Proximal Origin of SARS-CoV-2

Jan B. Hommel schreef 22 juli 2023 op LinkedIn: “Nu het stof is opgetrokken en ik alles heb gelezen wat er te lezen viel aan e-mailcorrespondentie, de uitdraai van het privé Slack-kanaal van Kristian Andersen, alle concepten van dit artikel, en alle wetenschappelijke artikelen die de auteurs zelf onder elkaar delen, heb ik deze korte samenvatting geschreven. Veel plezier bij het lezen.”

Auteur: Jan B. Hommel
datum: 22 juli 2023
website: https://www.linkedin.com/pulse/proximal-origin-sars-cov-2-jan-b-hommel/

Misschien is het goed om enige context te geven bij alle informatie die afgelopen week naar buiten kwam over de aanloop naar de publicatie van het ‘Proximal Origin of SARS-CoV-2’ paper.
Ik heb daar de afgelopen week meerdere tweets aan gewijd. Twee daarvan deel ik hieronder.
De auteurs zijn aanvankelijk Kristian Andersen, Eddie Holmes, Andrew Rambaut en Bob Garry. Later wordt daar Ian Lipkin aan toegevoegd.

Bij de teleconferentie waren de eerste vier aanwezig. Ian Lipkin niet. Verder aanwezig bij de teleconferentie zijn Anthony Fauci, Francis Collins (NIH), Steven Pöhlman, Christian Drosten, Ron Fouchier en Marion Koopmans.

Lange tijd was alleen de e-mailcorrespondentie tussen de verschillende deelnemers beschikbaar om uit af te leiden wat er zoal besproken werd in de dagen en weken na de teleconferentie. Dat die e-mail correspondentie boven water kwam, is te danken aan James Tobias van The Intercept.

Wat duidelijk blijkt uit deze correspondentie over de teleconferentie, is dat er drie mensen zijn die onmiddellijk de hypothese van een in een lab geproduceerd virus, dat per ongeluk uit het laboratorium is ontsnapt, verwerpen: Koopmans, Drosten en Fouchier. Uit verschillende bronnen blijkt dat vooral Fouchier, en in minderde mate Koopmans en Drosten het hoogste woord voeren. Pöhlman blijft geheel buiten beeld, dus wat zijn mening is, wordt niet duidelijk.

Verder is ook duidelijk dat de argumenten die in het Proximal Origin-paper terugkomen, voor een groot deel afkomstig zijn van Ron Fouchier. Hij stuurt deze argumenten op 2 februari 2020 naar de andere deelnemers. De belangrijkste van zijn argumenten komen één op één terug in het ‘Proximal Origin’ artikel.

Zoals ik ook in onderstaande tweet zeg, was het tot voor kort mijn aanname dat Koopmans, Drosten en Fouchier zijdelings betrokken waren bij de publicatie. Immers, de argumenten waren toch afkomstig van deze drie, met name Fouchier. Maar dat blijkt niet zo te zijn. Zoals ik in onderstaande tweets al zeg, dateren de laatste berichten van Koopmans en Fouchier van 9 februari 2020.

Het verrassende is dat het privé-Slack-kanaal van Andersen bewijst dat Drosten, Koopmans en Fouchier al snel na de teleconferentie niet meer bij de publicatie betrokken worden. De Slack-groep bestaat slechts uit Holmes, Rambaut, Garry en Andersen. Zij bespreken in extenso wat de argumenten voor en tegen een in het lab ontstaan virus zijn. Zij bepalen wat er wel en niet in het artikel komt te staan. Koopmans, Drosten en Fouchier spelen daarin geen enkele rol. Sterker nog, de vier houden dit drietal bewust buiten de verdere discussie omdat ze zich heel goed realiseren hoe gecompromitteerd ze eigenlijk zijn, vooral Fouchier met zijn gain-of-function onderzoek naar H5N1 (het vogelgriepvirus).

An sich is de verklaring van Andersen redelijk als hij zegt dat die mogelijkheid de nulhypothese is, en dat ze die willen verwerpen met hun analyse. Met andere woorden: de groep gaat op zoek naar argumenten die die hypothese van een genetisch gemanipuleerd dat vervolgens uit het lab is ontsnapt ontkracht. Fair enough.

De mijns inziens cruciale opmerking is afkomstig van Andrew Rambaut, als hij zegt dat een lableak – als dat de juiste hypothese mocht zijn – vrijwel nooit te bewijzen zal zijn, omdat het een ‘smoking gun’ vereist die waarschijnlijk nooit gevonden zal worden. En dus is het zijn voorstel om in alle redelijkheid aan te nemen dat het gaat om een natuurlijke origine van SARS-CoV-2. Dat zou de meest veilige optie zijn, zoals ook door Andersen wordt beaamd.

En hoewel de situatie ‘smells fishy’ volgens Rambaut, kunnen ze volgens hem maar beter uit de buurt blijven van de hypothese dat het virus uit het lab ontsnapt zou zijn. Want dat zou volgens Rambaut een enorme ‘shitshow’ geven. Andersen is het daar mee eens, al zegt hij wel dat hij ‘het haat als politiek en wetenschap vermengd worden’. Het is op dit moment dat de groep een verkeerde afslag neemt, en politiek inderdaad vermengd met wetenschap.

Eigenlijk is het vanaf dat moment dat de inhoudelijke discussie die ze voeren, uiteen begint te lopen met wat zij naar de buitenwereld toe vertellen. Al heeft Andersen voor sommige uitspraken best een redelijke verklaring. Zo zegt hij dat de uitspraak ‘Crackpot theory’ die hij op 3 februari 2020 doet naar aanleiding van de bijeenkomst van de National Academies of Sciences, Engineering and Medicine, specifiek over de mogelijkheid van een biowapen gaat. Natuurlijk moeten we hem daarop vertrouwen, maar ook dit klinkt niet onredelijk.

Het feit dat Fouchier, Koopmans en Drosten juist NIET bij de ‘cover-up’ betrokken zijn, als je het al zo zou willen noemen, maakt het des te aannemelijker dat de anonieme tipgever die een e-mail aan Jon Cohen van Science Magazine schrijft wel degelijk de waarheid spreekt: dat Reviewer 2 een zeer nauwe collega is van iemand die bij de teleconferentie aanwezig was. Deze ‘Reviewer 2’ zou zeer onaangenaam verrast zijn dat zij het ‘Proximal Origin’ artikel voor peer-review toegestuurd kreeg. Als dat klopt, en ALS het verhaal van die anonieme tipgever juist is, en het gaat inderdaad om een zeer nauwe collega van diegene die bij de teleconferentie aanwezig was, is er eigenlijk maar één scenario denkbaar: dat Koopmans inderdaad reviewer 2 is. Die argumenten die Reviewer 2 aanvoert, zijn inderdaad vrijwel exact gelijk aan die van Fouchier. Maar men kan zich afvragen wat de tipgever wilde bereiken. Waarom schreef hij niet gewoon een e-mail naar Clare Thomas, de editor van Nature. Wat wilde hij of zij bereiken? Dat Cohen er een kritisch artikel over zou schrijven, zodat het ‘Proximal Origin’ artikel ongeloofwaardig zou worden en minder impact zou krijgen? Dat zijn vragen waarop we waarschijnlijk geen antwoord op gaan krijgen.

Het antwoord op de vraag aan Koopmans of zij wellicht Reviewer 2 was, beantwoordt zij met: ‘BS’, met ’twee keer een hoofdletter’, zoals ze op Twitter laat weten. Ze blokkeert Alex Washburne, die de vraag stelde, en die toch altijd zeer correct en vriendelijk blijft, in tegenstelling tot mijn persoontje. Wat betreft haar antwoord denk ik dat ik veilig kan stellen dat Koopmans niet bepaald betrouwbaar is gebleken in haar uitspraken, gezien de vele momenten in de afgelopen jaren waarbij ze uitspraken deed die ze niet kon hardmaken, het aan de man proberen te brengen van wanstaltig slechte wetenschappelijke artikelen die die naam eigenlijk niet mogen hebben, maar wel het ‘bewijs’ voor de zoönose-theorie zouden zijn. Verder zweeg ze als het graf over situaties en feiten die haar niet goed uitkwamen. Een voorbeeld is de koehandel tussen de leider van de WHO-missie naar Wuhan, Ben Embarek, de missie waar ook Koopmans deel van uitmaakte: de mogelijkheid van een lableak mocht van de Chinezen in het rapport komen te staan, als er duidelijk bij vermeld zou worden dat die kans zeer klein was, en dat hier geen verder onderzoek naar zou worden verricht. Lees verder ook mijn verhaal ‘Wasbeerhonden bijten wel’, en het is je in één keer duidelijk dat Koopmans niet de meest betrouwbare gesprekspartner is.

Een volgend punt is opnieuw bijzonder, omdat het juist de argumenten van Reviewer 2 zijn die er toe zouden leiden dat het artikel geweigerd wordt voor Nature.

De anonieme tipgever zegt daarover dat dit veroorzaakt werd doordat Clare Thomas, de editor van Nature, via Cohen leert over wat zich in de teleconferentie heeft afgespeeld en het feit dat de in het artikel genoemde argumenten niet van de auteurs afkomstig zouden zijn, maar van Fouchier. Holmes ontkent dat, en Thomas zwijgt in alle talen.

In ieder geval zegt Thomas dat de afwijzing voor een deel gebaseerd is op de vrees dat het artikel ‘complottheorieën’ zou kunnen voeden. Dat is naar mijn mening zeer dubieus: dergelijke argumenten zouden geen rol mogen spelen in een beslissing een artikel te accepteren of af te wijzen. Dat heet politiek en heeft niets met wetenschap te maken. Hoe dan ook, hiermee krijgt Reviewer 2 haar of zijn zin: het artikel wordt (aanvankelijk) niet gepubliceerd.

Ik wil er hier op wijzen dat zowel Fouchier en Koopmans op 9 februari 2020 adviseren het vroege concept zoals zij dat onder ogen krijgen, niet (in die vorm) te publiceren. Beiden vrezen dat dit complottheorieën zal voeden: het argument dat ook Reviewer 2 uit, en mede tot de afwijzing van het ‘Proximal Origin’ zal leiden.

Ik wil nadrukkelijk stellen dat deze gebeurtenissen niets veranderen aan de kans op een in het laboratorium geconstrueerd virus dat uit het lab is ontsnapt. Die kans staat hier volledig los van. Het laat alleen zien dat de vijf auteurs er erg op gebrand waren om de mogelijkheid van een #lableak als uiterst onwaarschijnlijk af te doen, terwijl ze onderling grote twijfels hadden.

Uit met name de Slack-communicatie blijkt dat ze tot ruim na het publiceren van het artikel nog (sterke) twijfels hebben over wat de juiste hypothese is, en stellen ze duidelijk dat ze een scenario waarbij SARS-CoV-2 op een af andere manier door middel van serial passaging is ontstaan, niet definitief kunnen uitsluiten.

Jan B. Hommel zeg verder: Mijn conclusies?
1. De auteurs van het ‘Proximal Origin’ werden in hun oordeel sterk gestuurd door politieke argumenten, niet door wetenschappelijke inhoudelijke. De laatste werd uitgebreid besproken, maar de politieke argumenten wogen het zwaarst.
2. Al vrij snel na de teleconferentie gaan vier deelnemers verder met de publicatie. Ze gebruiken grotendeels de argumenten die Fouchier aandroeg, maar Koopmans, Fouchier en Drosten worden hier verder NIET betrokken bij de beslissing waar en wanneer te publiceren. Als je al van een cover-up zou willen spreken, maken Fouchier, Koopmans en Drosten hiervan geen deel uit.
3. Als Koopmans inderdaad Reviewer 2 blijkt te zijn, heeft zij een bijzonder dubieuze rol gespeeld in het geheel: want het is Reviewer 2 die er voor zorgt dat de conclusie dat het niet een lableak is geweest van een genetisch gemanipuleerd virus, veel stelliger in het uiteindelijke artikel terechtkomt dat op 17 maart in Nature Medicine wordt gepubliceerd: ‘…we do not believe that any type of laboratory-based scenario is plausible.’
4. Ook Nature gaat niet vrijuit: de editors wegen in hun afwijzing nadrukkelijk mee dat het open laten van de optie dat het tóch om een lableak gaat, complottheorieën zou kunnen voeden. Dat is niet de taak van een wetenschappelijk tijdschrift. Daarmee bedrijft Nature politiek en geen wetenschap.
5. Het hele gebeuren rondom het ‘Proximal Origin’ verandert niets aan de waarschijnlijkheid van een lableak of toch een zoönose. Beide opties liggen nog op tafel, maar als men alle waarschijnlijkheden op een rij zet, is mijns inziens de kans groot dat het wel degelijk om een lableak gaat. Dat is simpelweg het toepassen van het Theorema van Bayes.
6. Gaan we ooit weten wat de origine van #SARSCoV2 is? Ik waag het te betwijfelen. Is het belangrijk om dat te weten? Welzeker. Want als we miljarden blijven spenderen aan projecten zoals PREDICT, en het blijkt dat het juist die vorm van onderzoek is die tot deze pandemie heeft geleid, is dat des te meer reden om er mee op te houden. En zelfs Andersen is het daar mee eens.
7. Hoewel de Select Subcommittee on the Coronavirus Pandemic duidelijk uit is op het hoofd van Fauci, denk ik dat er uit het onderzoek nog wel meer verrassende dingen kunnen komen, zeker als het de beurt is aan Ralph Baric en Peter Daszak om te komen getuigen. We gaan het zien.

Het hoofdstuk over dit paper wordt waarschijnlijk het langste uit het hele boek. Want ik begin nu pas alle gegevens en feiten op een rij te krijgen.
The story continues.