De elektronische snelweg

Op radio en televisie, in kranten en tijdschriften horen of le­zen we de laatste maanden steeds vaker over de elektronische snelweg en In­ter­net. Het wordt bovendien gewo­ner dat mensen hun elektronisch adres (“e-mail”) naast hun telefoon- en fax­num­mer ver­melden. Elektro­nische snelweg, Internet en elek­tro­nisch adres zijn woorden, waaraan we nog moeten wennen. Het zijn woorden waarvan we niet precies weten wat ze betekenen. De één vindt het geweldig, de ander vindt het angst­aan­ja­gend.

Gepubliceerd in: ‘Gereformeerd Weekblad’
datum: januari 1996 (01)
auteur: Dineke van Kooten

Het gebruik van de computer is, sinds de ontwikkeling ervan in de ja­ren vijf­tig, snel toegeno­men en de computerindustrie is nu één van de be­lang­rijkste ter wereld. De ontwikkeling van goed­kope chips heeft ge­leid tot de personal computers (pc). Een nieuwe revolutie. Binnen een paar jaar beschikte ieder­een, thuis of op het werk, over een eigen com­­­puter. Korte tijd daarna begint een tweede revolutie, die onge­twij­feld belang­rijker is dan de eerste: de computers werden aan elkaar ge­kop­­peld.

De computer op kan­toor of thuis kan nu gekoppeld worden aan allerlei be­­standen van nieuwsdiensten, aandelen­koersen, bi­bli­otheekcatalogi, ar­­­ti­kelen uit vaktijd­schriften, literaire werken, enz., enz.. Het is de werke­lijkheid van vandaag.

Internet is het grootste computernet­werk ter wereld. Het aan­tal ge­brui­­kers heeft zich ontwikkeld tot mil­joenen. Elke dag komen er dui­zen­­den nieuwe gebrui­kers bij, die het net­werk voor hun dagelijks werk en ont­spanning gebruiken. In landen waar een pc gemeengoed is, stijgt het Inter­net­gebruik explo­sief. De situa­tie in Nederland lijkt bijna uit de hand te lopen. Er is sprake van een verdubbeling van het aantal ge­­brui­kers per drie maanden, waardoor het net overbelast dreigt te ra­ken.

De informatie op Internet va­rieert van wetenschap­pe­lijk (ana­lyses van be­langrijke werken) tot zakelijk (marktanaly­ses), van recrea­tie (sneeuw­hoogten in de Alpen) tot humor (recepten voor drilpud­ding). De in­formatie wordt aangeboden middels ge­schre­ven teksten, foto’s, geluid en videobeelden, zodat er een eerste indruk ontstaat van onder meer musea, ten­toonstellin­gen, gale­ries en waren­huizen.

Om Internet te verkennen en te gebruiken zijn vier dingen nodig: hon­ger naar infor­matie, de kennis en vaar­digheid om een computer te kun­nen gebruiken, toegang tot het Inter­net en ken­nis van de Engelse taal (Engels is de voertaal van het sys­teem).

U communiceert wanneer u wilt en hoe u wilt, en u hoeft er de deur niet voor uit. Geografische afstanden bestaan niet. De­ge­ne met wie u com­­municeert, kan zich overal ter wereld bevin­den, als hij maar op het net is aangesloten. Het Internet is een wegennet voor infor­matie, een elektroni­sche snelweg van heen en weer flit­sende informa­tiebundeltjes. Door Internet wordt thuiswerken steeds aantrekkelij­ker.

Naast de aantrekkelijke kanten van het netwerk zijn er ook diverse min­punten te noemen. De omvang van het dataverkeer, dat al de gebrui­kers produce­ren, stijgt enorm: met een factor twee per twee maanden. Daar­door ontstaan telkens weer nieuwe ver­keers­problemen. De wacht­tijd (om met behulp van Internet informatie op te zoeken of af te leveren) loopt op. Alhoewel de techniek zich zo snel ont­wikkelt dat ook daar­voor (kostbare) oplossingen in aantocht zijn.

Wie nu verantwoordelijk is voor de informatie is onduide­lijk. Men gaat er tot nu toe vanuit dat niemand beperkingen opgelegd zal worden omdat hij, die beperkingen oplegt, het risico loopt zelf ook gehinderd te wor­den. Toch is deze situatie erg onzeker. De overheid, de finan­cier van Internet, stelt door subsi­dies veel mensen in staat met fa­ci­li­tei­ten te werken die ze zich anders niet zouden kunnen permit­teren. De keer­­zijde van de medaille is dat iedere handeling die politie­ke beroe­ring teweeg kan brengen, een verandering in de service van de overheid of de mogelijkheden van Internet kan bewerk­stel­ligen. Waar­schijnlijk zal dat geen verandering ten goede zijn.

Niet minder belangrijk zijn echter de ethische bezwaren die kunnen rijzen t.a.v. de informatie die op het Internet wordt aangeboden en het gemak waarmee de gebruiker ook deze infor­matie tot zich neemt. Im­mers iedereen heeft toegang tot het netwerk en kan er zelf infor­matie opzetten. Daardoor is oc­culte en pornografische infor­matie toegan­ke­lijk via het netwerk. Deze informatie kan met één druk op de knop op uw scherm te zien zijn. Gezien de opstel­ling van de overheid t.a.v. de filmkeuring, de Tv-programma’s, dag- en weekbladen, hoeven wij niet te ver­wachten dat de overheid deze infor­matie op Internet zal verbieden. Gelukkig is het (nog niet zo lang geleden) gebeurd, dat een netwerkexploitant een deel van haar netwerk heeft afgesloten, omdat daarop kinderporno werd aan­geboden.

Ik wil nog enkele nadelen van Internet aanstippen. Aller­eerst kan er bij elektroni­sche communicatie makkelijker een mis­verstand ontstaan dan in een normaal gesprek, omdat men geen gezichtsuitdruk­kingen van el­kaar ziet, waardoor er soms onnodig serieus op een grapje wordt in­ge­gaan. Verder bestaat de kans dat Internet sociale verar­ming en iso­le­ment teweegbrengt wanneer het (thuis) werken met dit netwerk steeds meer in­ge­burgerd raakt. Bovendien zullen er ook nu weer mensen zijn die verslaafd raken. Tot slot blijven de vol­gende vragen on­beantwoord: wat moeten wij met al die infor­matie, hoe­veel tijd be­ste­den wij aan het zoeken naar de juiste infor­matie en is dat relevan­te informatie? We worden bedolven onder infor­matie en raken daardoor het over­zicht kwijt.

Mijn conclusie is dat communicatie via Internet een verrijking van de mo­gelijkheden tot gevolg heeft, maar anderzijds kan het een nieuw ka­naal worden waarlangs ongewenste infor­matie onze huizen binnenkomt. Ik hoop dat christenen op een juiste manier van Internet gebruik maken, om zo voor hun prin­cipes en oplossingen uit te komen, niet belerend maar ondersteunend en op­bou­wend, zodat anderen daar ook met één druk op de knop kennis van kun­nen nemen.