Extra ontvankelijkheid door hoogbegaafd zijn

Willem Kuipers legt het op zijn website zo uit:

Extra Ontvankelijkheid is een facet dat sterk bepaalt hoe extra intelligente mensen functioneren.
Het is een aangeboren extra stimuleerbaarheid van (delen van) het zenuwstelsel (inclusief de hersens), waardoor zintuiglijke indrukken, informatie en fysieke ervaringen heftig, complex en lang doorwerken bij de persoon.
Dat leidt tot een buitengewoon intense beleving van de werkelijkheid en een dito reactie daarop, die zich wel of niet aan de buitenwereld toont.

De Poolse psychiater K. Dabrowski (1902-1980) onderscheidde vijf gebieden van ‘Superstimuleerbaarheid’. De term is in het Engels vertaald als Overexcitability, in het Nederlands wordt vaak overprikkelbaarheid gebruikt. Op zoek naar een meer neutrale term, zonder ‘te veel’ erin, kwam ik op Extra Ontvankelijkheid (af te korten tot Xo).
Dat ‘extra’ kan ook doorslaan, bijvoorbeeld bij spanning. Dan wordt het inderdaad teveel van het goede. Maar in de basis is dat ‘extra stimuleerbare zenuwstelsel’ de fysieke bouwsteen voor ongewone en soms excellente expressie.
De vijf gebieden met hun karakteristieke aspecten, zowel positief als mogelijk belemmerend, zijn (vrij naar Piechowski’s “Mellow out”):

Vijf kenmerken voor extra ontvankelijkheid door hoogbegaafd zijn:

1. Psychomotorisch 
   • • Behoefte aan beweging / enorme energie;
     • Enthousiast / praat snel, brengt veel tot stand.
   • Valkuil
     • sterk competitief, controlerend; 
     • werkverslaafd;
     • kan niet stil zitten (ADHD)
2. Zintuiglijk
   • • Intens genieten van schoonheid;
     • Beeld, muziek, geur, eten, textiel;
     • Het leven is een rijke bron om van te genieten
   • Valkuil
     • Geheel van slag bij lelijkheid of overdosis;
     • Vloekende kleuren, valse muziek, onfrisse geuren, vies eten, harde stoffen of merkjes, lawaai;
     • Koopwoede, vreten
3. Vermogen tot verbeelding
   • • De verbeelding aan de macht!;
     • Beelddenkers en dagdromers;
     • Inventieve scheppers;Met humor en relativeringsvermogen
   • Valkuil
     • Leeft in fantasiewereld en maakt zelden iets af;
     • Onbegrijpelijke communicatie
4. Intellectueel
   • • De cognitieve hoogbegaafdheid;
     • Onvermoeibare denker met onafhankelijke geest;
     • Buitengewoon nieuwsgierig
   • Valkuil
     • Ongeduldig bij onbegrip;
     • Soms niet met de voeten op de grond;
     • Soms emotioneel bevroren
5. Emotioneel
   • • Uitvergroting van emoties;
     • Aanstekelijk vrolijk;
     • sterk meevoelend;
     • Intens gehecht aan…
   • Valkuil
     • Besmettelijk depressief;
     • Altijd en overal drama;
     • volledige blokkades