Bovenstroom en onderstroom

Al snel komen er dan als we het toespitsen op hoogbegaafden de volgende vragen:
* Hoe zit dat in het leven van de hoogbegaafden?
* Is er onderscheid te maken tussen mannelijke en vrouwelijke hoogbegaafden?
* Hoe doen zij dat in het leven van alle dag?

Om daar antwoord op te geven ga ik uit van de ontwikkeling van een gemiddeld kind.
Rond de leeftijd van 9 jaar is het gebruikelijk dat een kind zijn eigen identiteit gaat ontdekken: dit ben jij en dit ben ik.
Door spiegelbeelden ontdek je gedragingen en gedachten die je gemeen hebt met de ander en die je anders hebt.
Daardoor ontdek je steeds meer over je zelf.
Spiegelbeelden en je spiegelen aan anderen is essentieel voor persoonlijke ontwikkeling.

Geen spiegelbeelden -> allerlei klachten
Wanneer hoogbegaafden geen spiegelbeelden in hun omgeving hebben waardoor ze kunnen leren en ontdekken, blijven ze te lang naar buiten kijken.
Hoe hoort het?; Voldoe ik daar ook aan?; Waarom voldoe ik daar niet aan? wordt dan hun meet- instrument. Als ze daar niet in begeleid worden, verdwalen ze makkelijk in de bovenstroom (A) en compenseren dat door:
* OF hun eigen werkelijkheid te creëren (vaak met dwanggedachten);
* OF kapot te lopen op de werkelijkheid, doordat ze zien dat vorm en inhoud niet hetzelfde is bij hun leeftijdsgenoten of begeleiders; ze ervaren dat hun rechtvaardigheidsgevoel verdrinkt in het oneerlijke gedrag van de ander.

Hoogbegaafden ontwikkelen dan nogal eens:
* OF psychosomatische klachten, zoals ernstige vermoeidheid, concentratie- of geheugenproblemen, pijn, oorsuizen, uitval van delen van het lichaam, aanvallen die lijken op epilepsie, misselijkheid, buikpijn of buikkrampen, hoofdpijn of nekpijn, duizeligheid of problemen met het evenwicht, hartkloppingen, benauwdheid of pijn op de borst
* OF psychische klachten (angst; depressie; borderline; autisme; ADD; eetstoornis; anorexia; dwang; PTSS; slaapstoornis; stress; burn-out)
* OF (op latere leeftijd) problemen met de studie of op het werk.

Wanneer de problemen zo oplopen wordt men gedwongen om naar zichzelf te gaan kijken en de eigen identiteit te ontwikkelen door coaching of therapie van een hoogbegaafde coach of therapeut!
Dan wordt er gekeken naar de onderstroom van het leven te kijken. Wie ben ik? Wat wil ik? Waarom doe ik zo? zijn dan de vragen die zich vol aandienen.

Man-Vrouw
Er is ook op dit thema een onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen.
Mannen moeten eerst naar buiten gaan: zich focussen op werk en inkomen. Daardoor raken ze meer geaard, meer verankerd in het leven! Dan gaan ze in hun kracht staan. Dat is nodig, want als mannen te vroeg de weg naar binnen gaan, hun schaduwwerk doen, dan komen ze makkelijk los van de realiteit en worden ze zweverig. Je ziet ze dan langzaam opschuiven naar een psychose.
Als een man zijn aardse werk eerst doet  en dan vol aandacht besteedt aan zijn persoonlijke ontwikkeling rond zijn 40^e levensjaar dan heeft hij de meeste kans op een gezonde psychische  ontwikkeling.

Vrouwen doen eerst hun persoonlijke ontwikkeling. De reden daarvoor ligt in hun biologie. Ze kunnen kinderen baren en worden daarmee veel intenser dan de man geconfronteerd met gevoelens van leven en dood. Vrouwen hebben daarom het aandacht besteden aan hun ‘binnenwerk’ vroeger in hun ontwikkeling nodig. Als ze dat binnenwerk gedaan hebben, dan zijn zij in staat om op het werkgebied, na hun 40^e levensjaar grotere vruchten te dragen dan de man.

Heeft men in de tijd zichzelf ontdekt, weet men te leven uit en met zijn hoogbegaafdheid, dan ontstaat er een soort rust en moet men van daaruit op zoek naar de balans. De balans tussen de ziel (onderstroom) en de manifestatie (bovenstroom). Vanuit de ziel komt het verlangen en de roep naar: ware bestemming.

Onbalans
Als die balans er niet is, dan ziet dat er in de dagelijkse praktijk zo uit:
Wanneer de onderstroom (B) < (kleiner is dan) de dagelijkse bezigheden in de bovenstroom (A), dan ontstaan er vaak somatische klachten. Men is dan bezig vanuit de onderstroom met de vraag: Wat heb ik te doen?, maar zorgt niet voor de broodnodige bedding en rust in de onderstroom (B), waardoor lichaam en ziel uitgeput worden en men aan zijn wezen voorbij lijkt te leven. Burn-out/Bore-out zijn dan veel voorkomende uitval-items.
Wanneer de onderstroom (B) > (groter is dan) de dagelijkse bezigheden in de bovenstroom (A), dan zie je dat er gemis aan uitdaging is en ontstaan er makkelijke depressieve en angstige gevoelens en gedachten. Men komt in de UIT-stand te staan en blijft over van alles denken, zonder maar iets tot uitvoer te brengen.

Balans
De hoogbegaafde is een soort zeemeermin: Hij kan niet alleen leven in de onderstroom en hij kan niet alleen leven in de bovenstroom. Men wordt geacht vanuit de onderstroom in de bovenstroom te leven. Maar de onderstroom is de thuisbasis. Men is verplicht aan zichzelf om dat werk te doen, waarin al zijn gaven en talenten tot hun recht komen. Dan staat hij AAN. Dan is er geen of nauwelijks tijd voor depressieve en angstige gedachten. De verbinding met de onderstroom is noodzakelijk omdat dan die extra dimensie van zingeving gevoed wordt.


VRAGEN VAN LEZERS
Vraag van een lezer: Maar wat nu als iemand daadwerkelijk blijft hangen in de psychische/psychosomatische/werkgerelateerde klachten? Wat als iemand zich opsluit in zijn eigen wereld, en om wat voor reden dan ook niet bij zichzelf naar binnen kan/durft/wil kijken om zijn/haar schaduwwerk te doen? Wat nu?

Antwoord: Iemand heeft een goede reden waarom hij dat niet kan/durft/wil. Het is van belang dat een coach of therapeut dat acht en eerst die reden boven tafel krijgt. Vaak is men zo teleurgesteld in het systeem, zo teleurgesteld in anderen, zo teleurgesteld in hulpverleners, leerkrachten, ed. Ik kom vaak mensen tegen die in de psychiatrie zijn vastgelopen, omdat daar, jammer genoeg, geen kennis over of plaats is voor de hoogbegaafde. Die hebben dan soms ook alle vertrouwen in het leven verloren. Dat is met veel geduld en veel respect stapje voor stapje met iemand op pad gaan.

Vervolg vraag: Ga je dan letterlijk dood op den duur? Niet omdat je oud bent, maar vanwege je gebrek aan noodzakelijk schaduwwerk?

Antwoord: Wat je dan op den duur ziet gebeuren is dat iemand apathisch wordt, dat iemand zijn bewust-zijn overgaat in de slaap stand: men is er, maar men is er niet!

Dat is natuurlijk heel verdrietig. Als zo iemand met een broer/zus, man/vrouw mee komt, dan probeer ik eerst te kijken of er nog een vlammetje is. Kan ik een onderwerp vinden waarbij iemand even weer een lach in de ogen krijg. Als dat zo is, dan weet ik bijna zeker dat er mogelijkheden zijn. Is dat niet te vinden na 1, 2 of 3 keer, dan kan ik het ook niet.

Vraag: Hoe groot is eigenlijk de kans dat een hoogbegaafde een kans tot ontwikkeling en het doen van schaduwwerk voorbij zou laten gaan?

Antwoord: De gemiddelde hoogbegaafde gaat in zijn zoektocht veel verder dan een gemiddeld iemand. Dat is ook een van de kenmerken: blijven zoeken, voorbij de horizon, omdat het antwoord gevonden wil worden. Meestal krijg ik bij het intakegesprek een hele lijst van coaches en therapeuten, soms vanaf het 13^e  levensjaar. Dan gaat er bij mij al een belletje rinkelen. Wat ik wel zie is dat men in het zoeken ook zijn teleurstellingen op doet en als die teveel zijn, dan wordt de hoop om het antwoord te vinden uiteindelijk opgegeven. Daarom is het zo belangrijk dat er in de psychiatrie en aanverwante therapieën kennis over hoogbegaafdheid vanzelfsprekend wordt.

Lees verder ook:
* Gelukkig Leven – de onderstroom en bovenstroom uitgelegd
* Trauma vluchten vechten en bevriezen
* Hoogbegaafden en hun werk

Met Mariet besprak ik dit artikel in een podcast: