Het schaduwwerk – Richard Rohr

Wat de schaduw onthult

De meditaties van deze week richten zich op de schaduw in onszelf, een essentieel concept in het werk van Richard Rohr, ontleend aan de Zwitserse psychotherapeut Carl Gustav Jung (1875-1961). Jungiaanse analist Ann Belford Ulanov beschrijft het als volgt:

Op persoonlijk vlak is onze schaduw alles wat we niet zouden willen zijn, vaak vertelden onze ouders ons dat het slecht gedrag was; het is alles wat we zouden wllen verbeteren, alles wat we zouden willen repareren en waar we overheen zouden willen komen, aan voorbij zouden willen gaan… Onze vijanden kunnen ons binnen een minuut vertellen wat onze schaduw is, hoewel het moeilijk voor ons is om dat te zien omdat het, net als een fysieke schaduw, altijd achter ons is, drie dimensies toevoegt, onze diepte weerspiegelt. De meesten van ons dromen ervan achtervolgd te worden door een schimmige figuur; dat was de oorsprong van Jungs naam voor dit complex. We vinden in ons schaduwcomplex wat ons EGO (overlevingsdeel) als negatief beschouwt, en meestal is dat ook zo. Maar we kunnen ook in de schaduw goede delen vinden, positieve dromen, capaciteiten voor hoop en creativiteit die we hebben achtergelaten om uit de weg te gaan. Soms is het het schaduwgedeelte dat ons leven redt, dat de nieuwe richting aangeeft. [1]

auteur: Richard Rohr
datum: 18 juni 2023
website: https://cac.org/daily-meditations/what-the-shadow-reveals-2023-06-18/
vertaling: Dineke van Kooten

Richard raadt ons aan om ons bewust te zijn van manieren waarop religie de schaduw in ons kan creëren:

Persona (Grieks voor “masker”) en schaduw zijn correlatieve termen. Schaduwwerk maakt ons geleidelijk los van onze ijverig geconstrueerde persona’s, vaak gevormd in de eerste helft van ons leven. Ons masker is niet slecht of noodzakelijkerwijs egocentrisch; het is gewoon niet “waar”. Onze schaduw is wat we weigeren van onszelf te zien, en wat we niet willen dat anderen van ons zien. Hoe meer we een gekozen persona hebben gecultiveerd en beschermd, hoe meer schaduwwerk we zullen moeten doen. Daarom moeten we vooral voorzichtig zijn met het vasthouden aan onze geïdealiseerde rol of zelfbeeld, zoals predikant, ouder, dokter, aardige persoon, mentor, morele gelovige of president van dit of dat. Dit zijn enorme persona’s om waar te maken; ze houden veel mensen gevangen in de levenslange waanvoorstelling dat deze rol is wie ze zijn of wie ze alleen maar mogen zijn.

Hoe meer we gehecht zijn aan en ons niet bewust zijn van zo’n beschermd zelfbeeld, hoe meer schaduwzelf we zullen hebben. Dit is vooral gevaarlijk voor een ‘spiritueel leider’ of ‘professioneel religieus persoon’ omdat het zo’n ego-opblazend zelfbeeld met zich meebrengt. Wanneer predikanten, of ware gelovigen, te anti-wat dan ook zijn, kunnen we er vrij zeker van zijn dat er ergens in de buurt schaduwmateriaal op de loer ligt. IJver is een goede openbaring van iemands overdreven onderdrukte schaduw.

Ons zelfbeeld is niet substantieel of blijvend; het is gewoon gecreëerd uit onze eigen geest, verlangen en keuze – en de voorkeuren van alle anderen rondom ons! Het is helemaal niet objectief maar volledig subjectief (wat niet betekent dat het geen echte invloed heeft). De beweging naar de wijsheid van de tweede helft van het leven heeft veel te maken met noodzakelijk schaduwwerk en de opkomst van gezond zelfkritisch denken, dat alleen ons in staat stelt verder te kijken dan onze eigen schaduw en vermomming en te ontdekken wie we zijn, “verborgen” met Christus in God” (Kolossenzen 3:3). [2]

Referenties:
[1] Ann Belford Ulanov, “Waar de slechte plaatsen? Where to Put the Feminine?”, in The Living God and Our Living Psyche: What Christians Can Learn from Carl Jung, Ann Belford Ulanov and Alvin Dueck (Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans, 2008), 55, 56.
[2] Naar Richard Rohr, Falling Upward: A Spirituality for the Two Helfts of Life (San Francisco, CA: Jossey-Bass, 2011), 127–128, 129–130.

Afbeelding tegoed: een pad van de ene week naar de andere – CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.

Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.

Het overdreven verdedigde ego

Richard Rohr legt de rol van het ego uit bij het creëren van het schaduwzelf:
Het ego is dat deel van het zelf dat op zichzelf belangrijk, centraal en belangrijk wil zijn, los van wie dan ook. Het wil zowel afgescheiden als superieur zijn. Het is van nature verdedigd en zelfbeschermend. Het moet het negatieve elimineren om hierin te slagen. Het ego is wat Jezus een ‘acteur’ noemde, meestal vertaald uit het Grieks als ‘hypocriet’ (zie Matteüs 23). Als onze ‘acteur’ alleen maar wordt verdedigd, zal de schaduw worden ontkend en onderdrukt; maar als onze ‘acteur’ overdreven wordt verdedigd, wordt de schaduw eigenlijk gehaat en elders geprojecteerd.

auteur: Richard Rohr
datum: 19 juni 2023
website: https://cac.org/daily-meditations/the-overly-defended-ego-2023-06-19/
vertaling: Dineke van Kooten

Eén punt is hier cruciaal: het schaduwzelf is op zichzelf niet slecht; het stelt ons gewoon in staat om kwaad te doen zonder het als kwaad te erkennen! Sterker nog, we denken vaak dat we iets goeds doen. Dat is de kracht van de schaduw. Daarom bekritiseert Jezus hypocrisie meer dan wat dan ook. Jezus is nooit boos op zondaars, maar alleen op mensen die doen alsof ze geen zondaars zijn. Bekijk dit eens, verhaal voor verhaal, in de evangeliën. Dit is verrassend en zelfs schokkend! Hoe komt het dat in preken zelden op dit duidelijke patroon wordt gewezen? Het kan te maken hebben met het feit dat religie vaak zijn eigen schaduw niet kan zien en deze elders projecteert. Vandaar de hoge mate van moreel veroordelende mensen onder de meeste religieuze groeperingen, waardoor ze onaangetast kunnen blijven in hun zelfredzaamheid, racisme, militarisme en materialisme.
Jungiaanse geleerde Ann Belford Ulanov wijst op de gevaren van de groepsschaduw:
Op cultureel niveau betekent schaduw wat onze groep, onze stam, onze religie, onze politieke partij als negatief beschouwt, buiten de grenzen, om te worden gemeden, om te worden verbeterd of om te worden gestraft. Achter elke sociale onderdrukking schuilt een stukje groepsschaduw waarvan de leden het exporteren naar anderen die niet tot hun stam behoren. Wanneer het schaduwgedeelte niet onder ogen wordt gezien, gaat het bewusteloos en leeft daar. [1]

Richard Rohr vervolgt:
We kunnen de schaduw niet echt kwijtraken; we kunnen alleen zijn spel blootleggen – en dat is voor een groot deel om van de effecten af te komen. Of zoals in Efeziërs staat: “Alles wat aan het licht wordt blootgesteld, wordt zelf licht” (5:14). De oorzaak van ons niet-herkende en volledig werkende kwaad is onze egocentriciteit, niet onze zwakheden. Alleen degenen die bekeerd zijn, kunnen net als Paulus zeggen: “Als ik zwak ben, ben ik sterk” (2 Korintiërs 12:10). Wanneer Jezus de menselijke zondigheid tegenwerkt, zijn het de zonden van boosaardigheid waarmee hij geen geduld heeft; de zonden van zwakheid worden altijd geduldig genezen. Jezus beschuldigt ons religieuze mensen terecht van “muggen uit te filteren terwijl we kamelen doorslikken” (Matteüs 23:24). Dit patroon bestaat tot op de dag van vandaag.
Jezus en de profeten pakken de grondoorzaak aan, die altijd onze radicale egocentriciteit is. Ons probleem is meestal niet zozeer ons schaduwzelf als wel ons oververdedigde ego, dat altijd zijn eigen fouten in andere mensen ziet, haat en aanvalt, en zo zijn eigen bekering vermijdt.

[1] Ann Belford Ulanov, “Waar de slechte plaatsen? Where to Put the Feminine?”, in The Living God and Our Living Psyche: What Christians Can Learn from Carl Jung, Ann Belford Ulanov and Alvin Dueck (Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans, 2008), 56.
Naar Richard Rohr, Things Hidden: Scripture as Spirituality (Cincinnati, OH: Franciscan Media, 2008, 2022), 78, 79.
Afbeelding tegoed: een pad van de ene week naar de volgende— CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.
Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.

De gratie van het ouder worden

Auteur Connie Zweig schrijft over het verschuiven van onze nadruk van onze “rollen” naar onze “zielen” naarmate we ouder worden, en hoe schaduwwerk ons in staat stelt een diepere identiteit te ontdekken:
De schaduw is ons persoonlijke onbewuste, dat deel van onze geest dat zich achter of onder ons bewuste bewustzijn bevindt…. De schaduw is de sleutel tot het verwijderen van de innerlijke obstakels die ons ervan weerhouden de schatten van het latere leven te vinden….
De schaduw is als een donkere kamer waarin onze gevoelens, dromen en beelden sluimeren. Schaduwwerk is als het ontwikkelingsproces waarin onze gevoelens, dromen en beelden weer tot leven komen.

auteur: Richard Rohr
datum: 20 juni 2023
website: https://cac.org/daily-meditations/the-grace-of-aging-2023-06-20/
vertaling: Dineke van Kooten

In de context van leeftijd leren de meesten van ons dat onafhankelijk, snel, productief en sterk zijn zeer gewaardeerd wordt en resulteert in beloningen van goedkeuring en status. Aan de andere kant leren we dat hun tegengestelde eigenschappen – afhankelijk, traag, onproductief en zwak – worden gedevalueerd en resulteren in afkeuring en schaamte. Natuurlijk vrezen we het verlies van deze sociaal aanvaardbare eigenschappen naarmate we ouder worden, vertragen, minder doen en anderen meer nodig hebben.
Als onze beelden van en associaties met ouder worden buiten ons bewustzijn blijven, sluimerend in de donkere kamer, dan … merken we niet eens dat we ze niet opmerken. Net als mijn negenentachtigjarige vriend, die me vertelde dat hij niet bij ‘oude mensen’ wilde zijn omdat hij niet was zoals zij, ontkennen we onze realiteit en wijzen we een deel van onszelf af. Onze fysieke, cognitieve en emotionele veranderingen dragen een zware last van schaamte met zich mee. Maar zonder dat besef gaan onze kansen verloren.
Wanneer we leren hoe we een bewuste relatie kunnen aangaan met die delen van onszelf die buiten ons bewustzijn liggen, kunnen we afstemmen op onze vele innerlijke stemmen en detecteren welke nu een gids voor ons kunnen zijn – en welke onze dromen kunnen saboteren. We kunnen leren om te vertragen, nieuwsgierig naar binnen te keren en open te staan voor wat ons roept zonder het af te wijzen – en zonder erdoor overgenomen te worden. Dat is wat ik de schaduw ‘romantisch’ noem. [1]
Pater Richard erkent dat het schaduwwerk om verder te gaan dan de identificatie met onze rollen en persona’s een leven lang duurt:
Het spijt me te moeten melden dat schaduwboksen doorgaat tot het einde van ons leven, het enige verschil is dat we niet langer verrast zijn door onze verrassingen of zo totaal vernederd door onze vernederingen! Naarmate we ouder worden, verwachten we verschillende vormen van halfslachtigheid, bedrog, ijdelheid of illusie van onszelf. Maar nu kunnen we ze doorzien, wat het grootste deel van hun spel en kracht vernietigt.
We identificeren ons allemaal zo sterk met onze persoonlijkheid als we jong zijn, dat we experts worden in ontkenning en leren alles te elimineren of te ontkennen dat het niet ondersteunt. Ons schaduwzelf maakt ons allemaal op een bepaald niveau tot hypocrieten, iemand die een rol speelt in plaats van ‘echt’ te zijn. We zitten allemaal in een of andere kast en worden zelfs aangemoedigd door de samenleving om onze rollen te spelen. Gewoonlijk kan iedereen onze schaduw zien, dus het is van cruciaal belang dat we leren wat iedereen over ons weet – behalve wij! [2]

[1] Connie Zweig, The Inner Work of Age: verschuiven van rol naar ziel (Rochester, VT: Park Street Press, 2021), 40, 41.
[2] Richard Rohr, Falling Upward: een spiritualiteit voor de twee helften van het leven (San Francisco, CA: Jossey-Bass, 2011), 131–132.
Afbeelding tegoed: een pad van de ene week naar de volgende— CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.
Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.

Zelfkritisch denken

De Hebreeuwse profeten aarzelen niet om hun religieuze traditie te bekritiseren, ook al houden ze ervan. Richard Rohr laat zien hoe ze ons helpen om de schaduwkant van de werkelijkheid in te lijven:
De Hebreeuwse profeten behoren tot een aparte categorie. Binnen de canonieke, heilige geschriften van andere wereldreligies vinden we geen belangrijke teksten die grotendeels kritisch zijn over die religie. De Hebreeuwse profeten waren vrij om hun traditie lief te hebben en tegelijkertijd te bekritiseren, wat een zeer zeldzame kunstvorm is. Een van de meest voorkomende oordelen die ik van andere priesters hoor, is: “Je bekritiseert de kerk.” Maar de Kerk als zodanig bekritiseren, is gewoon trouw zijn aan het patroon dat door de profeten en Jezus is uitgestippeld. Dat is precies wat ze deden (zie Matteüs 23). De enige vraag is of men het op een negatieve manier doet of op een manier die trouw is aan God. Ik bid dat ik de tweede doe. Jij bidt ook!

auteur: Richard Rohr
datum: 21 juni 2023
website: https://cac.org/daily-meditations/self-critical-thinking-2023-06-21/
vertaling: Dineke van Kooten

De veronderstelling voor de meeste mensen is dat als we iets bekritiseren, dit betekent dat we er niet van houden. Wijze mensen zoals de profeten zouden het tegenovergestelde zeggen. De heiliging van de status quo door de Kerk laat zien dat we niet gevormd zijn door de profeten, die juist radicaal waren omdat ze traditionalisten waren. Instellingen willen altijd loyalisten en ‘bedrijfsmensen’; we willen geen profeten. We willen geen mensen die wijzen op onze schaduwkant. Het is geen toeval dat de profeten en de priesters gewoonlijk tegenover elkaar staan (zie Amos 5:21–6:7, 7:10–17). Ik denk dat het eerlijk is om te zeggen dat het profetische charisma in bijna het hele katholieke, orthodoxe en protestantse christendom werd onderdrukt. Niemand van ons staat erom bekend onszelf te bekritiseren. We bekritiseren alleen elkaar, zondaars en ketters – die altijd ergens anders waren! Toch zegt Paulus dat de profetische gave het op een na belangrijkste charisma is voor de opbouw van het evangelie (1 Korintiërs 12:28; Efeziërs 4:11). [1]
We moeten de negatieve kant van de werkelijkheid samen met de positieve ervaren. Geen wonder dat we splitsen, vermijden en ontkennen. Geen wonder dat we de voorkeur geven aan abstracte ideeën, waarbij we het onaanvaardbare materiaal kunnen afwijzen. Maar de Hebreeuwse Geschriften bevatten op verbazingwekkende wijze het negatieve. Jezus doet hetzelfde als hij “veertig dagen lang door de duivel op de proef wordt gesteld” (Lukas 4:2). Het Joodse volk bleef, tegen alle verwachtingen in, klagen en vermijden, en hield hun arrogante en slechte koningen en hun zeer kritische publieke profeten binnen hun Bijbel. [2]
Natuurlijk bestaat er zoiets als negatieve kritiek en positieve kritiek. Ik denk dat we het verschil kunnen voelen op het niveau van energie. Als we de losse, ongefilterde teksten van de profeten lezen, klinken sommige daarvan negatief, net als Jezus. Maar mijn veronderstelling is dat deze kritiek voortkomt uit een primair positieve ontmoeting met de Goddelijke Werkelijkheid. We zien dit in andere delen van hun leven en geschriften. De positieve energie is de overheersende ervaring. [3]

[1] Aangepast van Richard Rohr, Way of the Prophet (Albuquerque, NM: Center for Action and Contemplation, 1994), CD. Niet meer te koop.
[2] Naar Richard Rohr, Things Hidden: Scripture as Spirituality (Cincinnati, OH: Franciscan Media, 2008, 2022), 13–14.
[3] Rohr, Weg van de Profeet.
Afbeelding tegoed: een pad van de ene week naar de volgende— CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.
Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.

De schaduw is een noodzakelijke leraar

Richard Rohr beschouwt schaduwwerk als essentieel voor onze transformatie:
Shadowlands zijn goede en noodzakelijke leraren. Ze mogen niet worden vermeden, ontkend, gevlucht of weggeredeneerd. Ze worden niet eens te snel vergeven. Ten eerste moeten we, net als de profeet Ezechiël, de boekrol eten die “geweeklaag, gejammer en gekreun” in onze buik is, en uiteindelijk alleen maar zoet als honing (Ezechiël 2:9-3:3) wordt.
Er is een schaduwland waar we worden geleid door ons eigen egoïsme, domheid, zondigheid en door te leven vanuit het valse zelf. We moeten ons hieruit zien te redden met brutale eerlijkheid, bekentenissen, overgave, vergeving en vaak door een noodzakelijke vergoeding of verontschuldiging. Het is hoe dan ook een grote ‘innerlijke operatie’ en voelt als doodgaan, hoewel het ook voelt als een enorme bevrijding. In deze tijden hebben we hulp nodig.

auteur: Richard Rohr
datum: 22 juni 2023
website: https://cac.org/daily-meditations/the-shadow-is-a-necessary-teacher-2023-06-22/
vertaling: Dineke van Kooten

Er is echter nog een ander schaduwland waar we naartoe worden geleid door God en genade, en de aard van de reis zelf. Veel heiligen hebben het “de donkere nacht” genoemd. Het verschil is dat we nog steeds het gevoel hebben dat we hier op de een of andere manier opzettelijk naartoe zijn geleid. We weten dat we ons in de liminale ruimte bevinden, tussen en tussen, op de drempel – en we moeten hier blijven tot we iets essentieels hebben geleerd. Het is nog steeds geen pretje – vol twijfel en allerlei ‘demonen’ – maar het is de donkere nacht van God. Alle transformatie vindt plaats in zo’n liminale ruimte. [1]
De Ierse dichter Pádraig Ó Tuama schreef dit gebed voor degenen die in de schaduwlanden wonen:

God van de duisternis
U moet de god van de duisternis zijn
want als u dat niet bent, tot wie kunnen we ons dan nog meer wenden?
Wend u nu tot ons.
Wend u tot ons.
Keer uw gezicht naar ons.
Omdat het hier donker is.
En we zijn in nood. Wij zijn mensen in nood.
We kunnen ons onze eigen waarheid nauwelijks herinneren,
en als u dat ook hebt vergeten,
dan hebben we geen hoop op een routekaart.
Wend u nu tot ons.
Wend u tot ons.
Keer uw gezicht naar ons.
Omdat U u naar ons keerde in het lichaam van Jezus
U keerde u naar ons toe.
Amen. [2]

[1] Richard Rohr, The Wisdom Pattern: Order, Disorder, Reorder (Cincinnati, OH: Franciscan Media, 2001, 2020), 185–186.
[2] Collect from In the Shelter: Finding a Home in the World, copyright © 2015 door Pádraig Ó Tuama. Gepubliceerd in de VS en Canada door Broadleaf Books en wereldwijd door Hodder en Stoughton. Met toestemming gebruikt.
Afbeelding: een pad van de ene week naar de volgende— CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.
Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.

Het geschenk van zelfacceptatie

Richard Rohr benadrukt zowel de uitdaging als de grote gaven die voortkomen uit het werken met ons schaduwzelf:
Ik ben bang dat hoe dichter we bij het Licht komen, hoe meer van onze schaduw we zien. Echt heilige mensen zijn dus altijd nederige mensen. Als iets ons van streek maakt en we een sterke emotionele reactie hebben die niet in verhouding staat tot het moment, is ons schaduwzelf steevast net blootgelegd. Pas dus op voor overdreven reacties of ontkenningen. De reden dat een volwassen of heilig persoon zo vredig kan zijn, zichzelf en anderen zo accepterend, is dat er niet veel over is van het verborgen schaduwzelf. [1]

auteur: Richard Rohr
datum: 23 juni 2023
website: https://cac.org/daily-meditations/the-gift-of-self-acceptance-2023-06-23/
vertaling: Dineke van Kooten

De boeddhistische leraar Tara Brach deelt een bekende en leerzame mythe over de Boeddha en zijn meelevende interacties met de schaduwgod Mara:
U bent wellicht bekend met beelden van de Boeddha [Siddhartha] die de hele nacht mediteerde onder de Bodhiboom totdat hij volledige bevrijding ervoer. De schaduwgod Mara (die de universele energieën van hebzucht, haat en waanvoorstellingen vertegenwoordigt) deed alles wat hij wist om hem te laten falen: hij stuurde gewelddadige stormen, mooie verleidsters, woedende demonen en enorme legers om hem af te leiden. Siddhartha ontmoette ze allemaal met een wakkere en medelevende aanwezigheid, en toen de morgenster aan de hemel verscheen, werd hij een Boeddha, een volledig gerealiseerd wezen.
Maar dit was niet het einde van zijn relatie met Mara!
In de vijf decennia na zijn verlichting reisde de Boeddha door Noord-India om iedereen die geïnteresseerd was het pad van aanwezigheid, mededogen en vrijheid te leren…
En terwijl de zenmeester Thich Nhat Hanh het verhaal vertelt, verscheen Mara soms ook…. [De Boeddha zou] naar Mara lopen en met een stevige maar vriendelijke stem zeggen: “Ik zie je, Mara …. Kom, laten we thee drinken. En de Boeddha zelf zou Mara dienen als een geëerde gast.
Dit is wat er voor ons mogelijk is. Stel je eens voor dat Mara in je leven verschijnt als een golf van angst om te falen, of gekwetst over de verwaarlozing of het gebrek aan respect van een ander. Nu, wat als je reactie zou pauzeren en zou zeggen: “Ik zie je, Mara” – Herkennen. En “Laten we thee drinken” – Toestaan. In plaats van je gevoelens te vermijden, in plaats van woedend uit te halen of je met zelfveroordeling tegen jezelf te keren, reageer je op het leven met meer duidelijkheid en gratie, vriendelijkheid en gemak. [2]
Richard vervolgt:
De gave van schaduwboksen ligt in het zien van de schaduw en zijn spelletjes in onszelf, wat veel van de verborgen kracht van de schaduw wegneemt. Geen wonder dat Teresa van Ávila zei dat het huis van ware zelfkennis het noodzakelijke eerste huis op de spirituele reis was. [3] Als we eenmaal ons eigen verborgen of ontkende zelf onder ogen hebben gezien, is er niet veel meer om ons zorgen over te maken, want er is geen angst voor ontmaskering. We zijn niet langer bang om gezien te worden – door onszelf of door anderen. Het spel is voorbij – en we zijn vrij. We zijn eindelijk wie we zijn en kunnen zijn wie we zijn, zonder vermomming of angst. [4]

[1] Naar Richard Rohr, Falling Upward: A Spirituality for the Two Helfts of Life (San Francisco, CA: Jossey-Bass, 2011), 132–133.
[2] Tara Brach, Radical Compassion: leren van jezelf en je wereld te houden met de praktijk van RAIN (New York: Viking Life, 2019), 18–19.
[3] Teresa van Ávila, The Interior Castle, First Mansion, hoofdstuk 2, deel 8.
[4] Rohr, Naar boven vallen, 134.
Afbeelding tegoed: een pad van de ene week naar de volgende— CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.
Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.

Schaduw werk

Zondag
Schaduwwerk maakt ons geleidelijk los van onze ijverig geconstrueerde persona’s (Grieks voor “toneelmasker”), vaak gevormd in de eerste helft van ons leven. Ons toneelmasker is niet slecht, slecht of noodzakelijkerwijs egocentrisch; het is gewoon niet “waar”. Onze schaduw is wat we weigeren over onszelf te zien, en wat we niet willen dat anderen zien. —Richard Rohr
Maandag
Op cultureel niveau betekent schaduw wat onze groep, onze stam, onze religie, onze politieke partij als negatief beschouwt, buiten de grenzen, om te worden gemeden, om te worden verbeterd of om te worden gestraft. Achter elke sociale onderdrukking schuilt een stukje groepsschaduw waarvan de leden het exporteren naar anderen die niet tot hun stam behoren. —Ann Belford Ulanov
Dinsdag
De schaduw is als een donkere kamer waarin onze gevoelens, dromen en beelden sluimeren. Schaduwwerk is als het ontwikkelingsproces waarin onze gevoelens, dromen en beelden weer tot leven komen. —Connie Zweig
Woensdag
De heiliging van de status quo door de Kerk laat zien dat we niet zijn gevormd door de profeten, die juist radicaal waren omdat ze traditionalisten waren. Instellingen willen altijd loyalisten en ‘bedrijfsmensen’; we willen geen profeten. We willen geen mensen die wijzen op onze schaduwkant.
—Richard Rohr
Donderdag
Er is een schaduwland waarin we worden geleid door God en genade, en de aard van de reis zelf. Veel heiligen hebben het “de donkere nacht” genoemd.
—Richard Rohr
Vrijdag
Als we eenmaal ons eigen verborgen of ontkende zelf onder ogen hebben gezien, is er niet veel meer om ons zorgen over te maken, want er is geen angst voor ontmaskering. We zijn niet langer bang om gezien te worden – door onszelf of door anderen. Het spel is voorbij – en we zijn vrij.
—Richard Rohr

Week Vijfentwintig Praktijk
Pijn maskeren

Schrijver Pixie Lighthorse suggereert dat een beter begrip van onze pijn ons zal leren welk schaduwwerk we moeten doen:
Pijn presenteert zich niet altijd als verdriet of slachtofferschap. Het kan zich uiten als woede, boosheid, teruggetrokkenheid, controle, angst, depressie, ziekte, afhankelijkheid, manie, perfectionisme of andere aandoeningen. Je gezicht kan fronsend zijn of je wenkbrauwen fronsen. Of pijn laat zich helemaal niet zien. Je kunt je van buiten kalm voelen terwijl je je van binnen als een tornado voelt.
Om te begrijpen hoe uw pijn er echt uitziet, begint u met uzelf te observeren in stressvolle of confronterende situaties. Hoe reageer je op conflicten, teleurstellingen en verlies? Neigt u naar wrok? Verwarring? Defensief? Stilte? Een openlijk blijk van verdriet?
Als u uw standaardinstellingen onder stress kent, weet u meer over de aard van uw schaduw en kunt u deze volgen. Onthoud: je bent niet geboren met een schaduw. Het is gebouwd door complexe interactiemodellen te ervaren die ervoor zorgden dat je je natuurlijke impulsen beteugelde om te voorkomen dat je iemand in je omgeving teleurstelde of mishaagde. Het kristalliseerde op zijn plaats toen het diende om je te beschermen met bepaald gedrag en uiterlijke schijn. Schaduw werkt om aan uw behoeften te voldoen en een situatie te vermijden of te beheersen.
Gekwetst worden resulteert in het proberen te voorkomen dat het opnieuw gebeurt, hoewel wat vaak gebeurt, is dat we uiteindelijk de omstandigheden naspelen. Als je dit patroon herkent, wil je op een dag het masker afzetten om te veranderen wat je pijnlijk opnieuw beleeft.
Wat weerspiegelen uw uitdrukkingen en houding in een conflict? Waar hoor je jezelf verward of kinderlijk worden? Probeer naar een spiegel te gaan wanneer je je getriggerd voelt om een idee te krijgen van welke maskers je opdoet zonder het te weten.

Pixie Lighthorse, Goudmijnen in de Schaduw: ter ere van het medicijn van wonden (Irvine, Californië: Row House Publishing, 2022), 23–24. Gebruikt met toestemming.
Afbeelding tegoed: een pad van de ene week naar de volgende— CAC Staff, Untitled. Izzy Spitz, zonder titel. CAC Staff, zonder titel. Waterverf. Gebruikt met toestemming. Klik hier om de afbeelding te vergroten.
Zelfs als mijn schaduw uit mijn zicht is, zal hij zich nog steeds kenbaar maken.