LEVEN in plaats van overleven

In de reis van persoonlijke groei en ontwikkeling is er een fundamenteel verschil tussen overleven en leven. Het grootste verschil is dat overlevingsmechanismen cruciaal zijn in de kindertijd om te kunnen overleven, terwijl leven pas mogelijk wordt wanneer je volwassen bent, met een volledig ontwikkelde prefrontale cortex, doorgaans rond je 23ste levensjaar. Dit is het moment waarop je in staat bent om vanuit een volwassen perspectief te functioneren, met de juiste vaardigheden om voor jezelf te zorgen, in plaats van afhankelijk te blijven van mechanismen die je als kind hebt ontwikkeld.

Dit artikel gaat over de overgang van overleven naar leven, en hoe we door middel van zelfbewustzijn, kwetsbaarheid en volwassenheid onze overlevingsmechanismen kunnen loslaten om een dieper, rijker leven te omarmen.

Het Overlevingsmechanisme
Overlevingsmechanismen zijn strategieën die we ontwikkelen om onszelf te beschermen tegen de pijn, de stress of de moeilijkheden die we in ons leven ervaren. Deze mechanismen zijn essentieel in de kindertijd. Een kind kan zich bijvoorbeeld wenden tot ontkenning, afleiding, humor of zelfs dissociatie als een manier om met de stressvolle of traumatische omstandigheden om te gaan. Dit zijn vaak onbewuste reacties die het kind in staat stellen om met moeilijke situaties om te gaan, maar die later in het leven niet altijd meer effectief zijn. Overlevingsmechanismen ontstaan vaak uit ervaringen van pijn, angst of onzekerheid, en deze kunnen diep geworteld zijn in hoe we omgaan met de wereld en onszelf.

Zolang we jong zijn, is de wereld soms een chaotische en onvoorspelbare plaats, en zijn deze overlevingsmechanismen nodig om te kunnen functioneren. Ze beschermen ons tegen emotionele overbelasting, vooral wanneer we nog niet in staat zijn om volwassen manieren van omgaan met stress te ontwikkelen. Echter, naarmate we ouder worden en onze hersenen verder ontwikkelen, komen er nieuwe mogelijkheden om met de wereld om te gaan – mogelijkheden die niet afhankelijk zijn van de overlevingsmechanismen die ons vroeger hielpen. Leer mees over overlevingsmechanismen: vormen-van-overlevingsmechanismen/

De Volwassen Hersenen: De Prefrontale Cortex
Rond je 23ste jaar is je prefrontale cortex, het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor besluitvorming, zelfcontrole en sociale interacties, volledig ontwikkeld. Dit is een cruciaal moment in je leven, want het betekent dat je nu in staat bent om situaties op een meer volwassen en rationele manier te benaderen. Je bent niet langer afhankelijk van de overlevingsmechanismen die je in je kindertijd nodig had om te overleven. Je hebt nu de cognitieve capaciteiten om voor jezelf te zorgen, emotioneel evenwicht te bewaren en effectief te communiceren.

Met deze volwassen hersenontwikkeling komt de mogelijkheid om vanuit een plek van volwassenheid en zelfzorg te handelen. In plaats van te reageren vanuit oude gewoontes en beschermende mechanismen, kun je nu situaties met meer zelfbewustzijn en empathie benaderen. Het stelt je in staat om effectief te communiceren, je behoeften duidelijk te uiten en conflicten op een volwassen manier aan te pakken.

Van Overleving naar Volwassenheid
Wanneer we volwassen worden, betekent dit niet alleen dat we ouder worden; het betekent dat we leren om onszelf te omarmen, onze gebroken delen te erkennen, en onszelf met compassie te behandelen. Het volwassen worden houdt in dat we onze behoeften niet meer uitstellen of wegduwen, maar ze uitspreken op een manier die zowel gezond als productief is.

Het moment waarop we beginnen te begrijpen dat we niet altijd hoeven te vechten of te ontsnappen aan onze emoties, markeert het begin van het proces waarin we leven in plaats van overleven. Een belangrijke factor in deze overgang is het vergroten van zelfbewustzijn. Naarmate we meer in contact komen met onze gevoelens, overtuigingen en gedachten, kunnen we steeds minder afhankelijk worden van de mechanismen die ons vroeger beschermden.

Wanneer we in staat zijn om te leven vanuit onze volwassenheid, kunnen we onszelf niet alleen beter begrijpen, maar ook beter met anderen omgaan. De dialoog wordt het middel waarmee we samen groeien, problemen oplossen en op een authentieke manier met elkaar communiceren.

De Kracht van Dialoog en Kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid speelt een cruciale rol in het proces van leven in plaats van overleven. Wanneer we onszelf toestaan om kwetsbaar te zijn, stoppen we met het gebruiken van maskers of het vasthouden aan beschermende mechanismen. Kwetsbaarheid betekent niet zwakte; het betekent dat we onszelf volledig laten zien, zonder angst voor oordeel of afwijzing.

Een volwassene die in staat is zijn of haar gevoelens eerlijk te uiten, creëert ruimte voor authentieke communicatie. Door in dialoog te gaan vanuit een plek van veiligheid en zelfacceptatie, kunnen we zowel onze eigen behoeften als die van anderen uiten zonder angst of verdediging. We vertrouwen erop dat zowel wijzelf als de ander “oké” zijn, wat het fundament legt voor diepere verbindingen.

Het Loslaten van Overlevingsmechanismen
De overgang van overleven naar leven vereist dat we onze overlevingsmechanismen herkennen, begrijpen en uiteindelijk loslaten. Dit proces kan beginnen met reflectie en zelfonderzoek. Wanneer we ons bewust worden van de strategieën die we hebben ontwikkeld om te overleven, kunnen we beginnen te onderzoeken waar deze vandaan komen. Waar dienden ze voor? Wanneer hebben ze ons geholpen? En, misschien wel het belangrijkste, zijn ze nog steeds nodig in ons leven?

Door deze mechanismen te erkennen en te bedanken voor hun rol in onze overleving, kunnen we ze met respect “met pensioen sturen” en ruimte maken voor gezondere copingstrategieën. Dit is een proces van zelfzorg en genezing, waarbij we onszelf de vrijheid geven om verder te groeien zonder vast te zitten in oude patronen die ons niet meer dienen. Leer meer hierover: aanpassen-is-jezelf-doden/

Leven in Plaats van Overleven
Uiteindelijk gaat het erom dat we het verschil tussen overleven en leven herkennen en omarmen. Overleven is een noodzakelijke fase in het leven, maar leven is waar de ware rijkdom van het menselijk bestaan ligt. Wanneer we in plaats van te overleven leren leven, maken we de ruimte voor onszelf om te bloeien, om eerlijk met anderen om te gaan, en om een leven te creëren dat resoneren met onze diepste waarden en verlangens.

Door ons bewust te worden van onze overlevingsmechanismen en ze met compassie los te laten, kunnen we echt beginnen te leven. Dit proces is niet altijd eenvoudig, maar het is absoluut mogelijk. En het begint met de moed om onszelf toe te staan volledig aanwezig te zijn in het moment, met alle kwetsbaarheid en kracht die dat met zich meebrengt.