Lobby, christelijke instrument?!

In de afgelopen periode is de accijns voor ta­baksproducten niet ver­hoogd. Hoe komt men nu tot zo’n bes­luit?

Welke krachten op de besluitvorming van invloed zijn, is niet tot in detail in kaart te brengen. Wel we­ten we dat in deze periode voor- en tegenstanders van de ta­baks­industrie volop hun belangen aan amb­tenaren en Tweede Kamerleden kenbaar maken. Voor- en te­gen­standers lobbyen. De tabaksindustrie zal de aandacht vestigen op en informa­tie ge­ven over de grote werkloosheid die zal volgen op een afname van de tabaksverkoop. De anti-rookorganisa­ties zullen aan­dacht be­steden aan de toenemende kos­ten voor de ge­zond­heids­zorg ten ge­volge van longkanker. De amb­tenaren en de Tweede Kamerleden op hun beurt zullen o.a. de financiële en de maat­schap­pelijke ge­­vol­gen tegen el­kaar af­we­gen. In het licht van hun par­tij­belangen met de argumenten van de voor- en tegenstanders zullen de kamerleden tot een be­slis­sing komen.

Gepulbiceerd in: ‘Gereformeerd Weekblad’
datum: november 1996 (09)
auteur: Dineke van Kooten

Het woord ‘lobby’ heeft voor velen van ons toch een nare bij­smaak. Het ruikt voor velen van ons naar corruptie. Maar is dat te­recht? Wat is lobby?

Onder lobbyen verstaan we activiteiten die erop gericht zijn om in­formatie over een bepaald onderwerp te geven aan bijvoorbeeld de over­heid. De be­doeling hiervan is degene die een besluit moet nemen van het be­lang van de gegeven informatie (hun standpunt) te overtui­gen en op deze wijze invloed uit te ­oefenen op de (politieke) besluitvorming.

De ‘regels’ voor het lobbyen zijn:
* de informatieontvangende par­tij (bijv. het kamerlid) is vrij om te beslissen wat hij ermee doet;
* de waarheid moet worden verteld; en
* de lobbyist is zich bewust van zijn ver­antwoordelijkheid.

Lobbyen wordt geaccepteerd als:
* de activiteiten in het openbaar ge­beuren;
* de informatie een breed karakter heeft (dus niet gaat over een en­kel persoon, die iets wil); en
* bij het eerste con­tact direct dui­delijk gezegd wordt: wie men is, dat men belanghebbende is en waar deze belangen liggen.

Daardoor is een open overleg en in­for­matie-uitwisseling goed moge­lijk. Op deze wijze kan lobby mijns inziens bijdragen tot een bete­re, op meer ken­nis en inzicht gefundeerde be­sluit­vor­ming. Immers men­sen die be­lan­gen hebben zijn vaak heel goed in staat die goed on­der woorden te brengen. Maatschappelijke organi­saties van velerlei aard, ambte­na­ren, bestuurders en kamerleden zijn er mee ge­diend dat in­for­matie en meningen (in een vroeg­tijdig stadium) worden uitgewis­seld. Dat is ook in het belang van de processen waarin het besluit wordt genomen bij de overheid, bij on­dernemingen en an­dere betrokken or­gani­saties en kan ook in het belang van de sa­men­leving zijn.

Ruikt lobby dan niet naar corruptie? Nee: corruptie wil mensen om­kopen, geeft bewust verkeerde informatie of wil dat de informatie (onder druk) ver­draaid wordt. Lobbyen is geen dure boekwerken wegge­ven, geen morele druk opleggen, geen dreiging. Lobbyen is ‘za­ke­lij­ke’ in­for­matie geven – kort, krachtig en duidelijk – zodat die in­ge­past en reëel ge­bruikt kan worden. De be­ïn­vloe­ding ge­beurt ge­woon in gesprekken met mensen, met hun or­ga­nisaties, op werkbezoeken waar men concreet kan over­bren­gen hoe de situatie is en hoe belang­rijk bepaalde zaken zijn. Niets geen corruptie dus.

Maar wat hebben wij, christenen, daar nu aan? Is lobby niet typisch iets voor de politiek? Nee: het gaat in wezen om in­for­matie neerleg­gen op die plek, bij die mensen, in die kringen, waar besluiten wor­den voorbereid, vorm­ge­ge­ven, gestuurd, etc. Besluiten wor­den ge­no­men in onze gemeente, bij verenigingen en organisaties. Maar ook buiten onze christelijke kringen worden er besluiten over – voor christenen belangrijke – zaken ge­no­men.

Ik constateer over het algemeen onder christenen/(kleine) kerke­lijke groeperingen één van de volgende houdingen:
* ‘de ander weet wel hoe wij -christenen/kerkelijke groepering- er­over denken, dat hoeven wij niet nog eens te zeggen.’
* wij -christenen/kerkelijke groepering- hebben een te kleine stem, daar moeten we onze tijd niet aan verspillen, dat heeft toch geen zin.’
* ‘er wordt toch geen rekening gehouden met wat wij -chris­te­nen/ker­kelijke groepering- zeggen, want men is toch tegen ons.’

Opvallend vind ik daarbij dat wij vaak pas wakker schrikken als het besluit al genomen is en dan in actie komen. Te laat. Boven­dien valt mij op dat wij voor onze zakelijke ac­ti­vi­tei­ten vaak heel andere nor­men hanteren. Op dat gebied wil­len we onze zaken tot in de punt­jes geregeld hebben, maar op kerkelijk ge­bied ‘prutsen’ we soms maar wat aan met de houding ‘de Heere zal het wel zegenen’.

Lobbyen is mijns inziens een heel be­langrijk chris­te­lijk en bijbels instrument. Mozes probeert God te overtuigen zodat Zijn toorn niet over het volk ontsteekt en hen ver­teert. Mozes wijst (in Exodus 32: 11 e.v.) de HEERE op al Zijn moeite om het volk uit te leiden, de reactie van de Egyptenaren, de woorden die God aan Abraham, Izak en Israël gegeven heeft. En er staat: ‘Toen berouwde het den HEERE over hte kwaad, hetwelk Hij gesproken had Zijn volk te zullen doen.’ We kunnen ook aan Abraham denken die pleit voor zijn belang in Sodom, zijn neef Lot (Genesis 18:23-33).

Voorbede doen is lob­byen bij God voor anderen of onszelf. Bovendien hebben wij een grote Hogeprie­ster, Die voor ons bidt, zoals Paulus in Hebreën schrijft.

Lobbyen zou ook in kerkelijke processen ingeburgerd moeten zijn. Achteraf gezien is be­kri­ti­seren altijd makkelijk. Maar toch vraag ik mij af of het Samen-op-weg proces niet anders zou zijn ge­gaan als de tegenstanders meer van de lobby-acti­viteiten gebruik zouden hebben gemaakt.

Even buiten beschouwing gelaten dat er binnen de hervormde sy­no­de geen evenredige vertegenwoordiging is van haar leden in de synode.

Hoe zou het besluit zijn geweest als de tegenstanders hun informa­tie beter op een rijtje hadden staan; meer de kerkenraden hadden in­ge­licht; en meer synodeleden hadden aangeschoten met de mening van veel Bon­ders en confessionelen? Hoe zou het besluit zijn geweest als wij Neder­lands Her­vorm­de leden die met zorg het Samen-op-weg proces vol­gen, wat meer met God over onze zorgen hadden gesproken, wat meer kerkenraadsleden en predikan­ten hadden aangesproken en als we wat minder ge­dacht had­den dat het allemaal zo’n vaart niet zou lopen. Ook wij zijn verant­woor­delijk voor de huidige gebeurte­nis­sen!

Dit geldt na­tuurlijk ook voor andere zaken zoals bijvoorbeeld de zondagsopen­stel­ling van winkels. Zijn onze kerken niet teveel over de details ver­deeld? Zijn onze belangengroepen niet te veel versnip­perd? Maken wij niet te weinig gebruik van het instrument lobby?

Echter, ‘hadden’ en ‘als’ horen bij daden waar we niets meer aan kunnen doen. Maar wat doen we in de toekomst? Laten we alles maar over onze kant gaan of zorgen we voor een sterke lobby, voor een vurig geluid, zodat de juiste (professionele) informatie op de juiste plaats komt en er rekening gehouden wordt met ons en onze (op de Bijbel geïnspireerde) standpunten?