vindt het moeilijk om van jezelf te houden
* één van je kinderen vertoont ernstig probleemgedrag
* je hebt lichamelijke klachten zonder duidelijke aanwijsbare oorzaak
* je hebt last van burn-out, stress
* verslavingen
