Redenen om te scheiden (2) – vanuit de vrouw
Regelmatig komt het voor dat ik een stel coach dat vast gelopen is in hun relatie, waarvoor vanuit de reformatorische achtergrond het onmogelijk lijkt om uit elkaar te gaan, omdat het gebod lineair wordt gehanteerd: een echtscheiding is verboden, ook al is de liefde verdwenen en vermoord men elkaar op een emotioneel niveau. Dit klem zetten, veroorzaakt een machteloosheid en soms radeloosheid die hartverscheurend kan zijn. Het Joodse gedachtengoed is daar veel genuanceerder in. Hier een andere manier van kijken, die handvatten geeft voor reflectie.
Rabbi Reuven P. Bulka (een bekend auteur, docent en joodse activist. Hij is de rabbijn van de congregatie Machzikei Hadas in Ottawa, Ontario, Canada, en is de co-voorzitter van het Canadian Jewish Congress) schrijft 2 artikelen waarin hij aangeeft waarom het vanuit de Joodse traditie geoorloofd is te scheiden vanuit de man en dit artikel gaat over de redenen voor een vrouw.
auteur: Reuven P. Bulka
datum: juli 2018
website: https://www.chabad.org/
vertaling: Dineke van Kooten
Vrouw kan initiëren
Het recht van de vrouw om echtscheiding te eisen is even wettelijk verankerd als het recht van de echtgenoot om een echtscheiding te eisen. Deze juridische verschansing gaat helemaal terug tot bijbelse tijden en is niet alleen een aanpassing aan modernere omstandigheden.
Het zou een fundamentele ongelijkheid in de relatie zijn als de echtgenoot de mogelijkheid zou krijgen om echtscheiding aan te klagen voor wat voor overheersende factor dan ook, terwijl de vrouw niet zou mogen eisen dat het huwelijk wordt beëindigd, wat er ook gebeurt. Niemand kan ontkennen dat er ongelijkheden in het systeem bestaan, maar deze ongelijkheden vloeien meer voort uit misbruik van het systeem dan uit zijn fundamentele zwakheden.
Gelijkheid in de wet
Dezelfde Thora die van tevoren waarschuwde tegen misbruik maken van de wees en de weduwe, kon natuurelijk niet wachten om de kwetsbaarheid van de vrouw binnen het huwelijk te verankeren. Het gevoel van eerlijkheid en zorg voor alle individuen, ongeacht hun positie of positie in het leven, is een centraal kenmerk van de Torah. Alle individuen zijn goddelijke creaties, en alle individuen moeten als zodanig worden gewaardeerd.
Het is daarom niet verwonderlijk en heel natuurlijk dat de vrouw toegang heeft om uit het huwelijk te stappen, niet alleen in gevallen van wederzijds verlangen, maar ook in situaties waarin ze duidelijk benadeeld wordt door een ongevoelige en ongevoelige echtgenoot.
Een vrouw dwingen de pijn van een wrede echtgenoot die haar misbruikt, te verduren, is ondoorgrondelijk. Dezelfde Thora van G – d die het kwellen van anderen verbiedt, zou zeker een situatie waarin het kwellen van anderen door de camouflage van een geïnstitutionaliseerde unie wordt gecamoufleerd, niet kunnen toestaan of tolereren.
Onverantwoordelijkheid
Het primaire recht van een vrouw om een echtscheiding te eisen, is gekoppeld aan situaties waarin fundamentele huwelijksbehoeften zijn verwaarloosd of misbruikt door de echtgenoot. De echtgenoot wordt dan “overtuigd” door de rechtbank om zowel zijn vrouw de kans te geven als haar de ketubah (huwelijksovereenkomst) schikking te geven.
De echtgenoot die verlaten is met betrekking tot het levensonderhoud dat hij verplicht is zijn vrouw te geven, of het huwelijksbezoek dat hij met zijn vrouw moet delen, heeft daarmee een primaire verantwoordelijkheid van het huwelijksverbond geschonden, en de vrouw heeft het recht tot een scheiding in deze situaties. Deze elementen van het huwelijk zijn zo cruciaal, dat het feit dat ze door de echtgenoot worden gebruikt als wapen om de vrouw emotioneel of fysiek te beroven, wordt beschouwd als een schending van het heilige huwelijksvertrouwen.
Een vrouw kan een scheiding van haar man eisen als blijkt dat hij flirt met andere vrouwen. Er hoeft geen bewijs te zijn dat hij overspel heeft gepleegd, alleen dat hij met andere vrouwen heeft gespeeld. Zelfs dat hij haar een slechte naam bezorgt door zijn wellustige daden, wordt eveneens beschouwd als een legitieme rechtvaardiging voor de echtscheidingsactie van de vrouw. Als de vrouw zich door haar man afgewezen voelt, is het verkeerd haar te dwingen in de verbintenis te blijven. Als de vrouw een gelofte zou afleggen die van invloed is op de huwelijksverbintenis, zoals een gelofte die verband houdt met het onthouden van echtelijke verbintenis of een andere belemmering voor de levensvatbaarheid van het huwelijk, en de echtgenoot slaagt er opzettelijk niet in die gelofte nietig te verklaren, dan wordt dit geïnterpreteerd als een verlangen van zijn kant om de relatie te verbreken. De vrouw kan dan een scheiding eisen.
Mocht de echtgenoot, via een gelofte, de vrouw verbieden om enige vorm van werk aan te gaan, dan wordt dit voor de vrouw als voldoende reden beschouwd om een beloning te eisen. De redenering hierachter is dat opgelegde ledigheid bepaalde nadelige persoonlijke gevolgen heeft misschien zelfs erger. Geen enkele vrouw kan tot zo’n tegenslag worden gedwongen.
Misbruik
De echtgenoot die zijn vrouw slaat, haar vervloekt, haar belachelijk maakt, haar beledigt of de ouders van zijn vrouw beledigt in het bijzijn van zijn vrouw, of zijn vrouw verbiedt haar ouders of familie te bezoeken, of wiens algemene manier van communiceren met zijn vrouw verloopt temperamentvolle uitbarstingen en respectloos taalgebruik creëren een situatie die onhoudbaar is. Van de vrouw kan niet worden verwacht dat ze in een dergelijke omgeving leeft, en ze heeft ruimschoots het recht om een echtscheiding te eisen.
In deze situatie moet de vrouw kunnen aantonen dat dit geen zeldzame gebeurtenis is, of een geïsoleerde uitbarsting, maar dat het een afspiegeling is van het gebruikelijke gedrag van de echtgenoot. Mocht een echtgenoot tegenvorderen met de beschuldiging dat zijn gedrag door haar is veroorzaakt, dan rust de bewijslast op hem. We gaan ervan uit dat de positie van de vrouw juist is, tenzij en totdat de man het tegendeel kan bewijzen.
Ondraaglijke omstandigheden
De vrouw van wie de man erop staat dat zijn moeder (dat wil zeggen de schoonmoeder van de vrouw) intrekt in het huis – en daarmee de vrijheid van de vrouw beperkt – kan een echtscheiding eisen als dit een ondraaglijke situatie voor haar is.
De vrouw wiens echtgenoot haar tijdens haar menstruatie tot echtelijke betrekkingen dwingt, kan ook een echtscheiding eisen. Dit is zelfs het geval als ze misschien niet nauwgezet is met betrekking tot het naleven van de wetten van de menstruatie, die echtelijke verbintenis tijdens die periode en zeven dagen daarna verbieden.
De onderliggende gemene deler in de situaties van schoonmoeder en menstruatie is dat de echtgenoot er niet in slaagt of weigert om de vrouw de vrijheid, waardigheid en respect te verlenen waarop zij zonder enige twijfel recht heeft.
De vrouw heeft het recht om een echtscheiding te eisen als de man, om welke reden dan ook, het leven voor haar ondraaglijk maakt. Afgezien van enkele van de eerder genoemde redenen, kan deze onhoudbare situatie het gevolg zijn van het feit dat de echtgenoot een weerzinwekkende smet heeft ontwikkeld of een schadelijke gewoonte heeft aangenomen, zoals het roken van sigaretten. Het kan het gevolg zijn van het feit dat hij een onwelriekende, aanstootgevende handel heeft aangenomen, waaruit hij thuiskomt met een ondraaglijke stank.
De vrouw die voorafgaand aan het huwelijk wist dat haar man in zijn levensonderhoud zou voorzien in een aanstootgevend ruikende roeping, kan nog steeds beweren dat haar bewustzijn voorafgaand aan het huwelijk haar niet voorbereidde en haar conditioneerde om ermee te leven. Ook al had ze de beste bedoelingen, het bleek dat de stank veel erger was dan ze had verwacht, en ze vindt het nu ondraaglijk.
Kinderloosheid
Als de echtgenoot helaas onvruchtbaar is, heeft de vrouw recht op echtscheiding, op voorwaarde dat deze eis tot echtscheiding verband houdt met haar bewering dat ze kinderen wil hebben. Hetzelfde geldt als de echtgenoot impotent is. Wanneer de echtgenoot de bewering van de vrouw dat hij impotent is, in twijfel trekt, wordt haar verklaring van zijn onmacht als het krachtigere argument beschouwd. Ze wordt aangenomen zolang ze deze verklaring rechtstreeks aflegt, en niet via de “goede” kantoren van een advocaat.
Hoewel de hier uiteengezette gronden niet het volledige scala van legitieme recht van de vrouw om een echtscheiding te eisen uitputten, bieden ze wel voldoende inzicht in het brede scala aan omstandigheden die als oneerlijk worden beschouwd voor de vrouw, en vanwege deze oneerlijkheid, zij mag uittreding uit de echtelijke verbintenis eisen. Net zoals echtscheiding geen desideratum is in het joodse leven, zo is het opsluiten van man of vrouw in een gevangenis van ellende evenmin.
Israël en Jeruzalem
Het land Israël, een potentieel explosieve kwestie binnen het huwelijk, heeft gevolgen voor echtscheiding. De algemene regel is dat elk van de paren die naar Israël verhuizen het volledige recht heeft op de medewerking van de andere echtgenoot in dit verlangen, en een scheiding kan eisen van de onwillige echtgenoot, als die echtgenoot onder geen enkele omstandigheid weigert naar Israël te verhuizen. De uitzondering hierop is wanneer verhuizen naar Israël het paar zou veranderen in een liefdadigheidszaak, die niet in staat is om op eigen kracht rond te komen.
Dezelfde algemene vergelijking is van toepassing wanneer de kwestie zich verplaatst, binnen Israël, van een andere stad naar Jeruzalem. De echtgenoot die naar Jeruzalem wil verhuizen, heeft de machtigere hand en kan een scheiding eisen van de onverzettelijke andere echtgenoot die de verhuizing naar Jeruzalem weigert.
De redenering hierachter is dat Israël cruciaal is voor spirituele groei. Aangezien het huwelijk een spirituele verbintenis is waarin het paar op een beslist spirituele manier samen zou moeten groeien, belemmert het niet verhuizen naar Israël of Jeruzalem deze groei eerder dan dat het deze vergemakkelijkt. Het huwelijk heeft een transcendente kwaliteit die door deze weigering wordt geneutraliseerd.
Geen van de huwelijkspartners heeft het recht om in de weg te staan als het huwelijk zo’n positieve richting uitgaat. De hardnekkige weigering om mee te gaan met zo’n duidelijke stapsgewijze verbetering van de geestelijke inhoud van het huwelijk, wordt beschouwd als een schending van de primaire bedoeling van het huwelijksverbond. Maar het is raadzaam dat de huwelijkspartners de factor Israël of Jeruzalem niet als wapen gebruiken. Dit, en andere problemen met de groei van het huwelijk, zouden een gedeelde zorg moeten zijn.
Een unieke titel
Binnen het domein van claims op echtscheiding is er een unieke titel en bijbehorende regels voor een specifieke situatie. Dat is de situatie wanneer de man of de vrouw weigert betrokken te zijn in echtelijke relaties. In deze kwestie heeft de betrokken partij, of het nu echtgenoot of echtgenote is, voldoende gronden om echtscheiding te eisen. Dit is al besproken.
De aanstichter van deze weigering krijgt een precieze titel, een titel van twijfelachtig onderscheid. De aanstichter wordt bestempeld als een ‘rebel’. Als het de echtgenoot is, wordt hij een mored genoemd; als het de vrouw is, wordt ze een moredet genoemd.
Deze term wordt algemeen aanvaard als specifiek van toepassing op echtelijke visitatie. Het spreekt welsprekend en krachtig over de ernst waarmee afwijking van echtelijke verantwoordelijkheid wordt gezien binnen het judaïsche perspectief. Het is bekend dat ongunstige etiketten niet de gebruikelijke joodse manier zijn om ongenoegen over gedrag uit te drukken. Het gebruik van een dergelijk label moet hier worden gezien als een buitengewone afwijking van de norm, en een scherpe opmerking over de extreme ernst van deze overtreding. Door iemands lichaam als wapen te gebruiken om zijn partner te straffen, wordt het huwelijk op een zeer serieuze en onvergeeflijke manier gesloten.
Algemene regels
De man die een mored is, moet zijn vrouw scheiden, en moet haar ook de huwelijksregeling geven die bekend staat als de ketubah. De vrouw die een moredet is, kan door haar echtgenoot worden gescheiden, en zij verliest haar recht op de ketuba-nederzetting. Wanneer de echtgenoot de moordende, de opstandige is, heeft de vrouw het recht om een echtscheiding aan te vragen, maar ze is niet verplicht om dat recht uit te oefenen.
De redenering hiervoor is vrij eenvoudig. De vrouw ertoe dwingen te scheiden, zou in strijd zijn met het fundamentele idee dat de vrouw niet tegen haar wil kan worden gescheiden. Het is duidelijk dat elke situatie die de vrouw dwingt om van haar man te scheiden, een geschikt excuus zou zijn voor de man om zich op die vervallen manier te gedragen, om er zeker van te zijn dat hij de medewerking van de vrouw voor de scheiding zal krijgen. Dit is onaanvaardbaar.
Echtelijke Spelen
Het is interessant op te merken dat de echtgenoot als een opstandige wordt beschouwd, als een meerjarige, ook al zweert hij de echtelijke relaties slechts voor een korte periode. Hij is een mored zelfs als die periode samenvalt met de menstruatie van de vrouw, wanneer echtelijk bezoek in ieder geval verboden is. Het punt dat met deze beperking naar huis wordt gedreven, is dat iemands lichaam, iemands wezen, nooit mag worden gebruikt als een middel om de ander te straffen, te ontnemen of te bedreigen. Wanneer de relatie zichzelf terugbrengt tot dat niveau, gaat de uitgangsdeur wijd open.
Een echtgenoot die erop staat een echtelijke verbintenis aan te gaan met zijn kleren aan, wordt eveneens beschouwd als een rebel, een mored. Ook al wordt hij gemotiveerd door overwegingen van bescheidenheid, en hij kan dus beweren dat dit geen hatelijke ontbering is, maar niettemin ontbering.
De vrouw die zichzelf aan haar man verloochent, wordt beschouwd als een moredet, een opstandige vrouw, zelfs als ze beweert dat ze de echtgenoot voor de echtelijke intimiteit heeft afgesloten vanwege de schulden van de man aan haar.
Beperkingen
De vrouw is onder geen enkele omstandigheid verplicht zich te onderwerpen aan een veelvuldige echtelijke verbintenis die buiten de norm valt. Ze kan nooit worden gereduceerd tot een kletspraatje dat door de echtgenoot kan worden gebruikt bij zijn wellustige grillen.
De vrouw wordt evenmin als een moredet beschouwd als ze het huis verlaat omdat de man zijn onderhoudsverplichtingen niet nakomt. In feite wordt in zo’n geval de echtgenoot als de aanstichter beschouwd.
Bovendien, als de vrouw om andere redenen vertrekt, zoals vanwege moeilijkheden met haar schoonfamilie, dan wordt ze ook niet als een moredet bestempeld, als ze bereid blijft een echtelijke verbintenis met haar man aan te gaan. Het feit dat ze het pand heeft verlaten, betekent niet noodzakelijk dat ze zichzelf heeft ontzegd tegenover haar echtgenoot.
Met betrekking tot de buitengewone situatie en het label van mored en moredet, de man en vrouw zijn gelijk, in die zin dat alles wat op legitieme wijze van de een het label van rebel verwijdert, hetzelfde zou bereiken voor de ander.
Kan, maar niet verplicht
Na de situaties en gronden te hebben uiteengezet waarvoor zowel man als vrouw een echtscheiding kunnen eisen, verdient het te herhalen en opnieuw te benadrukken dat dit eenvoudigweg omdat een dergelijke reden of grond bestaat, niet pleit voor het feit dat man of vrouw naar de echtscheidingsrechtbank moet gaan, of meer. in het bijzonder voor de Bet Din die toezicht houdt op het toekennen van een scheiding. De eerste reflex in situaties als deze is om het probleem aan te pakken, zorgvuldig onder de oppervlakte te krabben, om erachter te komen wat precies het openlijk niet-coöperatieve gedrag van de echtgenoten heeft veroorzaakt.
Wanneer ware liefde, respect en waardering de overhand hebben, zullen noch man noch vrouw de ander het zelf verloochenen, of de verantwoordelijkheden tegenover de ander achterwege laten. Het feit dat ze dat doen, geeft aan dat er iets ernstig mis is met het huwelijk. Omdat er iets ernstig mis is met het huwelijk, moet de overheersende impuls eruit bestaan het verkeerde te corrigeren. Amputatie is slechts een laatste redmiddel.
Meer lezen over scheiden op deze website? Kijk hier