Een gezalfde Jezus – de film
EEN GEZALFDE JEZUS: HOE MARY MAGDALENE DE LIEFDE IN HET HART VAN HET CHRISTENDOM INITIATEERT
Een reactie van Cynthia Bourgeault op de release van Maria Magdalena, de film
auteur: Cynthia Bourgeault
datum: 16 april 2018
website: https://cynthiabourgeault.org/
Na het horen van de release van de film Mary Magdalene vorig jaar overzee, heb ik met enige verwachting gewacht op de uiteindelijke release hier in de Verenigde Staten (12 april 2019).
Europese studenten van mij rapporteerden hun positieve recensies en merkten met genoegen op dat deze Hollywood-afbeelding van Maria Magdalena griezelig was in zijn resonantie met mijn eigen beschrijving in mijn boek De betekenis van Maria Magdalena. De filmmakers-schrijvers Helen Edmundson en Philippa Goslett, en regisseur Garth Davis, hebben Maria Magdalena inderdaad op een pure en verbeeldingsvolle manier uitgebeeld, waarbij ze haar opnieuw als een apostel centreren zonder de gebruikelijke seksuele of erotische toespelingen. Hoewel ik zou wensen dat Jezus jonger geportretteerd zou zijn (dus hij zou zich fysiek niet zozeer als een vaderfiguur registreren), meer met licht gevuld en misschien minder in tegenspraak, was ik blij om te ontdekken dat zijn volledig geïncarneerde, menselijke lijden doorkwam luid en duidelijk. Mijn eigen beoordelingen terzijde, ik verwelkom deze gelegenheid die de Amerikaanse release van de film heeft gegeven als een moment van collectieve en culturele herinnering aan deze centrale figuur in het hart van de christelijke evangeliën.
Nu de Heilige Week voor de deur staat, nodig ik ons uit om de zalving van Jezus door Maria te beschouwen als onze eigen uitnodiging tot de Paasmysterie. Misschien wil je het pad van bewuste liefde verkennen via mijn online cursus Mary Magdalene: Apostel naar onze eigen tijd en door de volgende reflecties uit mijn boek The Meaning of Mary Magdalene:
Christus is niet Jezus ‘achternaam – een voor de hand liggende maar zo vaak over het hoofd geziene truïsme. Het betekent “de gezalfde.” En hoezeer zijn volgelingen zich ook wensten voor de ceremoniële zalving die hem de Davidische Messias zou hebben genoemd, het feit is dat hij “de Gezalfde” werd door een ongeïdentificeerde vrouw die verscheen van nergens op een privédiner met een pot kostbare parfum en verzegelde hem met de liefde van haar liefde.
Traditioneel wordt van deze vrouw herinnerd dat ze Maria Magdalena was. Samen met die andere stabiele eigenschap van haar portret (haar veronderstelde prostitutie … waarvan we weten dat die een toevoeging was van paus Gregory I), was haar identiteit als ‘de vrouw met de albasten fles’ een kernelement in de mythologische Maria Magdalena van het westerse christendom.
Nu de kwestie van de prostitutie tot stilstand is gekomen, heeft de aandacht zich geconcentreerd op de kwestie van het ontwarren van het zalfoliestuk en het opnieuw toewijzen aan de juiste eigenaar – die volgens het evangelie van Johannes Maria van Betanië is.
Ik geloof dat de traditionele herinnering aan Maria Magdalena als Jezus ‘zalver in essentie accuraat is en dat er geldige en in feite dringende redenen zijn om dit deel van haar portret intact te houden. Het bevat de sleutel tot het begrijpen van de Passie als een daad van gesubstitueerde liefde – niet de vervorming van de straf- of verzoeningstheorie waaraan we gewend zijn geraakt. Het bevat ook de essentie van het alchemistische vrouwelijke en biedt een krachtig ritueel toegangspunt tot de christelijke weg naar de alleen-zijn (begrepen als eenhartigheid) en “herstel tot de volheid van het zijn.” Als we ten volle gebruik willen maken van Maria Magdalena’s De tegenwoordigheid van de wijsheid van vandaag, zo zal het zijn, geloof ik in de eerste plaats door een wijsheidsrelatie te herstellen met het ritueel van zalving – dat wil zeggen, het opnieuw te begrijpen zoals zij het zelf begreep, als een daad van bewuste liefde die de doorgang naar zowel fysieke als spirituele heelheid.
Dit moment van zalving toont ook de mogelijkheid van Jezus ‘eigen initiatie in een spil in zijn bediening: vanuit een innerlijke houding die in eerste instantie gebaseerd is op het oordeel en de veroordeling in zijn dagen met Johannes de Doper, lijkt hij zich later halsstarrig in de richting van inclusiviteit te gooien en heelheid – naar een zuiverheid van hart die niet voortkomt uit inhouden maar uit alles laten stromen. Het feit dat hij deze waarheid heeft ontdekt in de context van een diepgaande en intieme relatie met de persoon die de bijbelse traditie zich overweldigend herinnert als zijn belangrijkste partner en geliefde student, is heel logisch.
De tweede reden om Maria Magdalena nauw verbonden te houden met zalving is dat het een rituele toegang verschaft tot de diepste transformatieve wijsheid van het christendom. Om te beginnen maakt het het vrijwel onmogelijk om het Paasmysterie op een andere manier te ervaren dan verlossende liefde: we zien dat de passage van Jezus aan beide kanten wordt ingelijst door haar parallelle handelingen van zalving. Bij Betanië zendt ze hem naar het kruis, de liefde van liefde dragend. En op Paasmorgen ontwaakt hij voor diezelfde geur van liefde als ze aankomt met haar kruiden en parfums in het graf, in de verwachting dat zij zijn lichaam zal zalven voor de dood. Hij is gedurende zijn hele verblijf verliefd gehouden. Bruce Chilton verklaart aldus: “Maria Magdalena heeft de plaats van zalving gevestigd als het centrale ritueel in het christendom, opstanding”
Maar waar wijst ze eigenlijk naar uit? Wat is deze Paasreis vanuit een wijsheidsstandpunt? In het algemene verstand heeft het christendom de neiging om de opstanding te beschouwen als Jezus ‘triomftocht over de fysieke dood. Maar voor christenen in de wijsheidstraditie ligt de betekenis ervan in iets veel dieper dan alleen het reanimeren van een lijk. Jezus ‘werkelijke doel in dit offer was om zijn eigen leven tegen zijn kern overtuiging te wedden dat liefde sterker is dan de dood, en dat de vaststelling van het zelf dat de essentie van deze liefde is niet tot de dood leidt, maar tot het leven.
(Dit is de kern van wat de makers van de film Mary Magdalene lijken te communiceren: wees niet zo snel om het leven en de opstanding van Jezus om te zetten in abstracties om goddelijkheid te bewijzen dat je de stille radicale boodschap mist van wat belichaamde bewuste liefde kan zaaien in onze wereld!)
Het ging er niet om dat Jezus bewees dat een lichaam voor eeuwig leeft, maar dat de spirituele identiteit gesmeed door kenotische zelfovergave het graf overleeft en nooit kan worden weggenomen. Het werkelijke domein van het Paasmysterie is dus niet stervende maar stervende-zelf. Het dient als het archetype voor al onze persoonlijke ervaringen van sterven en opstaan naar nieuw leven op het pad van kenotische transformatie, en herinnert ons eraan dat het niet alleen mogelijk maar noodzakelijk is om door angst in liefde te vervallen, want dat is de enige manier waarop we ooit echt zullen weten wat het betekent om te leven.
In de context van de opstanding wordt zalving dan het ritueel dat het meest geassocieerd wordt met de overgang van de dood van het zelf naar de volheid van het leven, van egoïsche vervreemding naar ‘eenheid op een hoger niveau’. Als zodanig wordt de essentie van het christendom weergegeven transformatieve wijsheid.
En de poortwachter is Maria Magdalena.
Aangepast overgenomen uit: The Meaning of Mary Magdalene: Discovering the Woman at the Heart of Christianity (Shambhala: 2010), 181-182, 184, 186.
Verken het pad van bewuste liefde via de online cursus Mary Magdalene: Apostle to Our Own Times.
