BigPharma – witwassen

Het witwassen van cijfers binnen de farmaceutische industrie verwijst naar het manipuleren of vervalsen van gegevens en onderzoeksresultaten om de effectiviteit, veiligheid of voordelen van een bepaald medicijn of product mooier voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het selectief rapporteren van onderzoeksresultaten, het verbergen van negatieve onderzoeksbevindingen of het vervalsen van klinische data. Het doel van dergelijke praktijken is om de perceptie van het medicijn of product te verbeteren, wat kan leiden tot hogere verkoopcijfers, goedkeuring van medicijnen door toezichthouders of zelfs belastingvoordelen.

Deze vormen van fraude kunnen ernstige gevolgen hebben voor de volksgezondheid, aangezien het leidt tot de goedkeuring en het gebruik van medicijnen die mogelijk minder effectief of zelfs gevaarlijker zijn dan oorspronkelijk gedacht. Het ondermijnt ook het vertrouwen in de wetenschap en de farmaceutische industrie.

In de praktijk kan dit bijvoorbeeld gebeuren door:

1. Het niet melden van negatieve resultaten van klinische onderzoeken wordt voorkomen door vooral aandacht voor het positieve te hebben
2. Het aanpassen van de onderzoeksdata om een gunstigere uitkomst te laten zien, door de cijfers anders te interpreteren of de onderzoeksgroep te verkleinen
3. Het uitvoeren van selectieve analyses waarbij alleen de positieve resultaten gepresenteerd worden.
4. Het onderdrukken van negatieve bijwerkingen of veiligheidsoverwegingen om te aandacht te geven aan het enkele positieve resultaat.

Het witwassen van cijfers is onethisch en kan leiden tot juridische en reputatieschade voor de betrokken bedrijven, maar daar gaat zoveel tijd aan verloren dat dat risico voor lief genomen wordt.

In Nederland en België zijn er verschillende auteurs, wetenschappers en journalisten die aandacht hebben gevraagd voor problematische praktijken in de farmaceutische industrie, waaronder het manipuleren van onderzoeksdata en het “witwassen” van cijfers ten gunste van farmaceutische producten. Enkele opvallende namen die in dit kader aandacht hebben gevraagd voor de ethische en transparante werking van de farmaceutische industrie zijn:

1. Marcia Angell – Schandaal rondom farmaceutische invloed op wetenschappelijke publicaties

Marcia Angell is een voormalige redacteur van The New England Journal of Medicine en een veelgehoorde stem in de discussie over de farmaceutische industrie. In haar boek The Truth About the Drug Companies uit 2004 stelt ze dat farmaceutische bedrijven vooral gericht zijn op winstmaximalisatie en weinig aandacht besteden aan de gezondheid van patiënten. Ze waarschuwt voor de manipulatie van onderzoeksresultaten en de corruptie van de wetenschappelijke publicaties. Hoewel Angell vooral bekend is in de Verenigde Staten, heeft haar werk ook invloed gehad in Nederland en België.

Schandaal: In haar boek The Truth About the Drug Companies uit 2004 beschrijft Marcia Angell de enorme invloed van farmaceutische bedrijven op de wetenschappelijke publicaties die het medische veld beïnvloeden. Ze benadrukt hoe bedrijven medische tijdschriften en onderzoeksdata manipuleren om producten als effectiever en veiliger voor te stellen dan ze daadwerkelijk zijn. Angell stelt dat farmaceutische bedrijven hun enorme financiële macht gebruiken om klinische onderzoeksresultaten te beïnvloeden en de wetenschappelijke integriteit te ondermijnen.

Impact: Angell’s werk heeft de manier waarop wetenschappelijke tijdschriften worden beïnvloed door de farmaceutische industrie onder de aandacht gebracht, wat leidde tot bredere discussies over belangenconflicten en de noodzaak van onafhankelijk onderzoek.

2. Ben Goldacre – Bad Pharma en de manipulatie van klinische gegevens

Ben Goldacre is een Britse arts en schrijver die bekendstaat om zijn kritiek op de farmaceutische industrie en het gebruik van wetenschap in de media. In zijn boek Bad Pharma (2012) bespreekt hij de manier waarop de farmaceutische industrie onderzoeksdata manipuleert en negatieve resultaten verbergt. Goldacre heeft wereldwijd aandacht gevraagd voor de noodzaak van meer transparantie en eerlijke rapportage van klinisch onderzoek. Ook in Nederland en België wordt zijn werk veelvuldig aangehaald als belangrijk voor de discussie over farmaceutische praktijken.

Schandaal: In zijn boek Bad Pharma (2012) beschrijft Ben Goldacre hoe farmaceutische bedrijven gegevens van klinische onderzoeken selectief rapporteren en zelfs manipulerende strategieën gebruiken om schadelijke of ineffectieve medicijnen goedgekeurd te krijgen. Hij beschrijft hoe negatieve onderzoeksresultaten vaak worden verzwegen of gemanipuleerd, en hoe bedrijven financiële belangen boven de gezondheid van patiënten stellen.

Impact: Het boek heeft wereldwijd veel aandacht getrokken en Goldacre heeft pleitbezorgd voor strengere regelgeving, meer transparantie in klinische onderzoeken en open toegang tot onderzoeksdata. Dit leidde tot veranderingen in hoe klinische studies worden gerapporteerd en gereguleerd.

3. Rik Pinxten – Kritiek op farmaceutische invloed in gezondheidszorg en onderwijs

Rik Pinxten is een Belgische ethicus en professor aan de Universiteit Gent. Hij heeft zich kritisch uitgelaten over de farmaceutische industrie en de invloed ervan op de gezondheidszorg. In verschillende artikelen en boeken heeft hij aandacht gevraagd voor de ethische dilemma’s rondom farmaceutische bedrijven, waarbij hij ook de manipulatie van onderzoeksdata en de schending van wetenschappelijke integriteit aan de kaak stelt.

Schandaal: Rik Pinxten heeft verschillende keren kritiek geuit op de invloed van de farmaceutische industrie op de gezondheidszorg en medische opleidingen. Hij beschrijft hoe farmaceutische bedrijven medische professionals beïnvloeden door middel van lobbywerk, geschenken en sponsoring, wat kan leiden tot een vertekend beeld van de effectiviteit van medicijnen.

Impact: Pinxten heeft aandacht gevraagd voor de ethische implicaties van deze invloed, en zijn werk heeft bijgedragen aan het debat over de noodzaak van onafhankelijkheid in de medische wereld, vooral in België. Het bracht de vraag op of artsen voldoende kritische afstand nemen van farmaceutische bedrijven.

4. Karel Van Noppen – Onderzoek naar farmaceutische beïnvloeding in Knack en Derde Wereld

Karel Van Noppen is een Belgische journalist en voormalig hoofdredacteur van het weekblad Knack. Hij heeft in verschillende publicaties en documentaires onderzoek gedaan naar de farmaceutische industrie, waarbij hij nadrukkelijk de rol van farmaceutische bedrijven in het beïnvloeden van medisch onderzoek en de zorgpraktijk belicht. Zijn werk heeft bijgedragen aan het bewustzijn van de gevaren van commerciële belangen in de gezondheidszorg.

Schandaal: Karel Van Noppen heeft in Knack en andere publicaties aandacht besteed aan de rol van farmaceutische bedrijven in het bevorderen van commerciële belangen boven de volksgezondheid, vooral in de derde wereld. Hij heeft gepleit voor transparantie in de manier waarop medicijnen worden gepromoot, en heeft de manier aan de kaak gesteld waarop medicijnen vaak onterecht worden gepromoot voor markten waar ze niet de beste oplossing zijn.

Impact: Van Noppen’s onderzoek heeft bijgedragen aan het bewustzijn van de ethische kwesties die zich voordoen bij de verkoop van medicijnen in ontwikkelingslanden, en hoe bedrijven de toegang tot levensreddende medicijnen kunnen beperken door middel van patenten en prijzen.

5. Paul Schreuder – Kritiek op farmaceutische transparantie en marketing

Paul Schreuder is een Nederlandse schrijver en journalist die kritisch schrijft over de invloed van de farmaceutische industrie op het medische onderzoek en de gezondheidszorg. In zijn boek De farmaceutische industrie: van wondermiddel naar risicosport behandelt hij de rol van de farmaceutische industrie in het beïnvloeden van medische kennis en onderzoek, en noemt hij de manipulatie van klinische onderzoeksresultaten als een groot probleem voor de volksgezondheid.

Schandaal: In zijn boek De farmaceutische industrie: van wondermiddel naar risicosport (2013) heeft Paul Schreuder de marketingstrategieën van farmaceutische bedrijven blootgelegd, waarbij medicijnen vaak worden gepromoot met onvolledige of misleidende informatie over hun werkelijke effectiviteit en veiligheid. Hij wijst erop dat bedrijven vaak onderzoeksresultaten manipuleren om een positief imago van hun producten te creëren, zelfs als de risico’s van de medicijnen groter zijn dan bekend is bij het publiek.

Impact: Het werk van Schreuder heeft geholpen om meer bewustzijn te creëren over de commerciële belangen van farmaceutische bedrijven en heeft bijgedragen aan publieke discussies over de noodzaak van strengere regelgeving en meer transparantie in de industrie.

6. Ellen ’t Hoen – Patentmisbruik en toegang tot medicijnen

Ellen ’t Hoen is een Nederlandse activist en expert op het gebied van intellectuele eigendomsrechten en de farmaceutische industrie. Ze heeft zich vaak uitgesproken over de invloed van farmaceutische bedrijven op de beschikbaarheid van medicijnen, de prijsstelling en het gebrek aan transparantie in de industrie. Haar werk heeft bijgedragen aan het debat over hoe farmaceutische bedrijven de wetenschappelijke gegevens kunnen manipuleren voor commercieel gewin.

Schandaal: Ellen ’t Hoen heeft met haar werk bij de Medicines Patent Pool de problematiek rond patenten en de prijs van medicijnen blootgelegd. Ze heeft specifiek gekeken naar het misbruik van patenten door farmaceutische bedrijven om de toegang tot essentiële medicijnen te beperken, vooral in arme landen. Ze heeft ook de rol van patenten in het kunstmatig verhogen van de prijs van medicijnen aangekaart.

Impact: Haar werk heeft geleid tot bredere discussies over het recht op gezondheid en toegang tot medicijnen, vooral in ontwikkelingslanden, en heeft geholpen bij het bevorderen van initiatieven die bedrijven aanmoedigen om medicijnen goedkoper en toegankelijker te maken door middel van licentie-overeenkomsten en het delen van patenten.

Deze auteurs, wetenschappers en journalisten hebben verschillende aspecten van de farmaceutische industrie blootgelegd, van de manipulatie van klinische gegevens tot de invloed van bedrijven op wetenschappelijke publicaties en de toegang tot medicijnen. Hun werk heeft geleid tot publieke bewustwording en beleidsveranderingen, en het blijft een belangrijk deel van het debat over ethiek en transparantie in de gezondheidszorg.