Theorie – François Gagné
Ook de Canadees François Gagné geeft de interactie tussen de verschillende factoren aan. De aanleg (Aptitude domains) is genetisch bepaald. De intrapersoonlijke- (Intrapersonals Catalysts) en omgevings Environmental Catalysts) factoren bepalen samen hoe de aanleg zich zal ontwikkelen. Francois Gagné (2008) koos voor een model dat de intrapersoonlijke kenmerken van hoogbegaafdheid meer centraal stelt dan alleen het gegeven ‘hoogbegaafdheid’, ‘talent’en ‘kans’. Hij stelt dat intrapersoonlijke kenmerken zoals fysieke uitingen (karakter, handicaps, gezondheid, et cetera), motivatie, beweging (doorzettingsvermogen, inzet, volhardendheid), persoonlijk management (concentratie, werkgewoonten, initiatieven, planvaardigheden, et cetera) en persoonlijkheid (temperament, welbevinden, zelfbewustzijn, zelfbeeld, aanpassingsmogelijkheden, et cetera) een groot positief of negatief impact kan hebben op het ontwikkelingsproces van een (hoogbegaafd) kind. Ook omgevingsfactoren koppelt hij hieraan (milieu, personen, mogelijkheden en gebeurtenissen).
François Gagné stelde tien geboden op als richtlijnen voor een school hoe om te gaan met hoogbegaafde kinderen.
1. U zult onderscheid maken…..Horizontaal (herken en erken de grote, brede getalenteerdheid)
2. U zult discrimineren…..Verticaal! (wees bedacht op de grote verschillen tussen deze kinderen)
3. U zult signaleren…..op meerdere componenten! (kijk onder meer naar begaafdheid, talent, motivatie, wilskracht en zelfstandigheid)
4. U zult selecteren…..met open armen! (beperk je niet tot de 5% meest begaafden, er zijn meer slimme kinderen)
5. U zult interveniëren….zo vroeg mogelijk! (liefst al vanaf groep 1-2)
6. U zult compacten…..als voornaamste! (vang zo de verschillen op tussen de betere en minder goede leerlingen)
7. U zult versnellen…..indien nodig! (kijk verder dan de “muren van de leerstofjaargroepen”)
8. U zult verrijken…..relevant! (kijk naar interesses van het kind en belangrijkheid van de leerstof)
9. U zult groepen vormen……full-time! (geef kinderen zoveel mogelijk de kans om van elkaar te leren)
10. U zult dromen…..met u ogen wijd open! (maak je dromen waar, maar blijf alert op de weg ernaar toe, wees bescheiden en realistisch)
(met dank aan SLO, het regionaal expertisecentrum en Renate Horvers in haar scriptie: “Buiten de lijnen”; 2009-2010)
Geplaatst op 6 april 2011
