EXODUS – De tien geboden
Wat zijn de tien geboden?
De 10 Geboden (of Aseret Hadibrot, “De Tien Verklaringen” in het Hebreeuws) werden door God meegedeeld aan het volk van Israël op de berg Sinaï, 50 dagen na de uittocht uit Egypte. De gebeurtenis staat bekend als het geven van de Torah. G – d hakte vervolgens de tien geboden uit op twee stenen tafelen, die hij aan Mozes gaf. Mozes sloeg de tafelen kapot, en G-d hakte de tien geboden uit op een tweede set tafelen, die vervolgens in de ark van het verbond werden geplaatst.
De 10 Geboden bevatten in hen de kern waaruit de andere voortkomen De Tien Geboden zijn niet de volledige instructies van G-d voor Zijn volk (er zijn 613 geboden). Ze bevatten echter in zich de kern waaruit de anderen voortkomen.
auteur: rabbi Menachem Posner
datum: mei 2010
website: https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/2896/jewish/What-Are-the-Ten-Commandments.htm
vertaling: Dineke van Kooten
1. Ik ben de Heer, uw God, die u uit het land Egypte heeft geleid, uit het diensthuis.
2. U zult geen andere goden vóór Mij hebben, u zult voor uzelf geen gesneden beeld maken, noch enige manier van houden van iets dat in de hemel boven is, dat is op de aarde beneden, of dat in het water onder de aarde is. U mag voor hen niet buigen, noch hen dienen. Want Ik, de Heer, uw God, ben een jaloerse God, die de ongerechtigheid van de vaderen bezoek aan de kinderen van de derde en vierde generatie van hen die Mij haten; en barmhartigheid betonen aan de duizendste generatie van hen die Mij liefhebben en Mijn geboden onderhouden.
3. U zult de naam van de Heer, uw God, niet ijdel gebruiken; want de Heer zal hem niet onschuldig houden die Zijn naam ijdel gebruikt.
4. Denk aan de sabbatdag, om deze te heiligen. Zes dagen zult u werken en al uw werk doen; maar de zevende dag is een sabbat voor de Heer, uw God. U mag er geen enkel werk aan doen – u, uw zoon, uw dochter, uw slaaf, uw dienstmaagd, uw vee en uw vreemdeling die binnen uw poorten is. Want in zes dagen maakte de Heer hemel en aarde, de zee en alles wat daarin is, en rustte op de zevende dag; daarom zegende de Heer de sabbatdag en heiligde die.
5. Eer uw vader en moeder, zodat uw dagen lang mogen zijn op het land dat de Heer u geeft.
6. U zult niet moorden.
7. U zult geen overspel plegen.
8. Je mag niet stelen.
9. U mag geen vals getuigenis afleggen tegen uw naaste.
10. U mag het huis van uw naaste niet bedekken; gij zult de vrouw van uw naaste, zijn dienstknecht, zijn dienstmaagd, zijn os, zijn ezel, noch iets dat van uw naaste is, begeren.
De Tien Geboden worden drie keer per jaar in het openbaar voorgelezen, twee keer als het in de wekelijkse Torah-lezing voorkomt (in de gedeelten van Yitro en Va’etchanan), en nogmaals op de eerste dag van de feestdag van Sjawoeot. De Lubavitcher Rebbe, Rabbi Menachem M. Schneerson, met een rechtschapen geheugen, moedigde elke Joodse persoon aan, van baby’s tot senioren, om aanwezig te zijn bij de lezing op Sjavoeot, en de oorspronkelijke uitgave van de Thora in Sinaï opnieuw te beleven.
Wanneer de tien geboden in de synagoge worden voorgelezen, worden ze gezongen op een speciale melodie die bekend staat als taam elyon (‘bovenste verbuiging’), zo genoemd omdat de cantillatietekens die worden gebruikt om de lezer te leiden, boven de woorden worden gevonden, in tegenstelling tot een gewone taam, waar ook markeringen onder de tekst worden gevonden.
Twee versies van de tien geboden
De Tien Geboden worden tweemaal in de Torah opgetekend, eenmaal in Exodus 20 en nogmaals in Deuteronomium 5. De twee versies zijn bijna identiek, maar er zijn verschillen, waarbij de versie in Deuteronomium iets langer is. Dit komt omdat Deuteronomium Mozes ‘hervertelling is van de gebeurtenissen die 40 jaar eerder plaatsvonden, met de toevoeging van zijn inzichtelijke commentaar.
Een heel belangrijk verschil zit in het vierde gebod. De Exodus-versie begint met “Denk aan de sabbat” en de Deuteronomium-versie begint met “Houd de sabbat”. De rabbijnen zeggen dat beide nauwkeurig zijn. God sprak feitelijk het bevel uit om Shabbat te houden (door af te zien van verboden werk) en tegelijkertijd Shabbat te herinneren (door de heiligheid ervan te verklaren), iets wat onbegrijpelijk is voor de menselijke geest.1
Het geven van de tien geboden
Op de ochtend van 6 Sivan, 50 dagen nadat ze Egypte hadden verlaten en zes dagen nadat ze hun kamp hadden opgeslagen aan de voet van de berg Sinaï, werd het volk van Israël wakker met donder en bliksem en een diepe, krachtige hoornstoot. Toen ze de berg Sinaï naderden, zagen ze het in vuur en vlam staan, een dikke wolk op zijn top. Bevend van ontzag en angst verzamelden ze zich aan de voet van de berg terwijl Mozes alleen naar de top steeg.
Tegen deze ongelooflijke achtergrond sprak God de Tien Geboden allemaal samen in één moment uit. Vervolgens herhaalde hij ze een voor een aan de mensen. Na de eerste twee geboden stelde Hij Mozes in staat om de resterende acht geboden met een goddelijke, krachtige stem aan hen over te brengen. Na elk gebod stierf het hele Joodse volk door de intensiteit van de goddelijke stem, en G’d bracht hen vervolgens weer tot leven. Daarna vroegen de mensen dat Mozes als tussenpersoon voor hen zou optreden, door met God op de berg te communiceren en vervolgens de wil van God aan hen over te brengen.2
De weerkaatsingen van deze communicatie gingen veel verder dan de Sinaï. De aarde zelf beefde toen God Zijn aanwezigheid aan de mensheid meedeelde.
[Waarom twee versies? Lees hier]
Waarom tien geboden?
God schiep de wereld met tien uitspraken. Er waren toen 10 generaties van Adam tot Noach, en nog eens 10 generaties van Noach’s zoon Sem tot Abraham, wiens nageslacht door 10 plagen uit Egypte zou worden gered en vervolgens de Tien Geboden op de Sinaï zou aanvaarden. Zie je het patroon daar? Het hele doel van de schepping was om de weg vrij te maken voor de uitvoering van mitswa’s, zoals vertegenwoordigd door de Tien Geboden.
De symmetrie van de tien geboden
De Tien Geboden zijn uitgehouwen op twee tabletten, dus laten we ze als volgt visualiseren
Merk op dat we de geboden op elke tablet kunnen lezen, of we kunnen ze van links naar rechts lezen. Deze Midrash3 zorgt voor de verbinding:
Geboden 1 en 6: Ieder mens is geschapen naar het beeld van God, dus moord is een belediging voor de Schepper.
Geboden 2 en 7: Wanneer iemand een andere godheid dan G’d aanbidt, is dat vergelijkbaar met overspel. God is onze liefhebbende partner (en nog veel meer).
Geboden 3 en 8: Een persoon kan het gevoel hebben dat stelen alleen tussen hem en het slachtoffer is, maar het is ook een misdaad tegen God, wiens naam uiteindelijk vals zal worden gebruikt.
Geboden 4 en 9: Door het houden van Shabbat, getuigen we dat God de wereld in zes dagen heeft geschapen en op de zevende rustte. Wanneer iemand Shabbat negeert, getuigt hij vals over de goddelijke oorsprong van het universum.
Geboden 5 en 10: Het naast elkaar plaatsen van jaloezie en het eren van ouders vertelt ons dat iemand die begeert naar wat niet van hem is, uiteindelijk een kind zal baren dat zijn ouders vervloekt en in plaats daarvan anderen eert.
God zit in de details
Als je naar de twee tabletten kijkt, zul je merken dat de geboden op de tweede tablet niet alleen veel korter zijn, maar ook dat het onderwerp anders is dan de geboden op de eerste tablet. De geboden op de eerste tablet gaan over geestelijke zaken, tussen de mens en de Schepper. De geboden op de tweede tablet lijken echter over materiële zaken te gaan, zonder duidelijk verband met God of geestelijke bezigheden. In feite, terwijl elk van de eerste vijf geboden de naam van God bevat, wordt Zijn naam niet één keer genoemd in de tweede reeks van vijf.
Toch krijgen alle geboden evenveel gewicht, want ingebed in deze eenvoudige fatsoenlijke daden is de formule voor het plan van God voor de wereld. Inderdaad, als je alle (Hebreeuwse) woorden op de tweede tablet optelt, kom je uit bij nummer 26, de numerieke waarde van G ‑ d’s onuitsprekelijke naam. Onder de oppervlakte is God net zo aanwezig in deze reeks geboden als in de geboden waarin Hij openlijk wordt genoemd.
VOETNOTEN:
1) Mechilta to Exodus 20:7
2) Talmud Shabbat 88b, our narrative follows the understanding of Rashi to Exodus 20:1
3) Mechilta to Exodus 20:13.
De tien Geboden
De blauwdruk van de Thora
Een selectie van inzichten, verhalen en essays over de tien geboden.
auteur: rabbi Menachem Posner
datum: mei 2010
website: https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/519246/jewish/The-Ten-Commandments.htm
vertaling: Dineke van Kooten
De 10 Geboden (of Aseret Hadibrot, “De Tien Verklaringen” in het Hebreeuws) werden door God meegedeeld aan het volk van Israël op de berg Sinaï, 40 dagen na de uittocht uit Egypte. De gebeurtenis staat bekend als het geven van de Torah. God hakte vervolgens de Tien Geboden uit op twee stenen tafelen, die hij aan Mozes gaf. De Tien Geboden zijn niet de volledige instructies van G’d voor Zijn volk (er zijn 613 geboden). Ze bevatten echter in zich de kern waaruit de anderen voortkomen.
VERDER GAAN BIJ:
https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/519421/jewish/On-the-Ten-Commandments.htm