Relatie levend of inhoudsloos
Onlangs was ik getuigen van een huwelijk waarbij de bruid en bruidegom elkaar trouw beloofde, maar op een andere manier dan we gewend zijn.
“Ik beloof jou dat ik trouw zal zijn aan mijzelf in ons huwelijk en dat jij mij daar toe mag aansporen, zoals ik trouw zal zijn om jou aan te sporen om ten volle jou te worden en jou daarin mijn volle steun zal geven.” Ik merkte – toen ik mijn enthousiasme daarover deelde met een aantal mensen – dat zij mij verbijsterd aankeken en dat een egoistisch belofte vonden. Zij vinden, dat als je een relatie aangaat, dan beloof jij dat je voor de ander zorgt en dat de ander voor jou zorgt. Dat jij belooft de ander gelukkig te maken en dat de ander jou gelukkig maakt. De vraag is of dat de bedoeling is, want je maakt daarmee juist de relatie ongelijkwaardig en afhankelijk van elkaar. Dat was vroeger noodzakelijk, maar nu dodelijk voor een goede relatie. (zie wat David Deida daarover zegt)
Regelmatig krijg ik de vraag wat nu kenmerkend is voor een liefdesrelatie en wanneer je kunt zeggen: deze liefdesrelatie is inhoudsloos geworden.
Ik heb al woorden gegeven aan hoe je een relatie levend houdt (artikel 1 en artikel 2; podcast 1 en podcast 2), maar een checklist zou soms handig zijn.
In een levende relatie voel je je geliefd; kun je praten en intieme gedachten delen; voel je je gezien; voel je je bemind; en onderneem je samen activiteiten en door dit alles te voelen en te doen krijg je een gezamenlijke geschiedenis. Natuurlijk gaat dat met ups en downs. Maar hoe groter en dieper die geschiedenis, hoe langer je het volhoudt als het even niet gaat, hoe makkelijker je zegt: het was er en kan weer terug komen! Kom, laten we de handen ineen slaan en op zoek gaan naar wat we ongedacht kwijt raakten.
Een goede relatie geeft: levenskracht, levenslust, levensdurf. Een goede relatie zorgt voor groei, voor ontwikkeling, niet alleen in de relatie maar ook daarbuiten!
Maar wanneer is de relatie inhoudsloos?
Ik denk op het moment dat je moet constateren dat je met lege handen staat en dat die geschiedenis je niet meer voedt. Die geschiedenis blijft er altijd. En mogelijk onderneem je nog dingen samen, maar doe je dat eigenlijk ieder apart, zonder verbinding. Dat laat al zien hoe ver je bij elkaar vandaan bent en hoe ver je van elkaar vervreemd bent. Maar niet alleen van elkaar, maar te vaak ook ben je vervreemd van jezelf. Een relatie die alleen vorm kent, zonder inhoud, ontkracht, wordt een levenslast, en ontneemt de levensdurf.
Als dat nog niet zo ver is, dan kun je elkaar terug halen en terug vinden door weer samen dingen te gaan doen en met elkaar in gesprek te gaan. Dan kun je weer trouw worden aan jezelf, dan kun je die gelijkwaardigheid weer vinden, doordat je beide leert je verlangen te delen met de ander. Dan zie ik bij mijn cliënten weer lichtjes in de ogen komen: Ja, we hadden het goed! En dat willen we weer! Dan ga je op zoek naar wat je zelf nodig hebt in de relatie en dan deel je dat verlangen met de ander.
Ik merk in mijn praktijk dat een relatie voor de vorm, dus zonder inhoud, leeg is. Liefde moet gevoed worden, anders gaat liefde dood.
Een lege relatie doodt de levenskracht, het doodt de levenslust en de levensdurf. Een slechte relatie zorgt voor stagnatie in de eigen persoonlijke ontwikkeling. Dat werkt ook door in het gewone leven, buiten de relatie! Je ziet dus als mensen hun persoonlijke ontwikkeling aangaan, dat ze geen genoegen meer kunnen nemen met een inhoudsloze relatie. Dus alle reden om de gezondheid van je relatie in het oog te houden. Alle reden om daar alert op te zijn. Een relatie vraagt (net als alle andere dingen) om voortdurend onderhoud!
Liefde duurt een liefde lang. Als liefde niet gevoed wordt, dan gaat de liefde net als vuur uit. Als er nog een beetje sintels (verbrandingsrest) zijn, dan doet zuurstof wonderen en kan het vuur weer oplaaien. Maar als ook de sintels op zijn, dan moet je als stel echt je hoofd buigen en de teleurstelling (en vaak ook de schaamte en het schuldgevoel nemen) en elkaar loslaten met een diepe buiging en elkaar bedanken voor alles wat je wel aan elkaar hebt kunnen geven.
Ik krijg in mijn praktijk de vraag van christenen: Maar als christen heb je EN op het stadhuis EN in de kerk voor God en Zijn gemeente beloofd dat je trouw zult blijven totdat de dood ons scheidt! Dus scheiden mag niet!
Een verrassende conclusie waarbij je volgens mij een aantal belangrijke stappen overslaat. De handtekening zetten en ‘ja’ zeggen en bij elkaar blijven totdat de dood jullie scheidt, dan heb je nog geen relatie! Dan ben je wat mij betreft nog niet trouw! Integendeel!
Sommigen denken dat trouw zijn is dat je een relatie vol blijft houden, ook als deze dood is. Ik ken stellen die elkaar figuurlijk vermoorden; de ander letterlijk alle hoeken van de kamer laten zien, en dan toch bij elkaar blijven, omdat dat zo hoort, maar zich niet afvragen of het niet veel erger is wat men elkaar aandoet door bij elkaar te blijven in zo’n negatieve situatie.
Wanneer ik mijn handtekening zet onder een arbeidscontract en vervolgens elke morgen om 9 uur op mjin werk verschijn en ‘s avond om 17:00 uur vertrek, precies volgens de afspraak, dan ben ik niet trouw als ik geen werk verzet. Als ik niet aan het werk ga, laat staan als ik mij niet inzet voor mijn werk, dan word ik echt ontslagen.
Als je alleen al naar het woordje trouw kijkt en wat dat woordje inhoudt, dan betekent het: een morele verbondenheid, vasthoudendheid, of het zich houden aan een verbintenis, band, of verplichting. Waar deze verplichting niet wordt nageleefd, waar trouw wordt geschonden en ontrouw intreedt, ontstaat een destructieve relatie. Wanneer je trouw bent: heb je een soort van morele verbondenheid met de ander, wil je graag diepergaand contact, hou je niet van oppervlakkige relaties. Dus trouw gaat over contact, gaat over inhoud, gaat over activiteit, namelijk een verplichting ten opzichte van die ander. De verplichting die je in een huwelijk naar de ander hebt, is dat jullie aan elkaar beloven inhoud te geven aan jullie relatie op een gelijkwaardige manier!
Trouw zijn aan de ander gaat niet ten koste van jezelf! Trouw zijn aan de ander kan je alleen maar als je ook trouw bent aan jezelf. Want als je niet trouw bent aan jezelf, word je een slaaf van de ander! Trouw aan jezelf, betekent trouw zijn aan wat je van binnen voelt en daarnaar handelen. Dit is heel belangrijk, want elke keer dat je dingen doet waar jij je (als volwassene) niet goed bij voelt, raak je verder af van wie jij bent en van wat jij echt wilt. Om te weten wat er van binnen leeft, mag je (weer) leren voelen en moet je het onderscheid leren maken tussen je angsten (daar moet je niet naar luisteren) en wat er voor jou echt toe doet!
Want als je JA zegt in een relatie, als je trouw beloofd, dan zeg je als het goed is: ‘Ik heb je lief precies zo als je nu bent en ik ben nieuwsgierig naar wat jij morgen precies van jou wilt laten zien! Ik zal naast je blijven staan als je je verbergt en je roepen om weer te komen naar precies zoals je nu bent. Ik neem geen genoegen met wie je gisteren was. Ik wil jou vol ontdekken en ik wil jou mij helemaal laten zien!’
Het Joodse gedachtengoed laat zien dat alle geboden, alle verplichtingen die God aan de mens stelt, gaan over LEVEN. Die verplichtingen moeten er voor zorgen dat ik het leven ten volle leef en op geen enkel moment mijzelf meer tot een slaaf van de ander zal maken! In Exodus 20 en Deuteronomium 5 staat: ‘Ik ben de HEERE, uw God, Die u uit het land Egypte, uit het slavenhuis, geleid heeft.’ Als ik iemand zijn eigen identiteit niet gun, ontken of niet tot volle wasdom laat komen door hem/haar te beperken, dan zondig ik tegen de geboden van moorden, van liegen, etc. Dus een relatie is er om elkaar tot volle wasdom te laten komen. Als ik dat niet doe, als ik mij daar niet voor inzet, dan is er sprake van ontrouw! Dat is nogal wat.
Christenen hebben deze focus vaak verloren. Wij bakkelijen vaak over trouw en ontrouw, zonder ons verantwoordelijk te voelen voor de inhoud van die trouw, voor de inzet voor het leven in en van de relatie. We houden elkaar in beton gevangen als we het alleen maar over de letter van de wet hebben, zonder naar zijn context, zonder naar de betekenis te kijken. Dat gaat dan meer over de trend: als je haar maar goed zit! Als de vorm maar klopt, dan doet de inhoud/inhoudsloosheid er niet toe.
Maar voor mij is het moment dat het leven uit de relatie is, dat de inhoud van de relatie leeg is, dát is volgens mij ontrouw in zijn ware betekenis. Niet het feit dat wij gaan scheiden. Scheiden is een gevolg van het niet voeden van de relatie, van het niet voeden van de liefde. Dan moet ik op een gegeven moment concluderen: het lukt ons niet om het leven in onze relatie vorm te geven! Ik geef jou het leven terug, want onze relatie doodt jou en mij!
Wat nu als de één nog wel heil ziet in de relatie en de ander niet? Dan is het mijns inziens noodzakelijk dat beide goede redenen aangeven waarom wel of waarom niet. Het is dan van belang om samen in relatietherapie te gaan en een derde jullie hier in te laten begeleiden. Het kan niet zo zijn dat de één ‘nee, ik wil niet uit elkaar’ zegt, zonder aan te geven waarom of op welke manier er nog mogelijkheden zijn om de relatie weer nieuw leven te geven. ‘Nee, ik wil niet uit elkaar’, kun je niet zeggen, zonder zorg te dragen voor de inhoud. Trouw is voor mij ook dat je – hoe pijnlijk ook – de ander niet gevangen houdt in een inhoudsloze of destructieve relatie. Trouw is dat je – wanneer het niet meer lukt om de relatie vorm te geven – zegt: ik laat jou gaan en dank je voor alles wat we samen hebben gehad! Ik laat je gaan en houd je niet gevangen in de vorm van deze relatie.
Kortom: een relatie aangaan en een relatie hebben vraagt om de trouw van grote inzet om een relatie ten volle tot zijn recht te laten komen, de liefde te laten groeien door de inzet voor elkaar en dat elk individu binnen de relatie tot wasdom komt.
Lees ook:
* https://www.dinekevankooten.nl/archief/bruid-en-bruidegom/
* https://www.dinekevankooten.nl/archief/voor-een-dag-de-babs/
